Tìm giải pháp thích ứng xâm nhập mặn ở ĐBSCL

P.Lan | 22/12/2020, 11:16

(TN&MT) - Tìm giải pháp thích ứng với tình hình xâm nhập mặn diễn biến phức tạp và kéo dài ở Đồng bằng Sông Cửu Long, PGS.TS. Vũ Thị Mai (Trường Đại học Kinh tế quốc dân) cùng nhóm nghiên cứu đã tiến hành triển khai Đề tài “Mô hình phát triển kinh tế ứng phó với xâm nhập mặn ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long” (Mã số BĐKH.05/16-20).

Ba cấp độ phát triển nông nghiệp tích hợp

Nghiên cứu chỉ ra, để phát triển nông nghiệp tích hợp dựa vào cộng đồng có thể tiến hành ở 3 cấp độ. Cấp độ nền tảng là mô hình sinh kế tích hợp đã dạng cấp hộ gia đình. Ở đây, quy mô sản xuất ở các hộ nông dân nhỏ lẻ là đặc điểm lâu đời của ngành nông nghiệp Việt Nam và vẫn đang có xu hướng tiếp tục đang phát triển. Mô hình trọng tâm là Vùng nông nghiệp tích hợp ứng dụng CNC, lấy liên kết của nông dân (hợp tác xã, tổ hợp tác) làm nòng cốt. Cuối cùng, mô hình Khu kinh tế nông nghiệp ứng dụng CNC là trọng điểm, nông dân trở thành công nhân trong các khu kinh tế.

Kết quả nghiên cứu của Đề tài BĐKH.05/16-20 cũng đã xác định được mô hình phát triển kinh tế cấp hộ gia đình và cấp vùng. Đồng thời đã đưa ra mô hình thử nghiệm trồng lúa được triển khai thực hiện trong cả 2 vụ hè thu và thu đông năm 2018 tại xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Kết quả thử nghiệm đã đánh giá được tính hiệu quả của việc áp dụng các biện pháp canh tác lúa tổng hợp so với phương thức canh tác theo truyền thống đồng thời có khả năng cải tạo chất lượng đất nhằm đảm bảo tính bền vững trong điều kiện đất nhiễm mặn tại địa phương.

Trên đất mặn trồng lúa vùng ĐBSCL, muốn cải tạo đất cần sử dụng phân bón thông minh, chậm tan; giảm từ 20 - 30% lượng phân hoá học NP trong đó sử dụng phụ phẩm đồng ruộng xử lý thành phân hữu cơ hoặc than sinh học, kết hợp với bón thêm chất cải tạo đất mặn (CaO), cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt. Đồng thời, tác động làm cải thiện độ phì nhiêu của đất, tăng hàm lượng OC trong đất, duy trì pH ổn định, tính đệm của đất được cải thiện, hàm lượng Ca2+ có xu hướng được cải thiện, bên cạnh đó một số yếu tố hạn chế trong đất mặn Na+, TSMT có dấu hiệu giảm trên đất mặn.

Những kỹ thuật này cũng làm nâng cao hiệu quả kinh tế đối với sản xuất lúa, giảm áp lực sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật gây ô nhiễm môi trường trong canh tác, giảm phát thải khí nhà kính do phụ phẩm đồng ruộng thay vì đốt nay được sử dụng làm phân bón hữu cơ tái sử dụng trong canh tác lúa.

Huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre thường xuyên chịu tác động từ xâm nhập mặn. Ảnh: MH

Hỗ trợ quản lý ứng phó BĐKH

Đề tài đã đưa ra nhiều phương pháp tính toán cũng như dự báo tình hình xâm nhập mặn. Điều này sẽ góp phần hỗ trợ các đơn vị như Cục Quản lý Tài nguyên nước, Cục Biến đổi khí hậu, Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu,… về mặt nghiệp vụ. Các giải pháp mà Đề tài đưa ra có ý nghĩa quan trọng góp phần thực hiện Nghị Quyết số 120/NQ-CP của Chính Phủ về phát triển bền vững Đồng bằng Sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần xây dựng cơ chế chính sách về nghiên cứu và hỗ trợ quy trình thực hiện nông nghiệp mặn/lợ tích hợp. Về cơ bản, hệ thống nông nghiệp nhiễm mặn tích hợp, có thể được chia thành bốn giai đoạn. Các nguồn nước bị nhiễm mặn có thể được sử dụng một cách hiệu quả, bao gồm nước ngầm mặn, nước biển, nước thải nông nghiệp và nước thải từ các nhà máy khử muối, nuôi thủy sản.

