Yên Bái: Cả cộng đồng cùng tham gia bảo vệ rừng

Trách nhiệm không của riêng ai

Nếu trước kia rừng được giao cho nhóm hộ quản lý và bảo vệ, thì nay rừng được giao cho cộng đồng thôn bản bảo vệ, tất cả mọi người đều có trách nhiệm quản lý và bảo vệ.

Tháng 5/2020, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Yên Bái đã triển khai thí điểm mô hình “Giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư và quản lý, sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng của thôn bản”. Thôn Giàng Cài, xã Nậm Lành, huyện Văn Chấn và thôn Nậm Chắn, xã Lâm Thượng, huyện Lục Yên được lựa chọn thực hiện mô hình thí điểm này.

Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Yên Bái triển khai thí điểm mô hình giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng thôn bản tại thôn Giàng Cài.

Với sự phối hợp, hỗ trợ chặt chẽ của các Hạt Kiểm lâm huyện Lục Yên và huyện Văn Chấn, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng đã hướng dẫn UBND 2 xã Nậm Lành và Lâm Thượng. Cùng với đó, các xã đã chỉ đạo các thôn được lựa chọn xây dựng mô hình thí điểm tiến hành tổ chức họp thôn lấy ý kiến của các hộ gia đình, cá nhân trong cộng đồng về thay đổi chủ thể nhận khoán bảo vệ rừng (trước đây giao khoán cho nhóm hộ); bầu ban quản lý rừng cộng đồng; hình thành các tổ bảo vệ rừng cộng đồng; xây dựng quy ước, hương ước; quy chế quản lý và sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng.

Thôn Nậm Chắn, huyện Lục Yên thành lập được 3 tổ bảo vệ rừng với 118 hộ gia đình trong thôn tham gia; cộng đồng đề nghị được nhận khoán bảo vệ 825,74 ha rừng tự nhiên phòng hộ, sản xuất.

Thôn Giàng Cài, huyện Văn Chấn đã thành lập được 2 tổ bảo vệ rừng với 168 hộ gia đình trong thôn tham gia, cộng đồng đề nghị được nhận khoán bảo vệ 787,77 ha rừng tự nhiện phòng hộ, sản xuất.

Hạt Kiểm lâm huyện Văn Chấn tích cực tuyên truyền công tác chăm sóc và bảo vệ rừng cho người dân.

Ông Phùng Sinh Sương - Bí thư Chi bộ thôn Giàng Cài, xã Nậm Lành, huyện Văn Chấn cho biết: “Qua thực hiện việc giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư đã tạo cơ hội cho mọi người trong thôn được cùng tham gia bảo vệ rừng, chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm, nhất là sử dụng tiền bảo vệ rừng hiệu quả, công khai, minh bạch. Từ đó, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của mọi thành viên trong cộng đồng đối với việc bảo vệ rừng, giữ rừng, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi xâm hại đến rừng”.

Rừng được bảo vệ tốt hơn

Huyện Văn Chấn với diện tích rừng tự nhiên thực hiện khoán gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng là 16,5 nghìn ha trong tổng số 33,1 nghìn ha. Từ hiệu quả thí điểm công tác khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư thôn, bản gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn đã được huyện Văn Chấn tích cực nhân rộng.

Đến nay, toàn huyện đã thành lập 127 ban quản lý rừng cấp thôn, bản; mô hình khoán cho cộng đồng dân cư đã lan rộng ra cả những thôn, bản nhận khoán ngoài lưu vực chi trả dịch vụ môi trường rừng.

Xã Đồng Khê (Văn Chấn) có 617,5 ha diện tích rừng được chi trả dịch vụ môi trường rừng với số tiền 340 triệu đồng. Hiện nay, tất cả thôn trong xã đều triển khai việc bảo vệ rừng theo cộng đồng dân cư. Mô hình bảo vệ rừng theo cộng đồng dân cư đã và đang phát huy hiệu quả, rừng được bảo vệ tốt hơn. Cùng với đó, việc sử dụng nguồn kinh phí từ dịch vụ môi trường một cách hợp lý, giúp cho nhiều thôn bản có thêm các công trình công cộng khang trang.

Ý thức, trách nhiệm bảo vệ rừng của người dân được nâng lên.

Ông Nguyễn Hữu Khoa - Bí thư Chi bộ thôn Văn Tứ, xã Đồng Khê, huyện Văn Chấn cho biết: “Bắt đầu từ năm 2020, xã triển khai công tác bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư, tất cả các hộ dân trong thôn đều có trách nhiệm bảo vệ rừng, đi tuần theo kế hoạch cụ thể được phân công. Nhờ đó, rừng được bảo vệ tốt hơn, bởi ai cũng phải có trách nhiệm bảo vệ rừng, không như trước đây rừng chỉ giao cho 1 nhóm hộ bảo vệ. Cùng với đó, khi thôn nhận tiền dịch vụ môi trường rừng, người đứng đầu thôn sẽ cùng mọi người thống nhất để sử dụng số tiền đó có hiệu quả”.

Ông Bùi Đức Cảnh - Người dân thôn Văn Tứ cũng cho hay: “Từ ngày giao khoán rừng cho cộng đồng dân cư, mọi người trong thôn ai cũng có trách nhiệm bảo vệ rừng, không có trường hợp tự ý lên rừng chặt cây lấy củi. Khi có tiền dịch vụ môi trường rừng, trưởng thôn đã mua đồ bảo hộ lao động cho người dân để đi rừng. Trước đây, để huy động người dân đóng góp xây sửa nhà văn hóa hay những công trình công cộng gặp nhiều khó khăn. Từ khi có tiền dịch vụ môi trường rừng, bà con đồng tình, ủng hộ sử dụng số tiền đó cho mục đích công cộng”.

Nhiều công trình công cộng được xây dựng từ tiền DVMTR, người dân sử dụng tiền có hiệu quả.

Ông Nguyễn Văn Quỳnh - Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Văn Chấn đánh giá: “Bước đầu cho thấy, mô hình khoán cho cộng đồng dân cư có nhiều ưu điểm và đem lại hiệu quả tích cực trong công tác bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng như: Việc bảo vệ rừng được người dân thỏa thuận thực hiện, phù hợp với phong tục tập quán của cộng đồng; góp phần nâng cao năng lực nhận thức, kiến thức, kỹ năng của người dân và cán bộ địa phương trong tổ chức bảo vệ rừng. Việc tuần tra rừng được tiến hành thường xuyên, các hành vi vi phạm về bảo vệ rừng được phát hiện sớm và ngăn chặn hiệu quả ngay từ cơ sở. Việc thu, chi tiền dịch vụ môi trường rừng được công khai trong các buổi sinh hoạt và do cộng đồng quyết định, góp phần đảm bảo công bằng, minh bạch trong quản lý và sử dụng tiền”.

Qua đó cho thấy, việc giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư thôn bản đã gắn trách nhiệm của cấp ủy chi bộ, trưởng thôn bản trong công tác quản lý, bảo vệ, tập hợp, huy động và định hướng các hoạt động của cộng đồng theo hướng tích cực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng ngay từ cơ sở.