TP.HCM: Xin ý kiến xử lý việc giao đất đối với các phần đất nhỏ hẹp

(TN&MT) - UBND TP.HCM vừa có Công văn số 2143/UBND-ĐTMT gửi Thủ tướng Chính phủ về xin ý kiến xử lý việc giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với các phần đất nhỏ hẹp cho chủ sử dụng hoặc các hộ có nhà liền kề trên địa bàn Thành phố.

Hiện nay trên địa bàn TP.HCM có nhiều trường hợp các khu đất có diện tích và hình thể đất nhỏ hẹp, không đủ chuẩn quy hoạch đô thị xây dựng, có nguồn gốc do Nhà nước quản lý, thuộc lối đi chung hoặc khoảng hở giữa 02 nhà, do 01 chủ sử dụng hoặc các hộ có nhà liền kề với diện tích sử dụng chung, hiện không còn sử dụng làm thông hành địa dịch hoặc cống thoát nước khu vực mà chỉ có thể chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ sử dụng đất liền kề có nhu cầu sử dụng để hợp khối, trên cơ sở thỏa thuận hoặc không có tranh chấp, khiếu nại của các hộ có quyền lợi liên quan. Trên thực tế, nhu cầu sử dụng đất đối với các khu đất nêu trên để hợp khối với nhà hiện hữu của người dân tương đối nhiều tại Thành phố. Ngày 19/10/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM có Công văn số 8041/TNMTT-QLSDĐ kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến hướng dẫn nội dung trên.

Ngày 07/01/2016, Tổng cục Quản lý đất đai có Công văn số 13/TCQLĐĐ-CSPC gửi Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, với nội dung: “Về cơ bản thống nhất với hướng đề xuất xử lý việc giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với các phần đất nhỏ hẹp (gồm các phần đất có diện tích nhỏ hơn diện tích tách thửa tối thiểu theo quy định của UBND TP.HCM hoặc lớn hơn diện tích tách thửa tối thiểu nhưng lại có hình thể đặc biệt, nhỏ hẹp, không thể bố trí sử dụng vào các mục đích công cộng của địa phương theo quy hoạch) cho các chủ sử dụng đất liền kề như đã nêu trong Công văn số 2739/TNMT-QLSDĐ ngày 27/4/2015 và Công văn số 8041/TNMT-QLSDĐ ngày 19/10/2015 của Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM. Tuy nhiên, do trong phương án xử lý của Quý Sở đề xuất có những trường hợp giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho chủ sử dụng đất liền kề không thuộc thẩm quyền quyết định của cơ quan có thẩm quyền giao đất. Vì vậy, để có cơ sở triển khai thực hiện, đề nghị Quý Sở tham mưu cho UBND Thành phố báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng hình thức giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo thẩm quyền quy định tại điểm i khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai năm 2013”.

Do đó, trên cơ sở ý kiến của Tổng Cục quản lý đất đai - Bộ Tài nguyên và Môi trường tại Công văn số 13/TCQLĐĐ-CSPC ngày 07/01/2016 và đề nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM  tại các Công văn số 2997/TNMTT-KTĐ ngày 05/4/2016, số 2591/TNMTT-KTĐ ngày 28/3/2016 và số 569/TNMTT-QLSDĐ ngày 20/01/2016, UBND TP.HCM xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ xin ý kiến với nội dung như sau:

Theo quy định pháp luật đất đai, việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh (huyện). Việc quản lý sử dụng đất đai tại địa phương, xem xét nhu cầu sử dụng đất và điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân do UBND cấp tỉnh (huyện) quyết định. Do đó, nếu UBND cấp tỉnh (huyện) xét thấy các phần đất nêu trên không còn sử dụng làm lối thông hành địa dịch, không còn sử dụng làm cống thoát nước chung; phù hợp với quy hoạch sử dụng đất; không có tranh chấp, khiếu nại của các hộ liền kề khác thì có thể xem xét giao đất có thu tiền sử dụng đất phần đất này cho một hộ liền kề (trong trường hợp do một hộ sử dụng hoặc do thỏa thuận thống nhất giữa các chủ sử dụng liền kề về ranh giới sử dụng đất) hoặc áp dụng hình thức “bán đấu giá” công khai (trong trường hợp nhiều chủ sử dụng liền kề không thống nhất, thỏa thuận được ranh đất sử dụng) cho hộ dân có nhà đất liền kề và có nhu cầu sử dụng theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất và theo giá thị trường để chủ hộ hợp khối với nhà hiện hữu; một mặt vừa đảm bảo tính mỹ quan đô thị, an ninh khu vực, mặt khác Nhà nước thu được tiền sử dụng đất cho ngân sách.

Theo UBND TP.HCM, về nguyên tắc, điều kiện chung thì các khu đất thuộc khoảng hở có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu được quy định tại Quyết định số 33/2014/QĐ-UBND ngày 15/10/2014 của UBND Thành phố. Trường hợp lớn hơn diện tích tối thiểu thì có hình thể đặc biệt, nhỏ hẹp mà không thể bố trí sử dụng vào mục đích công cộng của địa phương; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo quy định; không có tranh chấp, khiếu nại, không vi phạm các quy định pháp luật đất đai; có cam kết đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ tài chính. Nếu các chủ sử dụng đất liền kề thỏa các nguyên tắc, điều kiện nêu trên thì UBND quận, huyện ban hành Quyết định giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân và UBND Thành phố ban hành Quyết định giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với tổ chức.

Việc giao đất có thu tiền sử dụng đất theo giá thị trường đối với phần đất nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề gồm 02 trường hợp: Trường hợp khu đất đang do 01 hộ sử dụng làm thông hành địa dịch; trường hợp khu đất do nhiều chủ sử dụng đất liền kề cùng sử dụng: nếu các chủ sử dụng đất liền kề thỏa thuận, thống nhất được việc phân chia ranh đất thì giải quyết theo quy định pháp luật; nếu các chủ sử dụng đất liền kề không thỏa thuận, thống nhất được việc phân chia ranh đất thì áp dụng hình thức “bán đấu giá” công khai cho các sử dụng đất liền kề, trường hợp không có người tham gia thì Nhà nước giữ nguyên hiện trạng sử dụng đất giữa các chủ sử dụng đất liền kề.

Việc Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất (điều kiện, thẩm quyền, thành phần hồ sơ, trình tự thủ tục) đã được Luật Đất đai năm 2013, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 và Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định cụ thể. Tuy nhiên, trường hợp giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với phần diện tích nhỏ hẹp cho chủ sử dụng đất liền kề với mục đích hợp thửa làm đất ở không thuộc trường hợp giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 118 Luật Đất đai, mà thẩm quyền xem xét, quyết định cho phép giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất trong “các trường hợp khác” là của Thủ tướng Chính phủ theo quy định tại điểm i khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai năm 2013. Mặt khác, việc giao đất có diện tích nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề để hợp khối theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất có thể không khả thi vì chỉ có người sử dụng đất liền kề có khả năng hợp khối mới đủ điều kiện tham gia đấu giá. 

Từ những cơ sở nêu trên, căn cứ thẩm quyền quy định tại điểm i khoản 2 Điều 118 Luật Đất đai năm 2013, UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho phép UBND Thành phố áp dụng hình thức giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất liền kề trong các trường hợp nêu trên.

Bài & ảnh: Tường Tú