Giai đoạn đầu tiên của quy trình bắt đầu với nuôi trồng thủy sản như cá, tôm và tảo. Nước thải ra từ nuôi trồng thủy sản được sử dụng để sản xuất cây chịu mặn. Nước thoát từ hoạt động nuôi trồng loại chịu mặn có thể được thu thập và tái sử dụng trong chu trình nuôi trồng thủy sản (giai đoạn 3). Nước thoát giai đoạn này có độ mặn cao hơn nước được sử dụng trong giai đoạn 1 và 2. Do đó, các loài sinh vật biển và thủy sản chịu mặn như artemia được ưa thích trong giai đoạn này. Nước mặn thải ra từ giai đoạn 3 nên được xử lý đúng cách trong giai đoạn 4 để sử dụng có hiệu quả kinh tế, và quan trọng hơn là ngăn ngừa các thiệt hại về môi trường. Các hoạt động kinh tế trong giai đoạn 4 có thể bao gồm thu hoạch muối và khoáng sản hoặc sản xuất năng lượng bằng ao năng lượng mặt trời. Do vậy, cần có chính sách để tận dụng lợi ích từ tài nguyên mặn.

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường và chính quyền địa phương hoàn thiện/phổ biến quy định và Luật Quản lý tài nguyên đất và nước. Đặc biệt, cần tính đến tình hình kinh tế - xã hội và môi trường văn hóa của mỗi địa phương, thay vì chỉ tuân theo một quy định cụ thể theo mô hình hoặc kế hoạch mẫu chi tiết. Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan xây dựng các chính sách phát triển xã hội và phát triển thị trường cần được triển khai đồng bộ cho vùng chịu ảnh hưởng của xâm nhập mặn.

