(TN&MT) – Từ cách đây khoảng 3 tháng, các lái buôn người Trung Quốc tìm đến một số huyện tại tỉnh Kon Tum để thu mua một loại đá lạ mà người dân thường gọi là đá mềm hay đá phấn. Nhưng đến nay, sau thời gian thu mua rầm rộ, lái buôn Trung Quốc bỗng ngừng mua hàng khiến các thương lái người Việt như ngồi trên chảo lửa vì đang “ôm” một lượng hàng lớn.
 |
| Những mẫu đá được thương lái tên Vỹ mang cho phóng viên xem |
Mua loại đá không có ở Việt Nam
Từ cách đây khoảng ba tháng, bắt đầu có một số lái buôn người Trung Quốc tới các huyện Ngọc Hồi, Đắk Glei (tỉnh Kon Tum), đưa một mẫu đá lạ và đặt thương lái người Việt thu mua. Mẫu đá có màu đỏ, mềm, khi viết ra như phấn, soi đèn vào trong thì ánh sáng có thể xuyên qua được.
Theo một thương lái người Việt, tên là Vỹ (thị trấn Pleikần, huyện Ngọc Hồi), loại đá này gọi là đá mềm hay đá phấn. Trong nước không có loại đá này nên các thương lái người Việt phải qua Lào để đặt mua, sau đó vận chuyển về Việt Nam bán lại cho người Trung Quốc. Việc thu mua đá diễn ra rầm rộ nhất là tại huyện Ngọc Hồi, vì ở đây có Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y giáp với Lào và Campuchia.
Giá thu mua tại Lào khoảng từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng/kg, tùy thuộc vào màu sắc, độ trong, độ nứt nẻ của các cục đá. Những cục đá càng trong càng có giá trị. “Sau khi mua được đá, chúng tôi sẽ thuê xe chở qua Cửa khẩu Bờ Y về Việt Nam. Giá vận chuyển chung cho các loại đá là 150 ngàn đồng/kg. Nhà xe sẽ đảm bảo an toàn khi vận chuyển đá”, anh Vỹ nói.
|
| Hơn 1 tạ đá đang được anh Vỹ giấu kín trong góc nhà |
Tuy nhiên, thời gian gần đây việc thu mua, vận chuyển đá khó khăn hơn trước do chính quyền Lào kiểm tra rất gắt gao. “Trước đây chỉ cần mua xong thuê người Lào vận chuyển là không bị bắt. Bây giờ thuê người Lào vận chuyển cũng bị bắt, tịch thu đá. Riêng người Việt Nam vận chuyển mà bị phát hiện, không những bị tịch thu đá mà còn bị tạm giữ người”, một thương lái cho biết.
Cũng theo anh Vỹ, khoảng một tuần trở lại đây, người Trung Quốc ngừng hẳn việc thu mua đá lớn mà chỉ mua loại đá dạng sỏi, nhưng phải là viên sỏi trong suốt, bên trong không có vết nứt và khi soi đèn pin vào thì ánh sáng phải xuyên qua một cách rõ ràng. Giá bán loại đá dạng sỏi này cao hơn gấp nhiều lần, mỗi cục có thể có giá lên tới hàng chục triệu đồng.
|
| Cục đá mềm loại một, lúc cao giá được bán tới 4 triệu đồng/kg |
Đổ nợ vì đá
Trong vai là người đến mua đá, chúng tôi được một thương lái dẫn vào góc nhà, nơi có cả hàng tạ đá đang được giấu kín vì sợ bị cơ quan chức năng tịch thu nếu phát hiện. Anh này thành thật nói: “Vay mượn vài trăm triệu để lấy lô hàng này về cách đây gần một tháng, nhưng đến nay không có ai hỏi mua, em xem được thì mua giúp anh, rẻ chút cũng được để anh lấy tiền trả cho người ta. Thu hồi được vốn chắc anh cũng nghỉ luôn cái nghề buôn đá này”.
Từ khi lái buôn Trung Quốc ngừng thu mua đá, nhiều thương lái người Việt như ngồi trên đống lửa vì đang tích trữ lượng lớn đá. Ngày 4/11, Chị N.T.T (thị trấn Pkei Kần, huyện Ngọc Hồi) vẫn đang phải đi trốn nợ vì không thể thanh toán số tiền vay mượn của nhiều người để sang Lào mua đá. Theo người nhà của chị T, chị T sang Lào thu mua hơn 1 tỷ đồng tiền đá, khi đang trên đường vận chuyển về Việt Nam thì bị lực lượng chức năng Lào bắt giữ nên không thể thu hồi vốn trả nợ.
|
| Một số mẫu đã thương lái Trung Quốc mang cho các lái buôn xem |
Các thương lái Việt đều khẳng định họ không biết người Trung Quốc thu mua loại đá này để làm gì. Nhưng nhìn một số mẫu được xem nhiều người phỏng đoán có thể loại đá này được dùng làm đồ trang trí, phong thủy.
Ông Nguyễn Tài Thu, Phó chánh văn phòng UBND huyện Ngọc Hồi khẳng định, chính quyền địa phương đã biết việc người Trung Quốc thu mua đá trên địa bàn huyện. UBND huyện đã cho kiểm tra, đem mẫu đá đi xét nghiệm.
Ông Nguyễn Trọng Hảo, Trưởng Ban quản lý khu kinh tế Cửa khẩu Quốc tế Bờ Y cũng xác nhận có tình trạng thương lái người Việt vận chuyển đá qua địa bàn và cho biết, đơn vị này là đầu mối phối hợp với các ngành chức năng như Hải Quan, Biên Phòng… cùng kiểm tra những lô hàng có dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên khoảng 20 ngày trở lại đây, chính quyền Lào quy bắt gắt gao nên việc thu mua đá tạm thời lắng xuống.
|
| Thời gian gần đây lái buôn Trung Quốc chuyển sang thu mua đá dạng sỏi |
Liệu việc Trung Quốc tiến hành thu mua đá lạ có giống với ý đồ của những lần trước khi thu mua rễ tiêu, tre nứa, ngà voi, móng trâu… Nhưng việc thu mua dồn dập rồi ngưng hẳn như hiện nay khiến rất nhiều thương lái người Việt rơi vào cảnh nợ nần, phải trốn chui chốn lủi. Đề nghị chính quyền địa phương cần phải sớm tìm hiểu và ngăn chặn tình trạng thu mua đá lạ này.
Bài & ảnh: Quế Mai
