Tình hình khai thác cát, sỏi trái phép tại Thừa Thiên Huế thời gian qua diễn biến phức tạp bởi nguồn cát thiếu hụt trầm trọng trong khi nhu cầu lại cao. Mặt khác việc UBND tỉnh cấm cửa các bãi cát, sỏi trên các dòng sông đã khiến việc khai thác cát trái phép trở nên rầm rộ hơn.
Từ năm 2018 đến nay, Báo Tài nguyên & Môi trường đã có nhiều bài viết phản ánh về việc các bãi tập kết cát, sỏi tự phát, không nằm trong quy hoạch ngang nhiên hoạt động tại huyện Phong Điền (Thừa Thiên Huế) gây ô nhiễm môi trường, đường sá xuống cấp và gia tăng nguy cơ tích trữ “cát lậu”.
Cụ thể, hàng chục bãi dù quy hoạch hay không quy hoạch vẫn sai quyết định số 936/QĐ-UBND của tỉnh Thừa Thiên Huế. Tại xã Phong Hiền gần dưới chân cầu An Lỗ tồn tại 4 bãi tập kết cát nằm liền kề nhau. Tại xã Phong An có 5 bãi tập kết cát ở trong đó có 2 bãi tự phát không có giấy phép...
Ở mỗi bãi tập kết này, hằng ngày hoạt động mua bán cát diễn ra nhộn nhịp, các xe tải nối đuôi nhau chở cát... Trong các bãi tập kết có những chiếc máy “chăm chỉ” hút cát từ dưới lòng sông đưa lên bãi. Ghe thuyền chở cát thì tấp nập dưới sông. Xung quanh các bãi tập kết đều không có tường rào che chắn, không có hệ thống xử lý chất thải, cát đưa lên được tập kết tràn lan trên những vùng đất trống phía sau nhà của nhiều hộ dân khiến họ tỏ ra rất bức xúc...
Sau khi nhận được thông tin, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, UBND huyện Phong Điền đã chỉ đạo nhiều cơ quan, đơn vị vào cuộc, yêu cầu chấm dứt các bãi này tuy nhiên vì nhiều lý do nên cho đến hiện tại, các bãi tập kết các mới chính thức đóng cửa.
Ghi nhận của PV những ngày qua, dọc sông Bồ đi qua các xã Phong An, Phong Hiền, Phong Sơn... đã không còn bãi tập kết cát, sỏi trái phép nào hoạt động. Trái ngược với cảnh tấp nập khai thác, vận chuyển hàng ngày như trước, những lối vào các bãi đã bị chặn lại bằng các trụ bê tông và các biển báo cấm nhằm ngăn chặn các phương tiện ra vào. Những băng tải chuyền cát cũng không còn hoạt động...
Trong khi đó, cơ quan chức năng các xã dọc sông Bồ luôn cử lực lượng tuần tra, kiểm tra các bãi đã đóng cửa để ngăn chặn kịp thời nếu các chủ bãi hoạt động trở lại. Ở một số bãi, cát tồn động vẫn còn rất nhiều.
Nhiều hộ dân xung quanh chia sẻ sau khi các bãi tập kết cát trái phép bị đóng cửa, họ tỏ ra vui mừng vì không còn sống trong cảnh “đau khổ” như trước. “Giờ xe chở cát không còn, tiếng ồn đã giảm, ô nhiễm cũng ít nên chúng tôi rất vui. Chính quyền đã làm đúng như cam kết dù hơi muộn, mà muộn vẫn hơn không...”, anh T. (47 tuổi, xã Phong An) hào hứng.
Theo lãnh đạo huyện Phong Điền, lý do dẫn đến chậm trễ trong việc đóng cửa các bãi tập kết là do châm chước vì các bãi đã tồn tại lâu năm, là “miếng cơm manh áo” của dân, mặt khác các hộ dân vẫn xin thêm thời gian để họ bán hết số cát còn tồn đọng, cát đã lỡ đặt hàng...
Ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ tịch UBND xã Phong An thông tin, gần 2 năm qua, xã liên tục làm việc, mời các chủ bến bãi đến để tuyên truyền, vận động dừng hoạt động. Xã và các chủ bãi đã phối hợp với các phòng ban của huyện như phòng TN&MT, phòng Kinh tế Hạ tầng, công an... lập cam kết khi bán hết số cát tồn dư thì sẽ đóng cửa.
“Đến nay không còn bãi nào sai quy định hoạt động tại địa phương nữa. Chúng tôi đã làm đúng như chỉ đạo của cấp trên. Việc đóng cửa đã khiến người dân đồng lòng. Tuy nhiên các chũ bãi cũng lo lắng vì khó tìm cách chuyển đổi, trong khi việc nợ nần vì đầu tư trang thiết bị là vẫn còn bởi lâu nay họ thường kết nối với doanh nghiệp để bán. Chúng tôi cũng mong cơ quan cấp trên tìm phương án chuyển đổi nghề cho các hộ...”- ông Dũng nói.
Trao đổi thêm với PV, ông Trịnh Đức Hùng - Chủ tịch UBND huyện Phong Điền xác nhận, không còn bãi tâp kết cát sỏi nào sai phạm tồn tại dọc sông Bồ đoạn qua địa bàn huyện.
“Các bãi đã chấm dứt vào cuối tháng 7 vừa rồi. Ở đây các mỏ cát đã bị tỉnh cấm. Sắp tới huyện sẽ tổ chức đấu giá 6 điểm được quy hoạch bến bãi gồm thôn 2 (xã Điền Hải) thôn Phò Ninh (xã Phong An), thôn Đông Thái (xã Phong Mỹ), thôn Hữu Trạch (Phong Thu), thôn Cổ Bi 2 (xã Phong Sơn) và thôn Tây Phú (xã Phong Bình) để đảm bảo nhu cầu của thị trường xây dựng, tuy nhiên tính khả thi vẫn không cao...”- ông Hùng thông tin.