Bài liên quan

(0) Bình luận
Nổi bật
Rừng mãi xanh nhờ… hương ước
(TN&MT) - Trong quan niệm của đồng bào dân tộc Cống, rừng là sinh mệnh, là nơi thần linh ngự trị. Bởi lẽ đó mà người Cống bản Lả Chà, xã Pa Tần của huyện Nậm Pồ (Điện Biên) yêu rừng như yêu bản.
Đừng bỏ lỡ
  • Quảng Bình: Tăng cường công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường trong mùa mưa bão
    UBND tỉnh Quảng Bình yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường chủ động nắm bắt tình hình và chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan có biện pháp kịp thời xử lý, giải quyết các sự cố môi trường xảy ra trên địa bàn, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường sau mỗi đợt bão, mưa lũ.
  • Mưa lũ gây sạt lở nhiều tuyến đường tại Lào Cai
    (TN&MT) - Do ảnh hưởng của áp cao lạnh lục địa tăng cường kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới từ ngày 27 - 28/9/2023 trên địa bàn tỉnh Lào Cai có mưa vừa đến mưa to. Mưa lũ đã gây thiệt hại nhà cửa, hoa màu và sạt lở làm ách tác một số tuyến đường trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
  • Phòng chống thiên tai ở Thừa Thiên - Huế: Chủ động di dân khu vực miền núi
    (TN&MT) - Các phương án phòng chống thiên tai, đặc biệt là di dân vùng núi ra khỏi những nơi có nguy cơ sạt lở, lũ quét... đã được chính quyền hai huyện A Lưới và Nam Đông (tỉnh Thừa Thiên - Huế) chủ động triển khai.
  • TP. Cần Thơ: Lồng ghép ứng phó biến đổi khí hậu vào phát triển KT - XH
    (TN&MT) - TP. Cần Thơ xác định ứng phó và thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những nhiệm vụ quan trọng của thành phố. Do đó, để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này, TP. Cần Thơ đã và đang triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp nhằm đảm bảo cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng bền vững.
  • Quảng Trị: Thiên tai làm 1 người chết, nhiều cơ sở vật chất bị hư hỏng
    Thông tin từ Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh Quảng Trị cho biết, mưa lũ những ngày qua đã làm 1 người chết, nhiều ngôi nhà bị tốc mái, nhiều đoạn đường giao thông bị hư hỏng.
  • Thanh Hóa: Chủ động ứng phó với mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất
    Ngày 27/9/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Công văn số 14417/UBND-NN gửi các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan về việc triển khai ứng phó với mưa lớn, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất trên địa bàn tỉnh.
  • Nghệ An: Nhiều địa phương vùng cao bị ngập lụt
    Do mưa lớn kéo dài, nước từ thượng nguồn cũng đổ về rất nhanh nên trong đêm 26, sáng 27/9/2023, nhiều địa phương như Quỳ Châu, Quế Phong, Tương Dương, Kỳ Sơn, Thanh Chương… của tỉnh Nghệ An đã bị ngập lụt. Thiệt hại ước tính về tài sản là khá lớn, người dân và chính quyền đã phải thức trắng đêm để di dời đồ đạc, vật nuôi đến nơi an toàn.
  • Giải pháp giảm thiểu sạt lở đất đá dựa vào tự nhiên
    (TN&MT) - Những năm gần đây, tác động của biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều vụ sạt lở đất đá, lũ quét đặc biệt tại khu vực miền núi Việt Nam gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của người dân.
  • Thời tiết ngày 27/9, cả nước có mưa, nhiều nơi mưa to
    (TN&MT) - Theo Trung tâm Dự báo KTTVQG, ngày 27/9, Hà Nội và khu vực Bắc Bộ có mưa rào và dông vài nơi. Gió đông nam cấp 2-3. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ cục bộ có mưa vừa, mưa to. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
  • Nghệ An: Mưa lớn, nhiều thủy điện vận hành điều tiết nước hồ chứa
    Những ngày qua, thời tiết trên địa bàn tỉnh Nghệ An có mưa lớn tại tất cả các huyện, thành, thị. Vì thế, để đảm bảo công tác điều tiết nước hồ chứa các nhà máy thủy điện được an toàn theo đúng quy trình đơn hồ và Quy trình liên hồ chứa trên lưu vực các sông, nhiều Nhà máy thủy điện đã có thông báo về việc vận hành điều tiết nước hồ chứa.
  • Nghệ An: Nhiều nơi bị ảnh hưởng bởi mưa lớn, lốc xoáy
    Trong đêm 25 và ngày 26/9/2023, trên địa bàn toàn tỉnh Nghệ An xẩy ra mưa lớn khiến cho nhiều địa phương bị ngập. Ngoài ra, một số nơi còn xảy ra lốc xoáy gây thiệt hại nhiều tại sản của người dân.
  • Ứng phó với BĐKH ở Bến Tre: Hướng đến cuộc sống an toàn, bền vững
    (TN&MT) - Trước tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng, tỉnh Bến Tre đã chủ động triển khai thực hiện nhiều giải pháp ứng phó để hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra, nhằm hướng đến cuộc sống an toàn, bền vững. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Văn Thắm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Bến Tre xung quanh nội dung này.
  • Quảng Bình: Mưa lũ làm 22 thôn, bản bị chia cắt
    Báo cáo của Văn phòng Thường trực Ban chỉ huy PCTT&TKCN kiêm PTDS tỉnh Quảng Bình cho biết, đến 11h ngày 26/9/2023, mưa lớn do áp thấp nhiệt đới khiến 22 thôn, bản trên địa bàn tỉnh bị chia cắt. Trong đó, Huyện Minh Hóa có 14 thôn bản, huyện Quảng Ninh và Bố Trạch mỗi huyện có 4 thôn, bản bị chia cắt.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO