Về miền ví, giặm

   

   

  Từ lâu, loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian này đã ăn sâu vào tâm trí của mỗi người dân xứ Nghệ bằng những làn điệu dân ca, hát ví trong đời sống hàng ngày. Những bài hát ru, những câu giao duyên, khuyên bảo, dạy dỗ…đều được lồng ghép trong những làn điệu mượt mà, đằm thắm mà sâu lắng tình người. Không ở đâu xa, chắc hẳn mỗi chúng ta ngay từ khi sinh ra đã được nghe bà, nghe mẹ hát ru bằng những làn điệu dân ca như: “Thập ân phụ mẫu”, “Phụ tử tình thâm”, “Lời mẹ hát”… Rồi đến khi lớn lên, chúng ta lại được nghe những điệu ví, câu hò trong lúc lao động, lúc hội hè, lễ, tết…đã khiến người với người thêm yêu thương nhau hơn. Dân ca Ví, Giặm xứ Nghệ đã theo các thế hệ ra chiến trường, góp phần xua tan vất vả, gian nguy nơi tiền tuyến. Còn nơi hậu phương, trong lúc hăng say lao động, những phút nghỉ ngơi, họ cũng dễ dàng hát cho nhau nghe để quên đi mệt mỏi. Hay những nam thanh nữ tú thường hát đáp đối, giao duyên khi gặp nhau ngoài trận mạc để cất lên lời ca giữa một thời hoa lửa.

   

   

  Những làn điệu Dân ca Ví, Giặm đã theo bao lớp người đi muôn nơi để khi gặp, nhận ra đồng hương xứ Nghệ của nhau đều ôn lại những làn điệu dân ca quê mình, cùng nhau hướng về nguồn cội. Như mạch nguồn nuôi dưỡng cốt cách chân chất, mộc mạc, sự gắn bó với nhau trong cuộc sống mà làm nên “đặc trưng riêng” xứ Nghệ qua các làn điệu Dân ca Ví, Giặm. Từ hàng trăm năm nay, trải qua bao thăng trầm của lịch sử, Dân ca Ví, Giặm xứ Nghệ đã trở thành loại hình sinh hoạt văn hóa nghệ thuật dân gian, là “món ăn tinh thần” không thể thiếu trong đời sống người dân. Có những người lập nghiệp xa quê hương, Tổ quốc nhưng khi nghe một làn điệu dân ca, trong họ bỗng dưng nhớ quê hương da diết. Từ những lớp trẻ trường làng cho đến các cụ già đã sống qua 2 thế kỷ, từ những mẹ, những bà, những chị cho đến người dân “một nắng hai sương đội trời đạp đất” nơi ruộng đồng nắng cháy hay dân vạn chài gắn bó sông nước cũng có thể thuộc những làn điệu Dân ca Ví, Giặm mà cha ông để lại. Họ, cũng chính là “tác giả” của những làn điệu dân ca, Ví, Giặm mà đến nay, ý nghĩa của câu từ vẫn còn sống cùng năm tháng.

   

   

  Khi biết tin “Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh” được nhân loại ghi danh bảo tồn và phát triển, từ những người nông dân đến tầng lớp trí thức, từ những người dân cày hàng ngày lam lũ trên đồng ruộng, lúc thảnh thơi quay quần bên ấm nước chè xanh cho đến khắp các trang mạng xã hội, ai cũng chung niềm hân hoan, vui mừng. Các báo đài Trung ương và địa phương trong thời gian qua đều ưu tiên thời lượng, dành phần “diện tích” trên mặt báo để đăng tải sự kiện trọng đại này tới đông đảo công chúng. Với loại hình văn hóa là “đặc sản xứ Nghệ” này, trải qua nhiều thế kỷ trường tồn cùng dân tộc nay đã được vinh danh trong lịch sử của nhân loại. Tự hào và trách nhiệm. Hơn bao giờ hết, tận sâu trong tâm trí người dân xứ Nghệ, để có được niềm vui như ngày hôm nay là cả một quá trình tâm huyết gìn giữ, phát triển. Không chỉ vậy, từ trong sâu thẳm mỗi người con xứ Nghệ, khi được hỏi về dân ca xứ Nghệ, ai cũng chung một niềm vui, niềm hân hoan khó tả.

   

  Hiện nay, “Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh” đang tồn tại 260 làng, 75 nhóm với hơn 1500 thành viên có thực hành dân ca ví, giặm ở địa bàn 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Được biết, sau khi Dân ca Ví, Giặm được ghi danh, tỉnh Nghệ An sẽ có những chiến lược với các kế hoạch dài hơi nhằm tiếp tục bảo tồn, phát huy loại hình văn nghệ dân gian trong đời sống cộng đồng bằng những việc làm cụ thể. Đó là việc đa dạng hóa các loại hình như đưa dân ca Ví, Giặm vào trường học, nhân rộng mô hình CLB đàn và hát dân ca, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân hiểu hơn về giá trị của di sản nhân loại. Mặt khác, tỉnh sẽ chỉ đạo các ban ngành chức năng tăng cường công tác sưu tầm, phát hiện những làn điệu cổ nhằm làm sống lại giá trị loại hình văn hóa dân gian đã trường tồn cùng người dân xứ Nghệ. Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần khuyến khích hơn nữa các CLB, bồi dưỡng, tập huấn cho nghệ nhân hát dân ca Ví, Giặm gắn với du lịch để du khách thập phương khi dừng chân xứ Nghệ có thể nghe và cảm nhận loại hình văn hóa dân gian trường tồn cùng nhân loại, là nét đặc trưng của văn hóa xứ Nghệ.

   

  Trong những ngày này, không chỉ người dân xứ Nghệ mà hàng chục triệu đồng bào cả nước đang háo hức đếm ngược từng ngày để chứng kiến Lễ vinh danh dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh sẽ được diễn ra vào đêm 31/01/2015 tại Quảng trường Hồ Chí Minh, với chủ đề “Về miền Ví, Giặm”.