Tìm giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở miền núi Quảng Nam

 UBND huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam vừa phối hợp với Tạp chí Môi trường và Cuộc sống tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Giải pháp khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt tại các huyện miền núi Quảng Nam”.

Tọa đàm nhằm mục đích tìm ra các giải pháp quản lý, sử dụng, khai thác nước sạch theo phương thức tổng hợp và toàn diện, phù hợp với vùng miền, nâng cao nhận thức của người dân về sử dụng nước sạch.

Tây Giang và Đông Giang là 2 huyện miền núi của tỉnh Quảng Nam có địa hình phức tạp, hầu hết là núi cao. Vào mùa mưa bão, lũ ống, lũ quét thường xuyên xuất hiện gây nguy cơ sạt lở, thiệt hại lớn về người và tài sản. Mùa khô, nắng nóng kéo dài khiến mực nước ở các con sông, suối đầu nguồn cạn kiệt, ảnh hưởng lớn đến việc cấp nước cho người dân.

Ngoài ra, thời tiết cực đoan, mưa lớn, lũ ống, lũ quét xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ công trình; mực nước tại các đập chứa, các khe, suối giảm đáng kể, trong khi nhu cầu sử dụng nước của người dân ngày càng cao nên nhiều công trình không đủ nguồn nước cung cấp hoặc chỉ đủ cho một số cụm dân cư, làm giảm hiệu quả đầu tư của công trình.

Mặt khác, các công trình này do cán bộ thôn, bản trực tiếp quản lý theo chế độ kiêm nhiệm, chưa qua đào tạo quản lý, vận hành, trong khi nguồn kinh phí để duy tu bảo dưỡng hầu như không có.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Lê Hoàng Linh - Phó Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam chia sẻ thời gian qua, huyện đã đầu tư xây dựng trên 85 công trình nước sinh hoạt quy mô nhỏ (hệ thống cấp nước sinh hoạt tự chảy); trên 55 công trình thủy lợi, phục vụ tưới tiêu cho 920 ha ruộng lúa nước (tưới 2 vụ). Tuy nhiên, thời gian gần đây, địa phương xảy ra tình trạng thiếu nước sản xuất và sinh hoạt tại một số xã, nhất là vào thời điểm nắng nóng, gây khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt của người dân.

Dẫn chứng cho điều này, ông Phạm Quang Đông, Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi tỉnh Quảng Nam cho biết, hiện nay trên địa bàn huyện Tây Giang có 69 công trình nước sạch giao cho thôn xã quản lý nên hiệu quả chưa được như mong muốn.

“Đây chính là hệ quả của việc thiếu nguồn nhân lực, chi phí duy tu bảo dưỡng làm giảm hiệu suất cần thu hút đầu tư xây dựng nước sạch nông thôn, để nâng cao tỷ lệ người dân được sử đụng nước sạch.

Do đó, cần có cơ chế chính sách riêng đối với doanh nghiệp trong việc đầu tư xây dựng các công trình nông thôn, cơ chế hỗ trợ giá; có chương trình tập huấn để nâng cao hiệu quả và sự đồng thuận chặt chẽ giữa doanh nghiệp trong quá trình đầu tư xây dựng”, ông Đông nói.

Tiến sĩ Nguyễn Thế Đồng – Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ TN&MT, cho biết để khắc phục tình trạng thiếu nước sạch, đầu tiên cần rà soát lại công tác quy hoạch phát triển kinh tế, quy hoạch cụm dân cư, quy hoạch phát triển ngành nghề phù hợp để người dân tiếp cận nguồn nước và có nguồn nước bền vững.

“Chính sách đã có, việc triển khai phải giao quyền trách nhiệm ở địa phương cấp huyện, xã những người trực tiếp thực hiện. Sau khi được Nhà nước hay tư nhân đầu tư, thì cần có giải pháp quản lý thật bền vững. Việc giao cho xã có thể nhận thấy năng lực quản lý cũng còn nhiều bất cập, thiếu nguồn lực mặc dù huyện đã có chỉ đạo, kiểm tra thường xuyên. Tuy nhiên về vai trò trách nhiệm của người quản lý trực tiếp cần phân cấp cụ thể hơn để quản lý vận hành hiệu quả hơn”, ông Đồng nói.

Trong khi đó, ông Bhlinh Mia - Bí thư Huyện ủy Tây Giang cho rằng để phấn đấu tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch tầm nhìn đến năm 2030 đạt trên 98%, địa phương cần đưa ra các giải pháp quy hoạch chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới gắn với ứng phó với biến đổi khí hậu; rà soát lại những xã liền kề để đầu tư cấp thoát nước liên vùng, vừa đảm bảo cung cấp thường xuyên nguồn nước sinh hoạt cho bà con nhưng không thất thoát tài nguyên nước.