Thúc đẩy hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại sử dụng thuốc lá

Thuốc lá gây tổn thất nhiều mặt

Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm, trong đó, hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động.

Hút thuốc lá cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hộ hấp. Theo đánh giá của Hội đồng các chuyên gia y tế công cộng được Tổ chức Y tế thế giới (WHO), những người hút thuốc có nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe do COVID-19 cao hơn so với những người không hút thuốc.

Bên cạnh tác hại về sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất về kinh tế đối với mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội, các tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi phí cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, giảm sút hoặc mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỷ đô la Mỹ.

Sử dụng thuốc lá cũng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống. Theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm có khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thuốc lá và lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc lá. Việc sử dụng thuốc lá thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3.000 đến 6.000 tấn formaldehyde, từ 12.000 đến 47.000 tấn nicotine và từ 300 đến 600 triệu ki-lô-gam chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá.

Theo WHO, các tác động môi trường của việc sử dụng thuốc lá gây thêm áp lực không cần thiết đối với các nguồn tài nguyên vốn đã khan hiếm, đặc biệt đối với các nước đang phát triển do hơn 80% số người sử dụng thuốc lá là tại các nước này.

Tại Việt Nam, với sự quan tâm, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế đã phối hợp với các Bộ ngành, các tổ chức Chính trị - xã hội, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tăng cường nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc hút thuốc, xây dựng môi trường không khói thuốc, tổ chức công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá, kiểm tra giám sát... công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

So với năm 2015, năm 2020, tỷ lệ sử dụng hút thuốc lá chung giảm từ 22,5% năm 2015 xuống 21,7% năm 2020. Tỷ lệ nam giới hút thuốc giảm từ 45,3% năm 2015 xuống 42,3% năm 2020. Đặc biệt tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể tại các địa điểm như: nơi làm việc, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, trên phương tiện giao thông công cộng và khu vực trong nhà.

Theo kết quả khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu tại Việt Nam do Tổ chức Y tế thế giới thực hiện năm 2019, tỷ lệ hút thuốc trong học sinh trong độ tuổi 13-17 từ 5,36% năm 2013 xuống 2,78% năm 2019, đây là những kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ.

Tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá

Để tiếp tục thực hiện nghiêm Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Luật PCTH thuốc lá) và Hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2022, Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá từ ngày 25/5 đến ngày 31/5/2022, Bộ Y tế vừa ra Công văn đề nghị các cơ quan cùng phối hợp tổ chức các hoạt động.

Cụ thể, tiếp tục thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc tại nơi làm việc tại cơ quan bộ và các cơ quan, đơn vị trong ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách với các nội dung cụ thể.

Theo đó, lập hoặc kiện toàn Ban Chỉ đạo Chương trình PCTH thuốc lá của bộ, ngành, đoàn thể; ban hành văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trong ngành, lĩnh vực về việc tổ chức triển khai, thực thi nghiêm quy định của Luật PCTH thuốc lá.

Đồng thời, chỉ đạo đưa nội dung PCTH thuốc lá vào kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; treo biển cấm hút thuốc tại nơi làm việc; đưa tiêu chí không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào tiêu chuẩn thi đua của cán bộ, viên chức và người lao động của cơ quan, đơn vị; có hình thức động viên khen thưởng các cá nhân, tổ chức thực hiện tốt công tác PCTH thuốc lá. Lồng ghép tuyên truyền về quy định cấm hút thuốc và xây dựng môi trường không khói thuốc khi tổ chức các sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch và các sự kiện truyền thông khác của các bộ, ngành, tổ chức đoàn thể.

Lãnh đạo các cơ quan, đơn vị gương mẫu thực hiện quy định không hút thuốc lá nơi làm việc và các địa điểm có quy định cấm hút thuốc; giám sát thường xuyên việc thực thi quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc của cơ quan bộ, ngành, đoàn thể và các đơn vị trực thuộc.

Ngoài ra, thành lập các đoàn kiểm tra hoặc lồng ghép kiểm tra việc thực hiện Luật PCTH thuốc lá thuộc lĩnh vực được phân công vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm của Bộ, ngành. Các Bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm chủ động thực hiện nhiệm vụ về phòng, chống tác hại của thuốc lá; chủ trì, phối hợp với các Bộ ngành liên quan tổ chức việc xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống tác hại của thuốc lá thuộc lĩnh vực được phân công phụ trách theo quy định.

Bộ Y tế cũng đề nghị các cơ quan thực hiện các hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25-31/5/2022. Các bộ, ngành, đoàn thể tùy theo tình hình dịch bệnh COVID-19 để lựa chọn và tổ chức các hoạt động phù hợp, thiết thực hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25-31/5.

Các hoạt động bao gồm treo băng-rôn, khẩu hiệu hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá; lồng ghép tuyên truyền tác hại thuốc lá/thuốc lào/thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng trong các cuộc họp, hội thảo, hội nghị của cơ quan, đơn vị hoặc các sự kiện văn hóa, thể thao do đơn vị tổ chức; tổ chức các hội thảo, hội nghị chia sẻ kinh nghiệm xây dựng nơi làm việc không khói thuốc, kinh nghiệm giám sát việc thực thi các quy định về môi trường không khói thuốc và các nội dung khác về phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Bên cạnh đó, tổ chức mít tinh, các cuộc thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá/thuốc lào/thuốc lá điện tử/thuốc lá nung nóng bằng các hình thức truyền thông phù hợp.