Thực trạng mạng lưới điện tại tỉnh Điện Biên - Bài 4: Ngành điện có phớt lờ chỉ đạo của Bộ Công Thương?

(TN&MT) - Nằm trong danh mục dự kiến xây dựng giai đoạn 2016-2025 đã được Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 3131/QĐ-BCT ngày 15/08/2017 nhưng đến nay, các dự án thủy điện đã sắp đi vào hoạt động nhưng ngành điện vẫn chưa thực hiện xây dựng hoàn thiện các công trình lưới điện 110 KV tại tỉnh Điện Biên.

Ngành điện có ''chống lệnh'' Bộ Công Thương?

Ngày 15/08/2017, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã ký ban hành Quyết định số 3131/QĐ-BTC về việc phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016-2025, có xét đến 2035 thuộc hợp phần phát triển hệ thống lưới điện 110 KV.

Theo đó, mục tiêu của Quy hoạch là đảm bảo cung cấp điện an toàn, tin cậy đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời xây dựng phương án đấu nối của các nhà máy thủy điện vào hệ thống điện lưới Quốc gia nhằm khai thác hợp lý nguồn điện trong vùng và ổn định hệ thống điện khu vực.

Mặc dù nhu cầu tiêu thụ điện tương đối thấp nhưng Điện Biên lại có tiềm năng lớn về thủy điện. Dự kiến sẽ có 33 dự án thủy điện tương ứng với tổng công suất 342 MW sẽ được xây dựng trong hai giai đoạn 2016-2025 và 2026-2035. Vì vậy, chủ yếu các trạm 110 KV xây dựng mới trong hai giai đoạn này là nhằm phục vụ đấu nối các nhà máy thủy điện vừa và nhỏ nói trên vào hệ thống.Trong giai đoạn 2016-2020, về lưới điện 110 KV, đề án quy hoạch đã xác định xây dựng mới 11 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 307 MVA, trong đó 03 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 66 MVA cấp điện cho phụ tải tỉnh Điện Biên, 08 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 241 MVA phục vụ đấu nối thủy điện vừa và nhỏ; cải tạo, mở rộng nâng quy mô công suất 03 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất tăng thêm 72 MVA, đồng thời xây dựng mới 12 đường dây 110 kV với tổng chiều dài 128,4 km.

Trong giai đoạn 2021-2025, đề án xác định xây dựng mới 07 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 167 MVA trong đó 03 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 81 MVA cấp điện cho phụ tải tỉnh Điện Biên, 04 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 86 MVA phục vụ đấu nối thủy điện vừa và nhỏ; cải tạo, mở rộng nâng quy mô công suất 01 trạm biến áp 110 KV với tổng công suất 25 MVA; đồng thời xây dựng mới 11 đường dây 110 KV với tổng chiều dài 86,2 km; cải tạo, nâng khả năng tải 02 đường dây 110 KV với tổng chiều dài 67,5 km.

Tại quyết định, Bộ Công Thương đề nghị UBND tỉnh Điện Biên tổ chức công bố quy hoạch, chịu trách nhiệm giành quỹ đất cho các công trình trong quy hoạch đã được phê duyệt, chỉ đạo Sở Công Thương Điện Biên tổ chức triển khai lập quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016-2025, có xét đến năm 2035 Hợp phần II: Quy hoạch chi tiết phát triển lưới điện trung và hạ áp sau các trạm 110 KV để chuẩn xác lưới điện phân phối đến từng cấp xã, chuẩn xác quy mô, tiến độ cải tạo lưới trung áp nhằm tiết kiệm vốn đầu tư và giảm tổn thất điện năng.

