Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp

Thứ Tư, 14/5/2025 20:50 (GMT +7)

| Hotline: 0983.970.780

Thứ Hai 06/02/2023 , 18:55 (GMT+7)

Thu hẹp đất canh tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 1: Điện Biên – Chuyển mục đích nhiều diện tích đất canh tác

Thứ Hai 06/02/2023 , 18:55 (GMT+7)

(TN&MT) - Vùng Tây Bắc, Tây Nguyên – nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống – đang có tình trạng quỹ đất canh tác bị thu hẹp. Nguyên nhân đến từ việc đất canh tác chuyển đổi mục đích phục vụ phát triển hạ tầng; thiên tai, biến đổi khí hậu; phá rừng và ô nhiễm môi trường đất. Ngoài ra, tình trạng thoái hóa đất đang làm giảm chất lượng đất sản xuất ở đây.

Bài 1: Điện Biên – Chuyển mục đích nhiều diện tích đất canh tác

Diện tích đất canh tác của tỉnh Điện Biên đang bị thu hẹp bởi những dự án mở rộng hạ tầng kết cấu xây dựng, hạ tầng giao thông và dự án lâm nghiệp như: trồng cao su, dự án trồng cây mắc ca… theo phương thức liên kết, 3 bên (người dân, địa phương và doanh nghiệp). Bên cạnh đó một số diện tích đất nương luân canh của người dân cũng được đưa vào quy hoạch 3 loại rừng.

Thu hồi đất phát triển hạ tầng giao thông

Trong giai đoạn qua, tỉnh Điện Biên đã chuyển 4 tuyến đường tỉnh, đường vành đai biên giới thành hệ thống quốc lộ: Nâng cấp tuyến hành lang biên giới Na Pheo - Si Pha Phìn - Mường Nhé - Pắc Ma - A Pa Chải thành quốc lộ 4H (bao gồm 2 tuyến nhánh 4H1 và 4H2); tuyến hành lang biên giới Núa Ngam - Huổi Puốc thành quốc lộ 279C; tuyến tỉnh lộ 148B và tỉnh lộ 139 thành quốc lộ 12; tuyến tỉnh lộ 141B phân đoạn Nà Tấu - Mường Phăng thành quốc lộ 279B, với tổng chiều dài gần 404km, đưa tổng chiều dài hệ thống quốc lộ trên địa bàn tỉnh lên hơn 745km.

Chính vì vậy, diện tích đất đất nương rãy, đất ruộng và một số loại đất khác phục vụ cho nhu cầu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông của địa phương này vì thế cũng dần bị thu hẹp. Đặc biệt, là diện tích đất nương canh tác của người dân.

dat-1.jpg

Đất canh tác nương rãy có độ dốc thoải, mưa nhiều sẽ bị sói mòn lớp mùn tơi xốp. Trong ảnh: Người dân Điện Biên cày nương chuẩn bị vụ gieo trồng mới.

Với ý nghĩa đi trước mở đường tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, những năm qua các tuyến đường liên huyện, liên xã, liên thôn ở Điện Biên được nâng cấp, đầu tư mở rộng. Điều này đã mang lại những tính ưu việt, diện mạo khu vực nông thôn, vùng cao, vùng sâu, vùng xa đổi mới rõ rệt. Tuy nhiên, nhiều diện tích đất lâm nghiệp, đất nông nghiệp… đất canh tác của đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) vì thế cũng bị thu hẹp.

Tính riêng các công trình xây dựng, hệ thống đường và các dự án có thu hồi đất nông nghiệp, lâm nghiệp của người dân trong giai đoạn từ 2016 đến nay khoảng gần 1.607,34ha đất các loại. Riêng Dự án nâng cấp mở rộng Cảng hàng không Điện Biên, địa phương đã phải thực hiện thu hồi 114,24ha đất lúa để mở rộng sân bay.

Ngoài những dự án phát triển kết cấu hạ tầng xây dựng, hạ tầng giao thông thì một loạt các dự án lâm nghiệp như cao su, mắc ca… chiếm rất nhiều diện tích đất canh tác của người dân.

Đất trồng mắc ca, đất rừng thế chỗ đất sản xuất

Đối với dự án trồng cây mắc ca, UBND tỉnh Điện Biên đã chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô dự kiến triển khai trồng 71.415ha, tổng mức đầu tư 12.343 tỷ đồng. Tổng diện tích cần đo đạc quy chủ 11.160ha. Đồng thời cho phép UBND các huyện và các nhà đầu tư đo đạc, quy chủ, xác định thực trạng sử dụng đất hàng năm của người dân đang quản lý, sử dụng (bao gồm cả diện tích người dân đang quản lý, sử dụng ngoài vùng dự án để tính toán hạn mức tối đa không quá 5ha/hộ gia đình, cá nhân để góp phần tăng diện tích cho các Nhà đầu tư thuê). Đối với diện tích giao, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân theo hạn mức 5ha/hộ gia đình, cá nhân, cho phép người dân được toàn quyền quyết định kể cả việc trả lại đất để nhà nước cho các nhà đầu tư thuê đất thực hiện dự án theo cơ chế hiện nay.

Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai dự án trồng mắc ca trên địa bàn các huyện, thành phố của tỉnh Điện Biên đang gặp một số vướng mắc về đo đạc quy chủ, thu hồi đất của dân giao cho dự án.

Ông Trần Văn Long,Trưởng Phòng TN&MT huyện Nậm Pồ, cho biết: Hiện nay nhiều người dân huyện Nậm Pồ không hợp tác để thực hiện việc đo đạc quy chủ với tâm lý sợ mất đất canh tác. Theo như quy định của tỉnh Điện Biên, tại dự án trồng mắc ca thì mỗi hộ dân không vượt quá 05ha đất, nếu vượt quá thì bị sẽ thu hồi để giao cho các đơn vị trồng mắc ca thuê lại mỗi 01ha là 15 triệu đồng/năm. Chính vì vậy mà nhiều hộ đã không hợp tác để đo đạc quy chủ.

canh-dong-muong-thanh-cung-bi-nguoi-dan-lan-chiem-lam-nha-khu-vuc-c9-thanh-xuong-lam-thu-hep-dan-dat-canh-tac.jpg

Cánh đồng Mường Thanh cũng bị người dân lấn chiếm làm nhà khu vực C9, xã Thanh Xương dẫn đến thu hẹp dần đất canh tác

Ngoài ra, Điện Biên còn phát triển dự án trồng cao su khoảng gần 4.000ha. Đất sản xuất của đồng bào thu hẹp còn bởi Điện Biên quy hoạch 3 loại rừng lấn vào diện tích đất nương canh các luân canh.

Chia sẻ điều này, ông Ngô Xuân Chinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Điện Biên, trăn trở: Đồng bào các DTTS ở đây họ có thói quen canh tác luân canh, để đất nương rãy bỏ hoang 3 năm đến 5 năm sau mới quay lại canh tác, tạo độ tơi xốp, phì nhiêu cho đất. Nên những vị trí đất đó cây mọc lên đơn vị tư vấn bắn trên định vị PRS có màu xanh đã đưa vào quy hoạch 3 loại rừng. Rất nhiều hộ dân trên địa bàn huyện phàn nàn, bức xúc về chuyện đất nương luân canh của người dân được đưa quy hoạch vào 3 loại rừng.

Làm sao để hài hòa giữa phát triển hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo đời sống sản xuất cho người dân là vấn đề mà tỉnh Điện Biên cần nghiên cứu, có giải pháp đồng bộ, lâu dài.

Tỉnh Điện Biên đã tiến hành điều tra, rà soát thoái hóa đất kỳ đầu từ cuối năm 2015 với tổng diện tích rà soát khoảng 930.000 ha. Qua đó xác định được gần 350.000ha đất đã bị thoái hóa nặng, tập trung chủ yếu ở các huyện: Mường Chà, Điện Biên Đông, Nậm Pồ. Những diện tích bị thoái hóa nặng này đều có chung biểu hiện bị xói mòn, rửa trôi, kết vón và suy giảm độ phì nhiêu. Ngoài ra diện tích đất nông nghiệp bị thoái hóa cũng được xác định chiếm khoảng 87% tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của toàn tỉnh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngày càng thu hẹp diện tích đất canh tác của người dân.

  • Đặc sắc Ngày hội hoa đào Lóng Luông
    Dân tộc thiểu số 10/02/2025 - 16:15

    (TN&MT) – Ngày hội hoa đào là hoạt động được xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La tổ chức thường niên vào dịp đầu xuân mới, khi hoa đào nở rộ, nhằm tôn vinh nét đẹp của hoa đào Lóng Luông; quảng bá, giới thiệu tiềm năng, bản sắc văn hóa các dân tộc xã Lóng Luông với nhiều hoạt động hấp dẫn, độc đáo.

  • Lào Cai: Độc đáo Lễ cúng “Thần Nước, Thần Rừng” của người Hà Nhì
    Dân tộc thiểu số 05/02/2025 - 18:50

    (TN&MT) - Sau Tết Nguyên Đán, đồng bào dân tộc Hà Nhì ở Ý Tý, Lào Cai lại cùng nhau cúng “Thần Nước, Thần Rừng” cầu mong bình an, no ấm, hạnh phúc và giáo dục con cái bảo vệ rừng, bảo vệ hệ sinh thái, bảo vệ môi trường. Đây là một nét văn hoá đặc sắc riêng của dân tộc Hà Nhì ở vùng cao Lào Cai.

