Tham vấn xây dựng định mức chi phí tái chế sản phẩm, bao bì

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, nhà sản xuất, nhập khẩu một số loại sản phẩm và bao bì sẽ phải thực hiện trách nhiệm tái chế các sản phẩm, bao bì đó theo tỷ lệ tái chế bắt buộc và quy cách tái chế bắt buộc.

Theo đó, nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm (gồm pin-ắc quy, săm lốp, dầu nhớt) và bao bì (bao bì thương phẩm của thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú, chất tẩy rửa, xi măng thương phẩm) sẽ thực hiện trách nhiệm tái chế kể từ ngày 01/01/2024; nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm điện, điện tử sẽ thực hiện trách nhiệm tái chế kể từ ngày 01/01/2025; các nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm phương tiện giao thông sẽ thực hiện trách nhiệm tái chế kể từ ngày 01/01/2027.

Cũng theo quy định, nhà sản xuất, nhập khẩu được lựa chọn một trong hai hình thức thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì là tự mình tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì.

Để nhà sản xuất, nhập khẩu có cơ sở để đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ tái chế sản phẩm, bao bì, trong năm 2023, Bộ TN&MT sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Fs.

Theo ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, thời gian qua, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), Quỹ quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (WWF), nhóm chuyên gia tư vấn của Bộ TN&MT đã tổ chức khảo sát thực tế tại nhiều cơ sở tái chế trên toàn quốc để thu thập thông tin và đề xuất Fs cho từng loại sản phẩm, bao bì. Ngoài ra, Bộ TN&MT đã phối hợp và đề nghị Hiệp hội Tái chế chất thải Việt Nam đề xuất Fs cho từng sản phẩm, bao bì trên cơ sở thực tiễn tái chế của các thành viên của Hiệp hội.

Cũng theo ông Phan Tuấn Hùng, tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia sẽ có Fs khác nhau do công nghệ, chi phí lao động, phân loại, thu gom… khác nhau. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, Fs cần phải được tính đúng, tính đủ các chi phí hợp lý, hợp lệ bao gồm phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế, xử lý chất thải và chi phí quản lý; tuy nhiên, việc đề xuất Fs cho các loại sản phẩm, bao bì cũng phải phù hợp với điều kiện của Việt Nam.

Cũng tại Hội thảo, đại diện nhóm chuyên gia tư vấn, các tổ chức, doanh nghiệp đã đưa ra nhiều đề xuất Fs khác nhau. Trong đó, PGS.TS. Nguyễn Đức Quảng, Đại học Bách khoa Hà Nội đề xuất Fs gồm 2 loại là Fs cơ bản và Fs nâng cao. Cụ thể, Fs cơ bản là chi phí áp dụng chung cho tất cả sản phẩm, bảo bì và Fs nâng cao là chi phí áp dụng đối với các loại bao bì, nếu bao bì dễ thu gom và có giá trị tái chế cao thì hệ số thấp và ngược lại. Do vậy, nếu Fs thấp thì sẽ không tạo động lực để nhà sản xuất thay đổi thiết kế sản phẩm, bao bì theo hướng thân thiện môi trường, thiết kế vì tái chế, PGS.TS. Nguyễn Đức Quảng lưu ý.

Trong khi đó, Hiệp hội Tái chế chất thải Việt Nam đề xuất Fs cụ thể cho tái chế dầu nhớt, bao bì giấy carton, bao bì nhựa ni long, lốp xe cao su, ắc quy, linh kiện điện tử; Liên minh tái chế bao bì Việt Nam đề xuất Fs cho các loại bao bì và đề xuất Fs phải bao gồm chi phí quản lý, truyền thông; Công ty Ball Việt Nam đề xuất Fs cho các loại bao bì và kiến nghị Fs nên dựa theo tỷ lệ tái chế bắt buộc vì tỷ lệ tái chế bắt buộc đã thể hiện mức độ dễ thu gom và giá trị tái chế của sản phẩm, bao bì; Công ty Long Long đề xuất cụ thể Fs cho tái chế săm lốp…