Bộ Công Thương giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia, Tổng công ty Điện lực miền Bắc và các nhà đầu tư phối hợp với các cơ quan chức năng tỉnh Điện Biên để tổ chức thực hiện quy hoạch. Trong quá trình đầu tư xây dựng các công trình lưới điện truyền tải và phân phối, các đơn vị điện lực phải tuân thủ đúng cấu trúc lưới điện, quy mô và cấp điện áp được phê duyệt; tuân thủ quy định hệ thống điện truyền tải và quy định hệ thống điện phân phối đã được ban hành.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng yêu cầu Sở Công Thương Điện Biên chỉ đạo đơn vị tư vấn lập đề án hoàn thiện Đề án quy hoạch theo đúng các nội dung được phê duyệt trong Quyết định và gửi hồ sơ Đề án đã hoàn thiện về Tổng cục Năng lượng (Bộ Công Thương), UBND tỉnh Điện Biên, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia, Tổng công ty Điện lực miền Bắc, Công ty Điện lực Điện Biên để quản lý và thực hiện. Sở Công Thương Điện Biên có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, quản, lý thực hiện Quy hoạch đã được duyệt.

Chiếu theo danh mục các công trình lưới điện dự kiến xây dựng giai đoạn 2016-2025 ban hành kèm theo Quyết định số 3131/QĐ-BCT ngày 15/08/2017 của Bộ Công Thương cho thấy, một số công trình xây dựng mới đường dây 110 KV như: Điện Biên 2 - Điện Biên Đông, có chiều dài khoảng 28 km, vận hành năm 2018, treo dây mạch 1; đường dây 110 KV thủy điện Sông Mã 3 - Điện Biên Đông đấu nối cụm thủy điện Sông Mã, có chiều dài 5,2 km và cũng vận hành vào năm 2018.

Bên cạnh đó, về công trình trạm biến áp 110 KV xây dựng mới, cải tạo, mở rộng nâng quy mô công suất của tỉnh Điện Biên giai đoạn 2016-2020 được Bộ Công Thương phê duyệt cũng có tên một số dự án thủy điện như: Trạm biến áp 110 KV phục vụ thủy điện Sông Mã 3 vận hành vào năm 2018, trạm biến áp 110 KV phục vụ thủy điện Huổi Vang cũng được vận hành trong năm 2018.

Điều đáng nói, dù các công trình đường dây, trạm biến áp 110 KV trên đã được Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị liên quan như Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia, Tổng công ty Điện lực miền Bắc phối hợp và các nhà đầu tư tổ chức triển khai thực hiện từ khi ban hành quyết định phê duyệt.

Tuy nhiên, đến nay các đơn vị ngành điện vẫn chưa thực hiện đúng tiến độ theo chỉ đạo của Bộ Công Thương khi triển khai các hạng mục đầu tư các công trình lưới điện 110 KV rất chậm khiến chính quyền tỉnh Điện Biên và chủ đầu tư của các dự án thủy điện như "ngồi trên đống lửa'', nguy cơ phá sản cận kề trước mắt.Hơn nữa, theo phản ánh của các doanh nghiệp, đến thời điểm đi vào hoạt động mà không thể phát điện để hòa lưới điện 110 KV sẽ gây thiệt hại rất lớn cho nhà đầu tư khi phải chịu lãi vay ngân hàng, không có doanh thu, tài sản có thể bị hư hỏng… và thất thu ngân sách cho tỉnh Điện Biên.

Chính vì vậy, đến thời điểm này, yêu cầu về việc đầu tư xây dựng các hạng mục này là rất bức thiết để đáp ứng việc truyền tải công suất các dự án thủy điện khu vực Điện Biên Đông, góp phần tạo nguồn thu và nâng cao khả năng cung cấp nguồn điện để phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Điện Biên.

Chính quyền cũng kêu cứu

Như Báo Tài nguyên và Môi trường đã thông tin, trước đó UBND tỉnh Điện Biên đã có Văn bản số 2919/UBND-KT gửi Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về việc đề nghị đầu tư xây dựng trạm biến áp (TBA) và lưới điện truyền tải theo quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Điện Biên trong giai đoạn đến năm 2020.

Tại văn bản, UBND tỉnh Điện Biên cho biết, hiện nay tỉnh Điện Biên là tỉnh duy nhất trên toàn quốc chưa có liên kết mạch vòng lưới điện 110KV, mới chỉ có 2 trạm 110 KV/10 huyện, thành phố (không kể trạm biến áp của khách hàng); lưới điện trung áp chủ yếu là phát triển lưới điện 35 KV, nhiều tuyến đường dây dài trên 450 km; chiều dài cấp điện của các lộ đường dây tương đối lớn.