  • Hòa Bình: Tục để cây mía bên ban thờ của người Mường
    Dân tộc thiểu số 31/01/2025 - 22:10

    (TN&MT) - Tết Nguyên đán không chỉ là dịp để sum vầy, mà còn là thời điểm để mỗi người tìm về cội nguồn văn hóa, gìn giữ những phong tục truyền thống tốt đẹp. Trong văn hóa của người Mường ở tỉnh Hòa Bình, cây mía không chỉ là một loại cây trồng thông thường, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

  • Dọc đại ngàn Trường Sơn
    Dân tộc thiểu số 28/01/2025 - 22:55

    (TN&MT) - Trên đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) Cơ Tu, Kor, Xơ Đăng, Bhnoong ở Quảng Nam đang từng ngày thay đổi nhờ sự trợ lực từ những chính sách của Đảng, Nhà nước. Hàng loạt các chính sách vùng đồng bào đang được phát huy hiệu quả đã tạo ra sức bật lớn trong đầu tư xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng, tạo sinh kế bền vững để đời sống hơn xưa.

  • Nâng cao hiệu quả của trung tâm học tập cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi
    Dân tộc thiểu số 03/01/2025 - 22:51

    Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 1716/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2030.

  • Bát Xát (Lào Cai): Khai mạc Phiên chợ văn hóa thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi
    Dân tộc thiểu số 19/12/2024 - 15:49

    (TN&MT) - Ngày 19/12, tại chợ trung tâm thị trấn, UBND huyện Bát Xát (Lào Cai) phối hợp với Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển chợ phía Bắc tổ chức “Phiên chợ văn hóa thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi”, Ngày hội hướng nghiệp và giới thiệu việc làm; công bố các sản phẩm OCOP năm 2024 và khánh thành chợ trung tâm thị trấn Bát Xát.

  • Những người Khơ Mú (Mường Chà) giữ hồn dân tộc
    Dân tộc thiểu số 04/12/2024 - 17:26

    (TN&MT) - Cuối năm, trời Điện Biên nắng vàng như rót mật. Quốc lộ 12 đen lĩnh như tấm lụa vắt ngang giữa đại ngàn. Độ này, hoa dã quỳ nở khắp cung đường, vàng xuộm. Bản Khơ Mú bình yên, khiêm tốn bên dòng Nậm Mức. Cả bản Púng Giắt , xã Mường Mươn có 92 hộ, hơn 400 nhân khẩu, 100% là người dân tộc Khơ Mú. Năm 2024 tỷ lệ hộ nghèo của bản giảm mạnh còn 22,85%. Dù cuộc sống vẫn còn không ít khó khăn, nhưng họ vẫn hào sảng say sưa hát, say sưa múa… lạc quan và yêu đời như vốn tự nhiên có của mảnh đất này...

  • Tưng bừng ngày hội các dân tộc vùng Đông Bắc
    Dân tộc thiểu số 03/11/2024 - 08:37

    (TN&MT) - Tối 2/11, tại TP. Lạng Sơn, Bộ VHTT&DL phối hợp với UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức khai mạc Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI năm 2024.

  • Nâng cao năng lực thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách dân tộc
    Dân tộc thiểu số 19/10/2024 - 21:45

    Đến năm 2030, phấn đấu 100% đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra tại các cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nâng cao năng lực về nghiệp vụ, kỹ năng thanh tra, kiểm tra trong thực hiện chính sách dân tộc.

  • Quảng Nam: Đến năm 2025 giảm tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi còn dưới 10%
    Dân tộc thiểu số 24/09/2024 - 18:49

    Ngày 24/9, tại TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam đã khai mạc Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh Quảng Nam lần thứ IV - năm 2024.

  • E-magazine: Thần tốc vì ngày mai Làng Nủ
    Dân tộc thiểu số 22/09/2024 - 21:20

    (TN&MT) - Làng Nủ - cái tên mà trong những ngày qua, hầu như bất kỳ ai, đã là con dân của đất Việt hầu như đều đau đáu trông về. Làng Nủ - là nơi mà gần như bất kỳ con tim người Việt trên mảnh đất hình chữ S đều hướng về. Làng Nủ là nơi bàn chân của con Lạc, cháu Hồng đều muốn đến... Và dù là ai, ở cương vị nào, ở công việc nào, tất cả đều hối hả, thần tốc để có thể bù đắp, để có thể sẻ chia, đồng hành và tất cả đều cùng vì mục tiêu - vì ngày mai Làng Nủ.

  • Điều kỳ diệu ở Lào Cai: Người dân Làng Nủ nhanh chóng có nơi ở mới
    Dân tộc thiểu số 21/09/2024 - 16:55

    (TN&MT) - Đúng 7 ngày, khu tạm cư mới gồm 23 ngôi nhà cho các hộ dân làng Nủ đã chính thức hoàn thành trong sự đón chờ của dân làng và nhân dân đồng bào cả nước.

Xem thêm