Vùng đất Đồng Truông nằm sát bên quốc lộ 7, ở phía tây dốc Truông Kè, thuộc địa bàn xã Hòa Sơn có diện tích rộng khoảng 2ha. Khu vực này do một số người dân xóm 12, xã Mỹ Thành sang xâm canh từ lâu để trồng lúa. Từ năm 2003, một phần diện tích đất xâm canh trên đã bị ban cán sự xóm 12 và UBND xã Mỹ Thành tự chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ trồng lúa sang trồng cây lâu năm và nuôi thủy sản rồi bán cho nhiều người dân ở xã Hòa Sơn với thời hạn sử dụng lâu dài.
Ông Nguyễn Tất Thưởng, ở xóm Mỹ Hòa, xã Hòa Sơn, cho biết năm 2003, ông mua 1.070 m2 đất ở Đồng Truông với giá 1,6 triệu đồng (lúc đó giá trị gần bằng 4 chỉ vàng). Thời điểm đó, ngoài ông còn có 3 người dân khác ở cùng xóm cũng mua đất ở đây. Sau khi nộp tiền, UBND xã Mỹ Thành đã cấp cho ông Thưởng một “Giấy chứng nhận chuyển đổi sử dụng đất” gần giống như “số đỏ” với thời hạn sử dụng đất lâu dài do Chủ tịch UBND xã Mỹ Thành lúc đó là ông Nguyễn Văn Nam ký. Sau khi mua, khu đất này nằm sát vườn nhà nên ông Thưởng nhập luôn vào khu vườn nhà ông. “Nguyện vọng của tôi là được cấp sổ đỏ luôn cả diện tích này vào đất vườn nhưng vẫn chưa được”, ông Thưởng nói.
Năm 2005, UBND xã Mỹ Thành lại tiếp tục làm thủ tục cho ông Nguyễn Công Hạ và ông Tạ Hữu Yên (ở huyện Đô Lương) thuê hơn 1,5ha diện tích còn lại ở Đồng Truông với giá 120 triệu đồng, thời hạn thuê 50 năm. Năm 2016, ông Hạ chuyển sang cho anh Nguyễn Văn Đông (con trai ông Nguyễn Văn Thạch, Chủ tịch UBND xã Mỹ Thành) nhưng không thông qua UBND xã Mỹ Thành. Sau đó, ông Thạch bị người dân xã Mỹ Thành cho rằng đã chiếm đất nên làm đơn tố cáo.
Tháng 7/2018, Thanh tra huyện Yên Thành đã thanh tra vụ việc cho thuê đất tại khu Đồng Truông và kết luận: UBND xã Mỹ Thành đã vi phạm về thời hạn cho thuê đất (xã chỉ được cho thuê thời hạn tối đa 5 năm - PV); con trai ông Thạch đổ đất trên đất lúa cải tạo để trồng cây lâu năm là không đúng quy định của Luật Đất đai; việc ông Đông nhận thầu lại đất ông Hạ không thông qua UBND xã Mỹ Thành là không đúng quy định trong quản lý đất đai. Thanh tra cũng yêu cầu UBND xã Mỹ Thành hủy thủ tục cho thuê đất, đưa diện tích này vào đất công ích; kiểm điểm trách nhiệm của ông Thạch vì để người nhà nhận thuê đất không đúng quy định.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, đến nay diện tích đất xã Mỹ Thành bán cho người dân xóm Mỹ Hòa, người dân đã cải tạo đào ao thả cá, san lấp để ươm giống cây lâm nghiệp, thậm chí xây dựng cả công trình kiên cố trên đất.
Ông Thái Đình Hường - Chủ tịch UBND xã Hòa Sơn, huyện Đô Lương cho biết, khu Đồng Truông thuộc địa bàn xã Hòa Sơn, nhưng do người dân xã Mỹ Thành xâm canh nên lâu nay do xã Mỹ Thành quản lý. Theo quy định, đất ở vùng này chỉ được giao khoán cho các hộ dân sản xuất, nhưng xã tìm hiểu thì được biết các hộ dân ở xóm Mỹ Hòa đã mua đất của xã Mỹ Thành bán.
“UBND xã đã mời các hộ dân mua đất của xã Mỹ Thành đến họp nhưng các hộ dân không cung cấp giấy tờ liên quan đến việc mua đất. Thẩm quyền của UBND xã không xử lý được nên chúng tôi đã báo cáo lên UBND huyện Đô Lương để kiến nghị với huyện Yên Thành yêu cầu xã Mỹ Thành kiểm tra sau đó cùng xã Hòa Sơn phối hợp để xử lý” - Ông Hường nói.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thạch, Chủ tịch UBND xã Mỹ Thành lý giải, xã thấy đất sản xuất không hiệu quả nên cho một số người đấu thầu nhưng nạp tiền một lần cho xóm làm nông thôn mới. Ông Thạch cũng thừa nhận xã cho đấu thầu 50 năm và bán đất như vậy là trái quy định. Ông Thạch cho rằng việc mua bán, cho thuê này diễn ra từ năm 2003 và 2005 khi ông Nam làm chủ tịch xã, ông Cừ làm địa chính. UBND xã đã giao cho địa chính rà soát, kiểm tra lại vụ việc.
Liên quan đến vùng đất xâm canh tại Đồng Truông, UBND huyện Đô Lương đã có Công văn đề nghị huyện Yên Thành và xã Mỹ Thành bàn giao đất về cho xã Hòa Sơn quản lý nhưng đến nay vấn đề vẫn chưa được giải quyết.
