Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội: Cần chặt chẽ về phạm vi, tiêu chí và quy trình thực hiện

Trường Giang| 29/12/2022 11:17

(TN&MT) - Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng… là nội dung được đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm và đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kỹ trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Đảm bảo phát triển cộng đồng và lợi ích người dân

Trước thực trạng gần 70% trong tổng số khiếu nại, tố cáo liên quan đến thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum cho rằng, việc sửa đổi bổ sung Luật Đất đai cần làm rõ nội hàm của việc thu hồi đất cho phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Tuy nhiên, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thường không cố định. Do đó, tiềm ẩn nhiều nguy cơ xung đột, nhiều nguy cơ lạm quyền gây bức xúc trong nhân dân.

4(3).jpg

Cơ quan soạn thảo đã bổ sung tiêu chí thu hồi đất thực hiện dự án đô thị, khu dân cư nông thôn so với trường hợp tự thỏa thuận.

Điều đó đòi hỏi khi xây dựng các điều khoản liên quan đến việc thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội, Ban soạn thảo cần nghiên cứu để có tính khả thi cao, vừa đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo vệ quyền lợi chính đáng của người có đất.

Theo Báo cáo một số nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) của Bộ TN&MT (cơ quan soạn thảo Dự án Luật Đất đai sửa đổi), về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 78), trong đó, về phạm vi, điều kiện, tiêu chí thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng có đa số ý kiến đồng tình với Dự thảo Luật.

Phạm vi, tiêu chí thu hồi đất cần rõ ràng

Có ý kiến đề nghị, Dự thảo Luật cần mở rộng hơn các trường hợp thu hồi đất như thu hồi đất để thực hiện làm trụ sở các cơ quan đại diện ngoại giao, dự án xã hội hóa trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, thể thao, văn hóa, bảo trợ xã hội, dự án cần thu hút đầu tư địa phương, dự án du lịch, sân golf, sinh thái có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật chưa cụ thể điều kiện, tiêu chí, chưa phân biệt rõ với dự án có mục đích kinh tế đơn thuần, còn quy định quá rộng, chung chung, chưa làm rõ nội hàm thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội, Dự thảo Luật mới chỉ dừng lại mang tính liệt kê các trường hợp, chưa làm rõ trường hợp thật cần thiết theo quy định tại Điều 54 của Hiến pháp năm 2013.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, Dự thảo Luật đã quy định cụ thể tiêu chí, điều kiện và các trường hợp Nhà nước thu hồi đất nhằm thể chế Nghị quyết số 18-NQ/TW và Điều 54 Hiến pháp năm 2013. Tuy nhiên, đây là nội dung quan trọng, phức tạp, còn có ý kiến khác nhau nên Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, tổ chức lấy ý kiến nhân dân về nội dung này để hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai.

Quy trình thủ tục cần chặt chẽ

Về thu hồi đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, có ý kiến đề nghị quy định cụ thể và chặt chẽ hơn về điều kiện, trình tự, thủ tục, tránh việc lợi dụng hoặc hiểu khác nhau khi triển khai, làm rõ có áp dụng thu hồi với dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở.

Có ý kiến cho rằng, thực hiện dự án đô thị, nhà dự án, nhà ở thương mại là hoạt động kinh tế đơn thuần, không phục vụ lợi ích công cộng mà chủ yếu phục vụ cho lợi ích của nhà đầu tư, doanh nghiệp bất động sản nên quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để đảm bảo công bằng với lĩnh vực khác, chưa phù hợp với Nghị quyết số 18-NQ/TW “tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, Nghị quyết 18-NQ/TW xác định “thực hiện việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất”, theo đó, tại Điều 125 và Điều 126 Dự thảo Luật đã quy định dự án đô thị, nhà ở thương mại thuộc trường hợp phải đấu giá đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, vì vậy trong trường hợp này, Nhà nước phải thu hồi đất để thực hiện. Việc đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất ngoài việc tạo sự công bằng, minh bạch trong tiếp cận đất đai còn tạo ra nguồn thu lớn vào ngân sách Nhà nước để phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng, nhằm điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người có đất thu hồi và nhà đầu tư.

Đối với ý kiến quy định cho chủ đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, Dự thảo Luật đã quy định tại Điều 128, nội dung này còn có nhiều ý kiến khác nhau, vì khi thực hiện đồng thời hai cơ chế sẽ có sự so bì về mức giá bồi thường gây phát sinh khiếu kiện. Đồng thời, khó thực hiện chủ trương Nhà nước giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất không phải do người sử dụng đất tạo ra như yêu cầu tại nghị quyết 18-NQ/TW.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Cơ quan soạn thảo đã hoàn thiện Dự thảo Luật theo hướng việc sử dụng đất để thực dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại có 2 nhóm: Dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở thì Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Việc thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất là phù hợp với chủ trương của Nghị quyết 18-NQ/TW “giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất”; trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất đã được quy định cụ thể tại Điều 128.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội: Cần chặt chẽ về phạm vi, tiêu chí và quy trình thực hiện
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO