Tuyên “đại án” tham nhũng tại ALC II: Hai Tổng giám đốc tạm “thoát” án tử hình

   

   

  Sau 11 ngày xét xử và nghị án, chiều nay (10/7), phiên tòa xét xử phúc thẩm "đại án" tham nhũng tại Công ty cho thuê tài chính II (ALC II, thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Agribank) đã kết thúc với phần tuyên án.

   

   

  Theo bản án mà tòa phúc thẩm vừa tuyên: “Đại án” tham nhũng ALC II là 1 trong 10 “đại án” tham nhũng được đưa ra xét xử sơ thẩm đầu tiên năm 2013, với bản án sơ thẩm đã tuyên Vũ Quốc Hảo (SN 1955, ngụ tại Q.7), nguyên Tổng giám đốc ALC II mức án tử hình về tội "tham ô tài sản", 15 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và 20 năm tù về tội "Cố ý làm trái các quy định nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng", tổng hợp hình phạt là tử hình.

   

  Cùng bị tuyên án tử hình là  Đặng Văn Hai, nguyên Giám đốc công ty TNHH Quang Vinh. Đặng Văn Hai bị cáo buộc các tội danh  “tham ô tài sản”, “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “cố ý làm trái.

   

  Cũng theo bản án sơ thẩm: Năm 2008, Vũ Quốc Hảo vay 60 tỉ đồng của một đối tác để đầu tư vào dự án khu căn hộ Trường An (thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương) và mua đất tại quận 7, TP.HCM. Đến đầu năm 2009, nhiều lần bị đối tác đòi nợ nhưng Hảo không có khả năng trả (cả gốc lẫn lãi lên đến 75 tỉ đồng) nên Hảo đã bàn với Đặng Văn Hai ký hợp đồng khống về thuê tài chính và mua bán tài sản là máy cẩu thủy lực bánh xích để rút tiền của ALC II.

   

  Vũ Quốc Hảo đã chỉ đạo Nguyễn Văn Tài (nguyên Phó Tổng Giám đốc ALC II) đứng ra ký hợp đồng thuê tài chính, còn Hảo trực tiếp ký hợp đồng mua bán với Công ty Quang Vinh. Sau đó, Hảo duyệt chi và chuyển cho Công ty Quang Vinh 120 tỉ đồng. Khi được giải ngân, Hảo yêu cầu Hai chuyển cho đối tác của mình 75 tỉ đồng trả nợ và 950 triệu đồng chi phí huy động vốn.

   

  Vũ Quốc Hảo còn thông qua việc ký kết hợp đồng thuê tài chính với doanh nghiệp tư nhân Anh Phương để tham ô 4,9 tỉ đồng của ALC II.

   

  Bản án cũng tuyên tổng thiệt hại do hành vi phạm tội của các bị cáo gây ra cho ALC II là hơn 531 tỉ đồng.

   

  Ngay sau khi tuyên án, 11 bị cáo đã có đơn kháng cáo. VKSND TP.HCM cũng kháng nghị yêu cầu tăng hình phạt đối với 3 bị cáo là: Tôn Quang Việt (nguyên Phó trưởng phòng Cho thuê ALC II), Nguyễn Văn Tài (nguyên Phó Tổng Giám đốc ALC II) và Lê Thị Tám (nguyên Phó phòng Kế toán ALC II) vì cho rằng, mức án do tòa sơ thẩm tuyên là nhẹ, chưa tương xứng với tính chất, mức độ phạm tội của các bị cáo này.

   

  Tại phiên tòa phúc thẩm bắt đầu ngày 30/6/2014, bảo vệ cho bị cáo Vũ Quốc Hảo, luật sư Đỗ Hải Bình (Đoàn Luật sư TP.HCM) tranh luận với VKS rằng thực tế khoản tiền 75 tỉ đồng mà VKS cáo buộc thân chủ của luật sư là bị cáo Hảo “tham ô” chưa hề nằm trong túi bị cáo Hảo. “Đây là khoản tiền mà bị cáo Phong nợ Tám đầu tư dự án Trường An, Hảo muốn giúp Phong trả nợ nên kêu Hai thực hiện hợp đồng 2 cần cẩu để trả nợ cho Tám, sau đó sẽ bán dự án Trường An này thu hồi lại tiền đang thực hiện thì vụ viêc vỡ lẻ, quá trình thực hiện này bị cáo Hảo không cầm trong tay đồng nào” - Luật sư Đỗ Hải Bình bào chữa.

   

  Liên quan tới khoản tiền 4,9 tỉ đồng mà đại diện VKS qui tội cho Vũ Quốc Hảo, Luật sư Đỗ Hải Bình bào chữa rằng  trong hai hợp đồng thanh lý 22 chiếc xe (Hợp đồng 464 146). Vũ Quốc Hảo chỉ lấy nợ cá nhân 4,9 tỉ đồng, chứ không phải lấy tiền của ALC II từ việc thanh lý xe này và rằng “tiền cũng chưa vào ALC II  mà còn lòng vòng bên ngoài” – Luật sư Đỗ Hải Bình “chốt” trong phần bào chữa.

   

  Trên cơ sở phân tích như trên, Luật sư Bình đã mong HĐXX xem xét tội danh “tham ô” cho bị cáo Vũ Quốc Hảo trong nội dung mà VKS cho rằng Hảo “tham ô” 79 tỉ đồng.

   

   Đối với bị cáo Đăng Văn Hai, cáo buộc của VKS là Đối với Đặng Văn Hai là bị cáo tham gia bàn bạc với Hảo và thỏa thuận ký các hợp đồng cho thuê tài chính, hợp đồng mua bán khống với Vũ Quốc Hảo, làm giả tài liệu hồ sơ ký hợp đồng bán tài sản cho ALC II, bằng bộ chứng từ giả này bị cáo đã làm cho ALC II tưởng giả là thật giải ngân tiền cho bị cáo chiếm đoạt gần 61 tỷ đồng. Hải còn lập các hợp đồng khống nhằm rút tiền giúp Hảo chiếm đoạt 75 tỷ đồng đồng thời giúp sức cho Hảo làm trái công vụ trả khoản tiền cọc trái quy định và hưởng lợi cá nhân khoản tiền chi phí hoa hồng huy động vốn gần 4 tỷ đồng. Công ty Quang Vinh của Hải cũng đã cùng ALC II ký sai quy định, vi phạm nghiệp vụ cho thuê tài chính gây thiệt hại nhà nước số tiền trên 373 tỷ đồng, cá nhân Đặng Văn Hai chiếm hưởng hơn 72 tỉ đồng…

   

   

  Bảo vệ cho bị cáo Đặng Văn Hai, luật sư Phan Trung Hoài (Đoàn Luật sư TP.HCM) tranh luận công khai tại tòa cho rằng về hành vi tham ô tài sản của Hai. Diễn biến quá trình tố tụng ban đầu, liên quan đến hành vi ký kết hợp đồng 030 (ngày 2/3/2009), ông Đặng Văn Hai bị đề nghị truy tố về hành vi "Lợi dụng chức vụ quyền hạn ..." nhưng sau khi trả hồ sơ điều tra bổ sung, CQĐT đã Quyết định BSQĐKTBC đối với ông Đặng Văn Hai về tội "Tham ô tài sản" với vai trò đồng phạm giúp sức cho ông Vũ Quốc Hảo trong việc sử dụng số tiền giải ngân từ Hợp đồng 030 cho ông Lê Đoàn Tám vay, khoản công nợ này là khoản công nợ cá nhân của ông Vũ Quốc Hảo với ông Lê Đoàn Tám (ALCII giải ngân 120 tỷ đồng, giao cho Lê Đoàn Tám 75 tỷ đồng). Quá trình điều tra, cũng như tại phiên tòa sơ thẩm, ông Đặng Văn Hai có xác định, việc ký kết Hợp đồng 030 về việc ALCII cho Công ty Hải Cường (Hà Ngọc Oanh làm giám đốc) thuê cần cầu balanh xích thủy lực 280 tấn, hiệu IHI. Cùng ngày Cty Quang Vinh ký kết Hợp đồng 030 với ALCII bán cần cẩu bánh xích thủy lực 280 tấn, giao hàng trong quý I/2010. Việc ký kết hợp đồng này là có thật; Không bàn bạc và cũng không được ông Vũ Quốc Hảo cho biết bản chất của khoản công nợ 75 tỷ giữa ông Vũ Quốc Hảo với ông Lê Đoàn Tám, khi giải ngân do chưa cần ngay số tiền nên được sự bảo lãnh của ông Vũ Quốc Hảo đã cho ông Lê Đoàn Tám vay; bản thân chưa bao giờ gặp gỡ hay bàn bạc với ông Lê Đoàn Tám trước khi tiến hành ký kết Hợp đồng 030.

