Xây dựng chính sách dân tộc: Cần phân tích từ nhiều khía cạnh

Đó là nội dung chỉ đạo của Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành tại cuộc họp thường trực của Hội đồng về thẩm tra kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Tham dự cuộc họp có các Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc: Cao Thị Xuân, Trần Thị Hoa Ry; đại diện các Ban, đơn vị của Quốc hội. Về phía Ủy ban Dân tộc có Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Lê Sơn Hải và lãnh đạo một số Vụ, đơn vị thuộc Ủy ban.

Toàn cảnh phiên họp

Chuyển biến nhưng còn nhiều bất cập

Theo Báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm và giải pháp hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016 - 2020, đề xuất mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2026 của Ủy ban Dân tộc, nhiệm kỳ 2016 - 2020 là nhiệm kỳ đạt được nhiều kết quả nổi bật về thực hiện công tác dân tộc.

Thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh xảy ra dịch Covid-19, Ủy ban Dân tộc đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp góp phần giúp kinh tế vùng DTTS và miền núi cơ bản ổn định. Bình quân tỷ lệ hộ nghèo toàn vùng giảm 2 - 3%/năm. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của các địa phương trong vùng đạt bình quân 7%/năm.

Bên cạnh đó, nhằm hỗ trợ kịp thời đồng bào DTTS bị nhiễm bệnh Covid-19, Ủy ban Dân tộc đã trích từ nguồn kinh phí chính trị năm 2021 và nguồn kinh phí xã hội hóa để hỗ trợ các tỉnh Điện Biên, Bắc Giang đối phó, phòng chống dịch bệnh. Các hoạt động văn hóa - xã hội, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm, đời sống đồng bào các DTTS từng bước được cải thiện, các vấn đề an sinh xã hội tiếp tục được quan tâm, khối đại đoàn kết dân tộc được giữ vững...

Mặc dù đạt được nhiều kết quả nổi bật, nhưng hiện nay, vùng lõi nghèo, chậm phát triển của cả nước vẫn là vùng dân tộc thiểu số và miền núi; hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn. Một số vấn đề bức thiết trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số như dân cư tự phát, thiếu đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt… chưa được giải quyết hiệu quả. Mặt khác, tác động tiêu cực của biến đối khí hậu ngày càng gia tăng, tình trạng sạt lở đất, lũ ống, lũ quét, hạn hán, xâm nhập mặn... làm cho đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số đã khó khăn lại càng khó khăn. Chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực thấp, còn một số hạn chế về bình đẳng giới, tồn tại nhiều hủ tục lạc hậu và tệ nạn xã hội, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất ổn định an ninh chính trị.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành chủ trì cuộc họp

Nhiều khía cạnh cần quan tâm

Trước những hạn chế còn tồn tại ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Lê Sơn Hải cho biết, ngay trong năm 2021, Ủy ban Dân tộc đã tập trung phối hợp với các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; Danh sách các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù giai đoạn 2021 - 2025; Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2045… Đặc biệt, để công tác dân tộc thực sự là nhiệm vụ chiến lược, thường xuyên, lâu dài của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân và tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác dân tộc trong tình hình mới, Thứ trưởng nêu 3 nhiệm vụ trọng tâm cần chú trọng thực hiện.

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện có hiệu quả nguyên tắc các dân tộc bình đẳng, tôn trọng, đoàn kết, giải quyết hài hòa quan hệ giữa các dân tộc, giúp nhau cùng cùng phát triển.

Thứ hai, các chính sách phải hướng đến mục tiêu phát triển bền vững cho vùng DTTS và miền núi. Phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, giữ vững quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền, biên giới quốc gia.

Thứ ba, đảm bảo nguồn lực để thực hiện chính sách. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực và xây dựng đội ngũ cán bộ người DTTS đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Nêu cao trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền và hệ thống chính trị, đồng thời khuyến khích sự tham gia chủ động của đồng bào DTTS, khơi dậy ý chí tự lực vươn lên thoát nghèo, cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tại cuộc họp, các đại biểu tham dự đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ, Ủy ban Dân tộc trong thực hiện các chính sách dân tộc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi thời gian qua. Các đại biểu cũng băn khoăn đến vấn đề bảo vệ, phát triển rừng; giải quyết vấn đề bình đẳng giới; tăng cường chuyển đổi số; góp ý cần ưu tiên các chính sách về nhà ở, giảm nghèo bền vững, tiêu thụ nông sản, đảm bảo nguồn nước sạch sinh hoạt cho vùng DTTS và miền núi…

Liên quan đến Đề án tổng thể và Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, nhiều đại biểu cho rằng, công tác triển khai thực hiện Chương trình cần phù hợp với tình hình thực tiễn do tác động của đại dịch Covid-19 làm ảnh hưởng đến nguồn hỗ trợ ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Mặt khác, các đại biểu thống nhất với các nhóm giải pháp được nêu trong Đề án và đề nghị Chính phủ trong quá trình triển khai thực hiện đặc biệt quan tâm việc tích hợp các chính sách dân tộc, đảm bảo tập trung và lồng ghép được các nguồn lực.

Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Lê Sơn Hải phát biểu tại cuộc họp

Tập trung hoàn thiện chính sách

Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Lê Sơn Hải đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các đại biểu. Ủy ban Dân tộc sẽ tiếp thu và nghiên cứu đưa một số ý kiến vào nhiệm vụ triển khai trong thời gian tới. Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm cho biết, Ủy ban Dân tộc đang tập trung phối hợp với các Bộ, ngành, các tỉnh, thành phố triển khai và hoàn thiện các văn bản liên quan của Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng của Ủy ban Dân tộc.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành đề nghị Ủy ban Dân tộc tham mưu xây dựng báo cáo thẩm tra sát yêu cầu để trình trước Quốc hội. Báo cáo cần nhấn mạnh kết quả và thành công của Đại hội lần thứ XIII của Đảng, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Phân tích rõ hơn những tác động của thiên tai, đại dịch Covid-19 đến mọi mặt của đất nước cũng như các chính sách cho vùng DTTS và miền núi.

Phó Chủ tịch Nguyễn Lâm Thành nhấn mạnh, Ủy ban Dân tộc và các cơ quan, đơn vị liên quan cần có sự đánh giá quá trình triển khai Nghị quyết số 88/2019/QH14, Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội. Để từ đó rà soát các chính sách, các pháp luật liên quan đến công tác thực hiện, có giải pháp thay đổi, bổ sung kịp thời với thực tiễn ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.