Ùn ứ rác Hà Nội - Bài học lựa chọn các nhà thầu cho giai đoạn mới

Những ngày đầu năm 2021, trên các tuyến phố Mễ Trì Thượng, Phạm Hùng, Cầu giấy, Đỗ Đức Dục… xảy ra tình trạng rác ngập ứ tại các điểm tập kết. Trước đây mỗi lần ùn ứ rác người dân lại nghĩ đến điểm “tắc nghẽn” chính là liên quan đến khu xử lý chất thải Nam Sơn tại huyện Sóc Sơn. Thế nhưng lần này, nguyên nhân lại bắt nguồn từ việc Công ty thu gom rác chối bỏ trách nhiệm thu gom vì sắp hết hạn hợp đồng.

Cụ thể, Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển công nghệ cao Minh Quân (Công ty Minh Quân) có trách nhiệm thu gom rác đến hết năm 2020 tại địa bàn quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Tuy vậy, dù hợp đồng chưa kết thúc, song Công ty Minh Quân đã bán doanh nghiệp cho Công ty cổ phần Tập đoàn Nam Hà Nội và chối bỏ trách nhiệm thu gom rác mấy ngày cuối năm, khiến rác ùn ứ tại nhiều tuyến phố.

Rác ùn ứ trên phố

Điều đáng nói, đây không phải lần đầu tiên Công ty này để rác thải ùn ứ mà  tháng 11/2019, nhiều tuyến phố ở quận Tây Hồ cũng chịu tình trạng tương tự. Trong phiên thảo luận kinh tế xã hội tại kỳ họp HĐND thành phố cuối năm 2020, nguyên Bí thư Quận ủy Tây Hồ Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Công ty Minh Quân thực hiện gói thầu vệ sinh môi trường trên địa bàn nhưng không đảm bảo yêu cầu. Quận đã nhiều lần có ý kiến, gửi văn bản lên UBND thành phố đề nghị chấm dứt hợp đồng với đơn vị này, nhưng không được xử lý dứt điểm.

Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cũng cho biết, trong năm 2020, Sở đã 16 lần kiểm tra, đôn đốc công tác duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn và nhiều lần đôn đốc các chủ đầu tư (UBND các quận, huyện, thị xã), yêu cầu khắc phục tồn tại trong công tác vệ sinh môi trường. Trong số đơn vị được kiểm tra, Sở Xây dựng Hà Nội đề xuất xem xét, đánh giá chưa đảm bảo trong thực hiện tốt nhiệm vụ duy trì vệ sinh môi trường đối với Công ty Minh Quân và Công ty CP MTĐT Đông Anh.

Thực tế chuyện một doanh nghiệp chưa hết trách nhiệm hợp đồng đã “phủi tay” không phải là hiếm trong giao dịch kinh tế. Nhưng nó lại xảy ra ở một lĩnh vực vốn rất nóng là thu gom rác thải, và theo nguyên tắc phải có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý Nhà nước. Trong khi đó, Công ty này đã nhiều lần bị nhở nhưng các cơ quan chức năng có liên quan lại không mảy nay để ý, cho đến khi những đống rác khổng lồ tràn ngập trên các tuyến đường quận Nam Từ Liêm thì sự đã rồi.

Theo chuyên gia kinh tế TS.Nguyễn Minh Phong, để xảy ra tình trạng này, trước hết, trách nhiệm thuộc về nhà thầu cung cấp dịch vụ thu gom rác, nhưng trách nhiệm của chủ đầu tư trong vấn đề này cũng không thể xem nhẹ.

Tới đây, các quận, huyện, thị xã sẽ là chủ đầu tư việc duy trì vệ sinh trên địa bàn và “chủ động lựa chọn nhà thầu”. Việc lựa chọn các nhà thầu cho giai đoạn mới nếu không thực hiện theo đúng quy định về đấu thầu rộng rãi, minh bạch, vì lợi ích cộng đồng để lựa chọn đúng nhà  thầu có năng lực thì câu chuyển trên chắc chắn sẽ còn tiếp diễn. Đây cũng là bài học để chúng ta xem lại khâu chuẩn bị trước khi triển khai một chính sách mới.