   

  Luật sư Phan Trung Hoài cho rằng trên thực tế, từ tháng 8/2009, Công ty Quang Vinh đã tiến hành mở tờ khai nhập các phụ tùng của Cần cẩu IHI (BL 5522, 5523). Sau đó Cty Quang Vinh lập hợp đồng bán cho Cty Hải Hà và Cty Hải Hà thế chấp bằng tài sản hình thành trong tương lai, vay Ngân hàng Nông nghiệp Nông thôn Chi nhánh Phú Mỹ Hưng để thanh toán tiền. Cty Hải Hà đã thanh toán một phần tiền cho Ngân hàng Nông nghiệp Nông thôn Chinh nhánh Phú Mỹ Hưng.   

   

  Tại phiên tòa, qua phần thẩm vấn, Vũ Quốc Hảo cũng xác định rõ: bản chất khoản nợ nêu trên xuất phát từ công nợ của Doanh nghiệp Anh Phong, ông Hảo nhờ Lê Đoàn Tám cho vay tiền để giải quyết nợ xấu với ALII, sau đó ông Vũ Quốc Hảo chỉ là người chứng kiến trên quan hệ công nợ giữa ông Lê Đoàn Tám với Lê Văn Phong, thực chất không có quan hệ công nợ thật với Lê Đoàn Tám. Tại phiên tòa, ông Vũ Quốc Hảo xác định rõ, trước khi ký kết Hợp đồng 030 với ông Đặng Văn Hai hoàn toàn không bàn bạc, hay nói cho ông Đặng Văn Hai biết rõ về bản chất khoản công nợ này, chỉ sau khi tiền được giải ngân thì mới gọi điện cho ông Lê Đoàn Tám liên hệ với ông Hai để nhận khoản tiền này.

   

  Cũng theo Luật sư Phan Trung Hoài thì tiến độ thời gian ký kết hợp đồng 030 ngày 2/3/2009 (sau thời điểm ký kết các cặp Hợp đồng 144, 010, 011, 013 - những hợp đồng này được nhận định giải ngân nhằm cho các cá nhân, đơn vị vay giải quyết nợ xấu tại ALCII). Thực tế, về ý thức chủ quan, ông Vũ Quốc Hảo hoàn toàn không nói cho ông Đặng Văn Hai biết rõ về bản chất công nợ, nên ông Đặng Văn Hai không biết được đây là khoản nợ riêng của ông Vũ Quốc Hảo như nhận định của các CQTHTT. CQTHTT chia tách một hành vi có tính chất liên tục để xử lý về các tội danh khác nhau (Tham ô, cố ý làm trái, Lợi dụng chức vụ quyền hạn...) là chưa đảm bảo căn cứ pháp lý. Vì vậy, việc quy buộc ông Đặng Văn Hai có hành vi đồng phạm với ông Vũ Quốc Hảo về hành vi tham ô 75 tỷ đồng là chưa thỏa đáng. Bản án sơ thẩm đã buộc ông Lê Đoàn Tám có trách nhiệm hoàn trả số tiền 75 tỷ đồng này…

   

  Luật sư Phan Trung Hoài đề nghị cân nhắc xem xét đánh giá lại toàn diện việc quy buộc các hành vi phạm tội của Đặng Văn Hai. Luật sư Hoài cũng nói rằng bối cảnh xảy ra vụ việc như sự nhìn nhận của Vũ Quốc Hảo là: "Thực chất chọn công ty ông Hai là tôi đã lợi dụng ông Hai" và "Bản chất việc ký kết các hợp đồng nhằm mục đích xử lý nợ xấu, tôi gài ông Hai để bán dự án”.

   

  Tại phiên tòa phúc thẩm, HĐXX đã xem xét toàn bộ bản án sơ thẩm, các tình tiết mới và xét hỏi, thẩm tra…

   

  Đúng 15 giờ 30 ngày 10/7, phiên tòa phúc thẩm đã tuyên án: Bản án phúc thẩm tuyên huỷ án sơ thẩm đối với hai tội danh " tham ô tài sản" và " cố ý làm trái…" của hai bị cáo Vũ Quốc Hảo và Đăng Văn Hai, yêu cầu điều tra, xét xử lại hai tội danh này.  Bản án chấp nhận việc rút kháng cáo của Hảo về tội "lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", coi như Hảo chấp nhận mức án 15 năm tù về tội này; Đặng Văn Hai lãnh mức án tù chung thân cho tội " lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; Không chấp nhận kháng cáo và kháng nghị bị cáo Tôn Quang Việt, y án Việt 5 năm tù. Riêng 8 bị cáo còn lại, y án sơ thẩm và tuyên các bị cáo này mức án từ 3 năm tù đến 14 năm tù.