Thừa Thiên Huế: Khai thác mỏ đá gây nứt nhà, ô nhiễm, dân kêu cứu

Nứt nhà, ô nhiễm nặng...

Theo tìm hiểu, Công ty Cổ phần Xi măng Đồng Lâm (đóng tại huyện Phong Điền) thuê Công ty Tân Việt Bắc khai thác mỏ đá vôi Đồng Lâm (xã Phong Xuân) với diện tích được Bộ TN&MT phê duyệt là 90ha; thời hạn 30 năm. Trữ lượng khai thác trên 1 triệu tấn/năm.

Khoảng năm 2014, Công ty Tân Việt Bắc bắt đầu khai thác đá và cũng từ đó, hàng trăm hộ dân sống ở 3 thôn Xuân Lộc, Xuân Điền Lộc và Cổ Xuân - Quãng Lộc (xã Phong Xuân) bị ảnh hưởng nghiêm trọng, luôn sống trong tình trạng sợ hãi.

Cụ thể, việc nổ mìn làm cả khu vực xung quanh rung chuyển, nhiều nhà nền móng yếu nên tường xây bị nứt toác. Ngoài ra, quá trình vận chuyển cũng gây nên nhiều hệ luỵ về môi trường, mỗi khi xe chở đất đá chạy qua khu dân cư, bụi đường bay mịt mù đã ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và đời sống của người dân.

Có mặt tại hiện trường, PV nhận thấy hàng chục ngôi nhà của người dân gần nơi khai thác bị nứt toác cả tường, nền nhà; nguy cơ nhà sập hiện hữu từng ngày.

Sống cạnh bên mỏ, ông Trần Văn Lô (69 tuổi, thôn Xuân Lộc) luôn trong tình trạng thấp thỏm lo âu. “Do khai thác âm dưới đất nên đã gây ra chấn động lớn, nhà cửa của bà con trong thôn đều bị rạn nứt nhiều chỗ khiến ai cũng lo sợ. Tôi lo lắng đến mất ăn mất ngủ khi tường nhà bị nứt nẻ ngày càng nhiều do mìn nổ. Dành dụm cả đời mới xây được ngôi nhà, rồi đây không biết sống ra sao...”- ông Lô chia sẻ.

“Cứ mỗi lần mìn nổ là mặt đất chấn động như có động đất, nhà cửa chao đảo, tường xây bị nứt nẻ. Tôi sợ quá nên cứ đến buổi trưa là phải bảo con cái chạy ra khỏi nhà đề phòng nhà sập...”- ông Trần Văn Yên (43 tuổi) lo lắng nói.

Ngoài việc nứt nẻ nhà, hoạt động khai thác mìn còn gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân. Do áp lực nổ lớn, đất đá văng tung khắp mặt ruộng khiến những cánh đồng lúa xung quanh không thể canh tác được. Hoa màu cũng chết héo do khói thuốc nổ và cạn kiệt nước ngầm. Ruộng có nhiều khu vực phải bỏ hoang, không thể sản xuất được. Việc nổ mìn còn khiến nguồn nước sinh hoạt ở đây bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Bà Nguyễn Thị Hoa (thôn Xuân Điền Lộc) bức xúc: “Tôi có 3 sào ruộng ở gần mỏ đá phải bỏ hoang vì do không thể lấy nước tưới cho ruộng được. Bởi khi khai thác đá nên đã làm ruộng nức nẻ, mạch nước chảy sâu vào lòng đất, cộng thêm vào đó là mỗi lần nổ mìn khai thác thì đá bay vào ruộng. Những năm trở lại đây gia đình tôi phải đi làm nghề khác kiếm tiền đong gạo ăn...”.

Cũng theo người dân địa phương, trung bình mỗi ngày có hàng trăm chuyến xe chay ra- vào khu mỏ để chở đất đá, khiến bụi gây ô nhiễm, cây xanh phủ một màu bạc trắng...

Chưa tìm được tiếng nói chung

Theo thống kê của UBND xã Phong Xuân, đã có 127 nhà dân thuộc 3 thôn Xuân Lộc, Xuân Điền Lộc, Cổ Xuân-Quảng Lộc bị nứt nẻ, có đất sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng với tổng diện tích là 20 ha. Đây là những hộ dân bị ảnh hưởng trực tiếp từ việc khai thác đá vôi tại mỏ trong khoảng cách 500m (chưa kể phạm vi ngoài 500m).

Ông Trần Văn Toàn - Phó Chủ tịch UBND xã Phong Xuân cho biết, hiện Công ty cổ phần Xi măng Đồng Lâm đã phối hợp với UBND xã Phong Xuân khảo sát đền bù, hỗ trợ sửa chữa nhà cho người dân. Nhưng hiện tại vẫn còn nhiều hộ vẫn chưa đồng ý vì mức hỗ trợ quá thấp.

“Sắp tới, xã sẽ phối hợp với công ty tiếp tục đối thoại với các hộ dân nhằm tìm tiếng nói chung; đồng thời, báo cáo UBND huyện để có phương án tháo gỡ. Về lâu dài, UBND xã có công văn gửi lên UBND huyện và UBND tỉnh thu hồi và di dời 24 hộ dân gần tuyến đường băng tải Nhà máy xi măng Đồng Lâm và 127 hộ dân, nhà thờ dòng họ, nhà văn hóa thôn nằm trong khoảng cách 500m so với mỏ đá vôi bị ảnh hưởng. Vấn đề bụi, yêu cầu đơn vị vận tải cho tưới nước hàng ngày trên các tuyến đường xe đi qua, nhằm giảm thiểu bụi. Về đất sản xuất bị ảnh hưởng, xã sẽ tiếp tục phối hợp với Công ty cổ phần Xi măng Đồng Lâm thống kê thiệt hại nhằm bồi thường thỏa đáng...”- ông Toàn thông tin.

Trong khi đó, trao đổi với PV, ông Trịnh Đức Hùng - Chủ tịch UBND huyện Phong Điền cho hay trước việc phản ánh của người dân ở xã Phong Xuân, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng chủ trì cùng với huyện và Nhà máy Xi măng Đồng Lâm có phương án đền bù thiệt hại cho người dân. Trên cơ sở thẩm định độc lập, phía Nhà máy Xi măng Đồng Lâm sẽ đền bù thỏa đáng. Ngoài việc đền bù, cần tính đến phương án di dời những hộ dân bị ảnh hưởng đến nơi khác tái định cư để đảm bảo an toàn...

Báo Điện tử Tài nguyên & Môi trường sẽ tiếp tục thông tin.