Xót thương số phận chim trời

Cạm bẫy khắp các cánh đồng

Trưa một ngày tháng 11/2021, tôi có dịp ghé qua các cánh đồng ở hai huyện Diễn Châu và Quỳnh Lưu (tỉnh Nghệ An). Họ hay quen với câu “cánh đồng thẳng cánh cò bay”, thế nhưng với tình trạng săn bắt theo kiểu tận diệt cò, vạc như hiện nay thì chẳng mấy chốc cánh đồng kia vẫn còn nhưng “cánh cò” chắc sẽ khó lòng còn được nhìn thấy.

Nói như thế để chúng ta có thể hình dung được mức độ săn bắt tận diệt chim muông diễn ra tới mức “khủng khiếp” như thế nào.

Bãi cò mồi giả trắng xóa khắp cánh đồng

Xã An Hòa (huyện Quỳnh Lưu) vẫn luôn nổi tiếng là “vựa muối”. Những cánh đồng muối đang tạm nghỉ bởi cơn mưa liên miên do ảnh hưởng của những cơn mưa và đợt không khí lạnh tăng cường. Đồng muối vắng bóng người. Thế nhưng, ở đâu đó vẫn thấp thoáng bóng dáng của những “sát thủ” chim trời ẩn hiện sau những bụi cây, lùm cỏ được dựng lên để rình bắt cò, vạc.

Đứng trên bờ một cánh đống, phóng tầm mắt ra phía xa. Tôi không thể đếm được có bao nhiêu chiếc lưới “tàng hình” mà những sát thủ chim trời đã giăng ra. Chỉ thấy một màu trắng xóa bạt ngàn khắp cánh đồng.

N, một “sát thủ” bước ra khỏi chỗ nấp bẫy chim, bật mí: Riêng em giăng 50 chiếc lưới “tàng hình”, loại của em dùng cao 5m, dài 50m cũng có và cao 6m dài 100m cũng có. Mỗi chiếc lưới như thế em đặt mua trên mạng với giá chỉ từ 30 đến 120 nghìn đồng nhưng nói thực là rất “nhạy”, cứ con chim nào mắc vào là coi như… xong đời.

Những chiếc lưới "tàng hình" như “thiên la địa võng” được giăng ra ở các cánh đồng ven biển Quỳnh Lưu, Diễn Châu

Những chú cò, vạc mồi bị khâu mắt giãy giụa trong vô vọng. Nhìn dáng vẻ kiệt quệ đến thảm hại của những chú chim khiến ai nhìn thấy đều không khỏi chạnh lòng. Ngoài ra, trên diện tích hàng ngàn mét vuông là những con cò được làm bằng xốp trắng xóa, nếu không nhìn kỹ thì khó lòng biết đó là cò thật hay cò giả.

Cách bờ biển xã Quỳnh Nghĩa không xa, những hàng phi lao xanh mướt như tấm lá chắn chở che cho các ngôi làng biển. Tuy nhiên, những hàng phi lao mùa này dường như là những chiếc bẫy chết chóc dành cho cò, vạc.

Cạm bẫy chết chóc khắp nơi

Men theo đường sinh thái đê biển, nhiều cứ mừng thầm khi nhìn lên những ngọn phi lao hay các bãi cỏ thấp xung quanh. Mừng bởi được phủ một màu trắng, xám của cò và vạc. Tuy nhiên, nhìn kỹ, hóa ra đó là những con chim…mồi.

Miêu tả như thế để chúng ta có thể thấy được những “ma trận” các các “sát thủ” chim trời đã giăng ra để trực chờ tóm gọn những chú chim xấu số, “đoản mệnh”.

Cần xử lý nghiêm

Một lồng chim với hàng chục con cò, vạc chen chúc đến kiệt sức được Q xách lên đường sinh thái ven biển Quỳnh Bảng (huyện Quỳnh Lưu). Tôi tiến lại bắt chuyện thì được biết, săn chim là “nghề phụ” của Q mỗi khi mùa mưa đến. “Nghề” này dường như đã đem lại thu nhập không ít cho người đàn ông trạc 40 tuổi này.

