Đà Nẵng: Đồng bào Cơ Tu giữ gìn “nếp sinh thái” cho núi rừng

Dựa lợi thế tự nhiên sẵn có, đồng bào Cơ Tu ở 2 thôn Tà Lang và Giàn Bí, xã Hòa Bắc đang từng bước phát triển du lịch sinh thái gắn với cộng đồng, bao gồm mục đích bảo vệ sự đa dạng về sinh học và góp phần tạo sinh kế.

Thiên nhiên “ưu đãi”

Hiện nay, đồng bào dân tộc Cơ Tu ở huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng có khoảng 1250 người, sinh sống ở ba thôn: Tà Lang, Giàn Bí và Phú Túc thuộc xã Hòa Bắc. Đây là cộng đồng người dân tộc thiểu số với truyền thống phong tục sống du canh du cư, đã về định cư và sống ở huyện Hòa Vang từ đầu năm 1990 đến nay.

Anh Đinh Văn Như - Bí thư kiêm trưởng thôn Tà Lang, Tổ trưởng tổ hợp tác du lịch cộng đồng cho biết, từ khi Đề án “Bảo tồn văn hóa đồng bào Cơ Tu gắn với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng” do Quỹ Môi trường toàn cầu tài trợ về với đồng bào, đã có tác động rất lớn đến cuộc sống người dân, tạo sinh kế và nâng cao nhận thức, tầm quan trọng về bảo tồn thiên nhiên và văn hóa truyền thống nơi đây. Đề án đã khôi phục một số văn hóa truyền thống đã mai một từ mấy năm trước như đan lát, thổ cẩm, múa cồng chiêng; thành lập 2 tổ quản lý rừng với diện tích hơn 1.800 hecta rừng tự nhiên, vùng đệm của Vườn Quốc gia Bạch Mã và khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà  - Núi Chúa.

Dựa lợi thế tự nhiên sẵn có, đồng bào Cơ Tu ở 2 thôn Tà Lang và Giàn Bí, xã Hòa Bắc đang từng bước phát triển du lịch sinh thái gắn với cộng đồng.

“Mấy năm nay, lượt khách tới tham quan tăng đáng kể. Tôi muốn thông qua du lịch cộng đồng này thì có thể khôi phục lại một số truyền thống văn hóa của người Cơ Tu, nhằm giữ gìn để không mai một dần. Vừa là phát triển du lịch tạo việc làm cho người dân, vừa là gắn liền bảo tồn văn hóa và bảo vệ cảnh quan môi trường thiên nhiên” - anh Như cho hay.

Sông Cu Đê là điểm nhấn của núi rừng Hòa Bắc, từ Tà Lang, Giàn Bí du khách có thể chèo thuyền, chống bè, ngược nhánh Bắc, qua các địa danh hố Giếng, lỗ cối Thượng, Lỗ cối Hạ, thác Xếp, thác Rễ, Nà Mùn, Khe Giao, Trạng Trao, Trang Trợt, Bãi Hai, Vườn Mít, Côn Đờ Bay… Du khách có thể ngược Khe Đương lên với những thác, hồ kỳ thú giữa rừng nguyên sinh. Qua Tà Lang, vượt đèo Mũi Trâu, từ đây có thể thấy rõ đỉnh Bạch Mã và cả núi Chúa mây phủ giăng mờ…

Tham gia vào hành trình khám phá núi rừng Hòa Bắc, du khách sẽ trải nghiệm cuộc sống của đồng bào Cơ Tu như tự kết bè, chèo thuyền xuôi dòng, hái dược liệu, thu hoạch chè dây tự nhiên và đi lấy mật ong rừng, học cách làm bánh sừng trâu và các món ngon Cơ Tu; đan Gùi để đi hái rau, bắt cá suối và thưởng thức ngay giữa rừng già.

Giữ gìn “nếp sinh thái” của đồng bào

Trước nhu cầu của khách du lịch trong nước và quốc tế đến với hai thôn của Hòa Bắc, từ 3 nhóm ban đầu đến giữa năm 2018 đã thành lập 8 nhóm phục vụ du lịch (gồm nhóm cồng chiêng, văn nghệ, ẩm thực, trekking, đan lát, hát lý, dệt thổ cẩm, thuyết minh…) với số lượng thành viên tham gia là 62 hộ dân địa phương. Từ đây đã thành lập được tổ hợp tác du lịch sinh thái cộng đồng và homestay tại 2 thôn Tà Lang, Giàn Bí.

anh Đỗ Thanh Tân, Trưởng phòng văn hóa - thông tin huyện Hòa Vang cho biết: Đề án phát triển du lịch cộng đồng đã được triển khai cách đây 5 năm nhưng chính thức hoạt động hiệu quả cách đây khoảng 2 năm. Thời gian đầu triển khai tại các địa phương, đồng bào dân tộc tại các thôn Tà Lang, Giàn Bí đã gặp phải rất nhiều khó khăn về vốn cũng như các kinh nghiệm trong việc tổ chức, triển khai và xây dựng các loại hình du lịch, hoạt động kinh doanh du lịch lưu trú cộng đồng tại địa phương.

Du lịch sinh thái cộng đồng của đồng bào Cơ Tu là một trong những sản phẩm quan trọng, có sức hấp dẫn mạnh đối với khách du lịch quốc tế và nội địa.

Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ của UBND huyện Hòa Vang, trong việc hỗ trợ vay vốn, mời các chuyên gia tư vấn về du lịch cộng đồng tại thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời tạo sự kết nối với khách du lịch tại thành phố Đà Nẵng, trong nước và quốc tế. Đến nay các điểm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng tại hai thôn Tà Lang và Giàn Bí rất phát triển.

Cùng với việc triển khai phát triển du lịch, Phòng văn hóa - thông tin huyện Hòa Vang đã phục dựng các phong tục tập quán và lễ hội đặc sắc như: nghệ thuật điêu khắc gỗ, nghề dệt thổ cẩm, nghệ thuật cồng chiêng và một số nghề truyền thống để phục vụ du lịch cộng đồng.

Khi du lịch sinh thái, cộng đồng phát triển sẽ kéo theo các nghề truyền thống như: dệt thổ cẩm, nghệ thuật múa cồng chiêng, điêu khắc gỗ, lễ hội… là những bản sắc văn hóa độc đáo của người dân tộc Cơ Tu, đều là sản phẩm gia tăng phục vụ du lịch cũng là điểm nhấn độc đáo, thú vị thu hút khách du lịch tìm đến các địa điểm du lịch sinh thái, cộng đồng tại địa phương. Góp phần cho sự phát triển và phục hồi các bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho người lao động, góp phần gia tăng thu nhập và ổn định đời sống cho đồng bào dân tộc Cơ Tu ở đây.