Do vậy, theo UBND tỉnh Điện Biên khi xảy ra sự cố trên trục chính của đường dây thường làm mất điện trên diện rộng, ảnh hưởng lớn đến phát triển chung của địa phương, nhất là cho nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế xã hội khu vực biên giới phía Tây thuộc tỉnh Điện Biên.

Bên cạnh đó, lưới điện 22 KV chủ yếu ở thành phố Điện Biên Phủ và một số thị xã lân cận thành phố của huyện Điện Biên, thị trấn Tuần Giáo, quy mô lưới điện 22 KV nhỏ. Ngoài ra, chênh lệch công suất sử dụng điện giữa các thời điểm trong ngày rất nhiều, biểu đồ phụ tải giờ cao điểm rất nhọn; việc bù công suất phản kháng gắn cố định tụ vào lưới không hiệu quả.UBND tỉnh Điện Biên cũng cho rằng, trong những năm qua, tỉnh đã kêu gọi các thành phần kinh tế để thực hiện đầu tư xây dựng các công trình thủy điện nhằm khai thác tiềm năng và lợi thế của tỉnh trong phát triển kinh tế xã hội, tăng cường nguồn điện năng trong cả nước cũng như của tỉnh, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Tuy nhiên, hệ thống hạ tầng lưới điện truyền tải chưa được quan tâm đầu tư đồng bộ, khó khăn trong tiếp cận đấu nối vào hệ thống truyền tải điện Quốc gia nên các nhà đầu tư đều đầu tư cầm chừng, trông chờ vào đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải của EVN nhằm đảm bảo tính khả thi, hiệu quả của dự án.

Trước những khó khăn trên, UBND tỉnh Điện Biên đã kiến nghị Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam xem xét, tạo điều kiện tháo gỡ trong đầu tư xây dựng phát triển lưới điện truyền tải 110 KV trên địa bản tỉnh với nhiều nội dung quan trọng, cấp bách.

Cụ thể, UBND tỉnh Điện Biên kiến nghị Bộ Công Thương, EVN ưu tiên bố trí kế hoạch vốn đầu tư xây dựng mới các trạm biến áp và tuyến đường dây 110 KV trong giai đoạn đến năm 2020, sớm đi vào vận hành khai thác gồm: Tuyến đường dây 110 KV Điện Biên - Mường Chà dài 43 km; tuyến 110 KV thủy điện Nậm Mức - Mường Chà dài 22 km; tuyến nhánh rẽ 110 KV trạm 110 KV Điện Biên 2 dài 3 km và tuyến đường dây 110 KV Điện Biên 2 - Trạm 110 KV Điện Biên Đông dài 28 km theo đúng quy hoạch đã được phê duyệt.

Trường hợp EVN chưa thu xếp được nguồn vốn để đầu tư xây dựng các tuyến đường dây 110 KV trong giai đoạn 2016 - 2020, UBND tỉnh Điện Biên kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo EVN phối hợp với các địa phương khảo sát nhu cầu đầu tư xây dựng lưới điện 110 KV; phối hợp với các địa phương đề xuất cơ chế huy động nguồn vốn ứng trước của các chủ đầu tư xây dựng thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn, trong trường hợp nguồn lực của EVN bị hạn chế.

Trước thực trạng mạng lưới điện tại tỉnh Điện Biên đang còn nhiều khó khăn, nhiều ý kiến cho rằng, với việc Bộ Công Thương đã phê duyệt quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Điện Biên trong giai đoạn 2016-2025, có xét đến năm 2035 thuộc hợp phần phát triển hệ thống lưới điện 110 KV thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tổng Công ty điện lực miền Bắc phải có trách nhiệm chủ động thực hiện đầu tư xây dựng công trình lưới điện đã phê duyệt.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng phải có trách nhiệm theo dõi, đôn đốc các đơn vị ngành điện thực hiện quy hoạch mà Bộ đã phê duyệt. Đáng lẽ, các cơ quan Nhà nước phải hoàn toàn chủ động tạo điều kiện cho doanh nghiệp theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp theo Nghị quyết 35/2016/NQ-CP của Chính phủ.