“Cứ vào mùa mưa tầm tháng 9, tháng 10, tháng 11 hàng năm là mình đầu tư lưới “tàng hình”, đẽo những con cò, vạc mồi và chế cả súng cồn để đi săn chim đem bán. Mỗi ngày đi săn như thế nếu may mắn cũng kiếm được vài chục con, mang ra chợ bán có thêm thu nhập…”.

Một “sát thủ” đang chuẩn bị “đồ nghề” để bẫy chim

Khi tôi hỏi: Săn chim là hành vi bị pháp luật cấm. “Mình có nghe đó, nhưng chim nhiều mà, với lại xã có kiểm tra nhưng mình vẫn “lách” được” – Người đàn ông vô tư trả lời.

Theo UBND xã Quỳnh Bảng (huyện Quỳnh Lưu), tình trạng săn bắt chim trời trên địa bàn thường xuyên xảy ra, nhất là vào vụ thu đông. Xã cũng đã giao cho lực lượng công an thường xuyên tuần tra, kiểm tra, xóa bỏ, tịch thu, xử lý các phương tiện dùng để bẫy chim trời. Ngoài ra, xã cũng tăng cường công tác tuyên truyền rộng rãi cho người dân về công tác bảo vệ động vật hoang dã, chế tài xử lý…để nâng cao nhận thức của người dân nhưng thật sự rất khó để xử lý triệt để vấn đề này.

Những chú chim thật bị khâu mắt làm mồi nhử đồng loại

Còn tại huyện Diễn Châu, nạn “tận diệt” chim trời cũng đang diễn ra rất công khai ở nhiều địa phương, nhất là các xã ven biển. Theo số liệu của UBND xã Diễn Thọ (huyện Diễn Châu), mới đây, chỉ trong một buổi ra quân, Đoàn kiểm tra liên ngành gồm Kiểm lâm huyện, công an, quân sự xã đã phá dỡ 30 điểm bẫy chim cò, tiêu hủy 450 con cò giả và gần 1000m lưới giăng.

Trong khi đó, toàn huyện Diễn Châu, qua gần một tháng ra quân, các xã đã triệt xóa 545 điểm đánh bắt chim cò, tiến hành thu giữ trên 35.000m lưới và tiêu hủy gần 75.000 cò giả làm bằng xốp.

Những chú chim di cư xấu số lần lượt dính bẫy, vào lồng của thợ săn

Cùng với đó, chính quyền địa phương cũng tiến hành kiểm tra các nhà hàng, khu chợ trên địa bàn, nếu phát hiện tình trạng buôn bán, vận chuyển, tiêu thụ các loài chim hoang dã sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Được biết, vừa qua Chi cục Kiểm Lâm tỉnh Nghệ An đã có văn bản yêu cầu các Hạt Kiểm lâm trực thuộc tăng cường quản lý đàn chim di cư trong mùa mưa, phối hợp với chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền không săn bắt, mua bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ động vật hoang dã và tổ chức truy quét nạn săn bắt chim di cư. Tuy nhiên, thật đáng buồn khi việc đánh bắt chim trời theo kiểu “tận diệt” vẫn còn xảy ra.

Ông Lê Ngọc Hữu - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Quỳnh Lưu - Hoàng Mai: Sau khi Chi cục kiểm lâm có văn bản yêu cầu thì Hạt đã triển khai ngay lực lượng ra quân liên quan nạn săn bắt chim di cư. Đầu tiên, đoàn phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền cho người dân hiểu, sau đó sẽ tiến hành xử lý từng đối tượng cụ thể. Thời gian gần đây đoàn cũng đã nhắc nhở và xử lý được nhiều trường hợp, phá bỏ và tịch thu các công cụ dùng để săn bắt chim di cư.