Thực hiện nhiệm vụ trọng tâm về khoa học công nghệ trong lĩnh vực TN&MT

Báo cáo tại cuộc họp, PGS.TSKH Nguyễn Xuân Hải – Vụ trưởng Vụ KH&CN cho biết, Vụ đã thực hiện công tác quản lý KHCN năm 2023 bằng cách hoàn thiện các quy chế quản lý nhiệm vụ KHCN của Bộ; Quy chế quy định về việc thành lập và tổ chức hoạt động nhóm nghiên cứu mạnh; Các văn bản hướng dẫn xử lý tài sản được hình thành thông qua việc triển khai thực hiện nhiệm vụ KHCN thuộc phạm vi quản lý của Bộ và Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của ngành TN&MT đến năm 2030.

Trong đó, đối với các đề tài về nhiệm vụ KHCN cấp Quốc gia, Vụ KH&CN Bộ TN&MT đã gửi Bộ Khoa học và Công nghệ 15 đề xuất đặt hàng nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia năm 2023 tại các Công văn số 2726/ BTNMT-KHCN ngày 20/4/2023 và 2981/BTNMT-KHCN ngày 20/4/2023.

Đồng thời, Vụ KH&CN đã triển khai thực hiện 160 đề tài cấp Bộ gồm: 81 đề tài sẽ kết thúc năm 2023; 65 đề tài mở mới năm 2023 và 14 đề tài chuyển tiếp sang năm 2024 thuộc các lĩnh vực quản lý của Bộ, đề tài độc lập, đề tài thực hiện theo các Quyết định của Thủ tướng chính phủ; Các đề tài chuyển tiếp năm 2023 gồm 95 đề tài, đặc biệt ưu tiên thực hiện đối với các đề tài xây dựng cơ sở khoa học phục vụ sửa đổi Luật Khoáng sản, sửa đổi Luật Tài nguyên nước, xây dựng giáo trình Môi trường, các đề tài phục vụ xây dựng cơ sở khoa học cho Đề án trượt lở và một số đề tài khác…

Bên cạnh đó, với nguồn ngân sách hơn 6 tỷ đồng được đầu tư để thực hiện 20 đề tài cấp cơ sở gồm 9 đề tài phục vụ xây dựng cơ sở khoa học sửa Luật Khoáng sản, 7 đề tài phục vụ xây dựng cơ sở khoa học sửa Luật Tài nguyên nước.

Về hoạt động quản lý xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia, trên cơ sở kết quả thẩm tra, các đơn vị đã hoàn thiện 17 Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia (QCVN) gửi Bộ KH&CN để thẩm định (11 môi trường, 6 đo đạc và bản đồ), trong đó, Bộ KH&CN đã có văn bản thẩm định 13 QCVN (11 môi trường, 2 đo đạc và bản đồ). Ngoài ra Vụ KH&CN cũng đang trình Bộ xây dựng 4 QCVN các lĩnh vực đo đạc và bản đồ và khí tượng thủy văn.

Các QCVN này được xây dựng đảm bảo theo tiến độ, dự kiến sẽ ban hành trong năm 2024. Cũng theo kế hoạch, trong năm nay, Vụ sẽ trình Bộ TN&MT xây dựng mới 29 tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia (TCVN) thuộc các lĩnh vực: địa chất khoáng sản, đất đai, khí tượng thủy văn.

PGS.TSKH Nguyễn Xuân Hải nhận định, dù đã thực hiện được các nhiệm vụ trọng tâm trong đầu năm 2023, tuy nhiên, Vụ KH&CN vẫn còn gặp một số những khó khăn, vướng mắc trong việc kiện toàn bộ máy Ban Chủ nhiệm và việc thực hiện các đề tài nghiên cứu còn chưa theo kịp được tiến độ đề ra. 

Do đó, để triển khai thực hiện tốt kế hoạch và nhiệm vụ về KH&CN trong năm 2024, PGS.TSKH Xuân Hải đã đưa ra một số kiến nghị, đề xuất Bộ chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ gửi Bộ Tài chính công văn giải trình đối với 13 đề tài chưa được thống nhất phân bổ nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện đề tài; Xem xét chủ trương cho phép tuyển chọn lại các đề tài phê duyệt danh mục năm 2023 sau khi Vụ KH&CN rà soát tính cấp thiết và yêu cầu sản phẩm của từng nhiệm vụ, đồng thời cho phép kiện toàn Ban chủ nhiệm các chương trình trọng điểm cấp Bộ giai đoạn 2021-2025.

Sau khi nghe các ý kiến đóng góp và giải trình từ Vụ KH&CN, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân cho rằng, trong công tác thực hiện nhiệm vụ quản lý KHCN năm 2023, Vụ KH&CN cần chú trọng vào việc các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, xuất phát bởi những ý nghĩa thiết thực hay tổng kết kinh nghiệm, phục vụ, giúp ích được những gì cho ngành,… Đối với những mục tiêu, nội dung cấp thiết có thể đề xuất xây dựng những QCVN, TCVN như thế nào để có thể hoàn thiện xây dựng chính sách, Thông tư, Nghị định, cùng những đổi mới trong các đề tài nghiên cứu, giáo trình sẽ bổ sung trong việc xây dựng Dự thảo sửa đổi như thế nào đối với các bộ Luật hiện hành,… điều này cần Vụ KH&CN nghiên cứu, lấy đó làm nhiệm vụ trọng tâm phát triển trong năm 2024.

Theo đó, trong việc triển khai công tác 2024, Vụ KH&CN cần xây dựng kế hoạch khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và dự toán ngân sách khoa học và công nghệ, với việc xác định danh mục nhiệm vụ mở mới trong năm 2024 thuộc 6 Chương trình trọng điểm cấp Bộ giai đoạn 2021 – 2025; Tiếp tục tham mưu, tư vấn Bộ TN&MT triển khai thực hiện các nhiệm vụ để hoàn thiện các mục tiêu, nội dung và các sản phẩm hiện chưa được thực hiện tại 6 Chương trình cấp Bộ trọng điểm và các nhiệm vụ phục vụ việc xây dựng sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác quản lý nhà nước của Bộ TN&MT; Thực hiện công tác xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật Quốc gia và xây dựng kế hoạch, định hướng trong thực hiện nhiệm vụ KHCN năm 2024.

Đối với kiến nghị về thủ tục tài chính và ngân sách phân bổ đề tài, Thứ trưởng yêu cầu Vụ KH&CN rà soát, điều chỉnh lại và xem xét đề tài nào là thiết thực, phục vụ thiết yếu cho các tiêu chuẩn, quy phạm,… thuộc các lĩnh vực của ngành TN&MT như vấn đề môi trường, khoáng sản, tài nguyên nước,... từ đó ra các sản phẩm đúng thời hạn để Bộ có thể hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ giải trình với Bộ Tài chính với 13 đề tài chưa được thống nhất phân bổ.

Đồng thời, Vụ KH&CN và các đơn vị cũng cần phải xây dựng kế hoạch và lộ trình để hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, nghiên cứu về các Thông tư, Nghị định, các bộ Luật,… để đề xuất phương án Bộ có hướng chỉ đạo trong áp dụng KHCN và đầu tư phát triển trong lĩnh vực TN&MT, phấn đấu đến năm 2024 - 2025 phải có được các nhóm nghiên cứu mạnh của Bộ nói riêng và vươn tới tầm Quốc gia nói chung.