Sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp ở Tây Nguyên

Theo Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Ban Kinh tế Trung ương) Nguyễn Văn Tiến, sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp đã diễn ra và tồn tại nhiều năm ở Tây Nguyên. Diện tích đất lâm nghiệp hiện đang sản xuất nông nghiệp (bao gồm cây công nghiệp và cây nông nghiệp) toàn vùng Tây Nguyên là 259.326,79 ha, trong đó, đất quy hoạch đặc dụng là 4.018,94 ha, đất quy hoạch phòng hộ là 41.700,99 ha và đất quy hoạch sản xuất là 213.606,86 ha. Đây là vấn đề chưa được giải quyết dứt điểm, cần phải có những nghiên cứu, đánh giá tổng thể, sâu sắc, có cơ sở khoa học và thực tiễn để đề ra những giải pháp phù hợp.

Diện tích sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp ở Tây Nguyên chủ yếu được hình thành do người dân sản xuất lâu đời nằm xen kẽ được đưa vào quy hoạch lâm nghiệp; đất lâm nghiệp được giao khoán để phát triển rừng nhưng người dân sử dụng sai mục đích chuyển sang sản xuất nông nghiệp và xâm lấn rừng trái phép để sản xuất nông nghiệp.

Hội thảo cũng đề xuất một số giải pháp, kiến nghị để phục hồi rừng trên đất lâm nghiệp đang sản xuất nông nghiệp như: Nhà nước cần có chính sách và nguồn kinh phí để hỗ trợ người dân trồng rừng sản xuất thay thế phương thức canh tác nương rẫy; nghiên cứu ban hành bộ tiêu chí cụ thể để phân định rõ được đất lâm nghiệp và đất nông nghiệp là cơ sở cho quy hoạch lâm nghiệp trong kỳ quy hoạch 2021 - 2030; nghiên cứu giống cây trồng lâm nghiệp có năng suất, chất lượng cao phù hợp với lập địa vùng Tây Nguyên và thí điểm, nhân rộng các mô hình nông lâm kết hợp, mô hình vườn ao chuồng có hiệu quả cao; đẩy mạnh công tác giao đất lâm nghiệp cho người dân để sử dụng vào mục đích lâm nghiệp gắn với hỗ trợ hộ gia đình, cộng đồng phát triển kinh tế rừng…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Y Giang Gry Niê Knơng cho rằng: Cũng như các tỉnh Tây Nguyên khác, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, việc ngăn chặn phá rừng, xử lý đất rừng bị lấn chiếm trái phép rất khó khăn, hiệu quả thu hồi không cao. Đối với diện tích đã thu hồi trồng lại rừng thì sau một thời gian bị người dân phá bỏ rừng trồng, tái lấn chiếm để sản xuất nông nghiệp. Một số vụ việc diễn biến rất phức tạp, tạo thành “điểm nóng” về an ninh trật tự khi thu hồi đất rừng… Trước thực trạng trên, Tỉnh ủy và UBND tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt, cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành phải vào cuộc, từng bước vận động, tuyên truyền, giải thích và giải quyết các cơ chế chính sách cho người dân, từ đó tình trạng tranh chấp, lấn chiếm đất rừng mới tạm lắng dịu.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Y Giang Gry Niê Knơng cũng khẳng định, việc đóng góp ý kiến của các đại biểu tại hội thảo là hết sức quan trọng, cần thiết, gợi mở các giải pháp hữu hiệu xử lý vấn đề sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp ở Tây Nguyên nhằm phát triển nông - lâm nghiệp bền vững trong thời gian tới. Về phía địa phương, UBND tỉnh cam kết sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để quá trình nghiên cứu, xây dựng hoàn thiện các giải pháp phát triển nông nghiệp và ổn định đời sống người dân trên đất lâm nghiệp ở Tây Nguyên…

Kết quả phân tích biến động sử dụng đất lâm nghiệp cho thấy, trong giai đoạn 2014 - 2017, 13% diện tích rừng bị mất ở Tây Nguyên đã được chuyển sang sản xuất nông nghiệp như cà phê, sắn, tiêu hoặc cây hằng năm.