Tham dự diễn đàn có ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo Tiết kiệm năng lượng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương); ông Trần Viết Nguyên, Phó Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam; ông Dương Trung Kiên, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Điện lực, cùng các lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp.
Theo số liệu thống kê của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, cả nước có hơn 2.900 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm nhưng tiêu thụ tới 33% tổng lượng điện toàn quốc. Ngành công nghiệp chiếm hơn 47% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Nếu mức tiêu thụ điện trọng điểm tiết kiệm khoảng 2% điện năng tiêu thụ/năm thì tương đương giảm 1,4 tỷ kWh, tức là tiết kiệm được khoảng 2.700 tỷ đồng.
Ông Trịnh Quốc Vũ cho biết, cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm (NLTĐ) là các cơ sở sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, đơn vị vận tải có tiêu thụ năng lượng tổng cộng trong một năm quy đổi ra một nghìn tấn dầu tương đương (1000 TOE) trở lên; các công trình xây dựng được dùng làm trụ sở, văn phòng làm việc, nhà ở; cơ sở giáo dục, y tế, vui chơi giải trí, thể dục, thể thao; khách sạn, siêu thị, nhà hàng, cửa hàng có tiêu thụ năng lượng tổng cộng trong một năm quy đổi ra năm trăm tấn dầu tương đương (500 TOE) trở lên.
Hiện cả nước có 2961 cơ sở sử dụng NLTĐ, trong đó có hơn 2400 cơ sở là DN công nghiệp. Ngoài ra còn có 1 số cơ sở NLTĐ trong giao thông, nông nghiệp. Có khoảng 388 toà nhà, công trình XD là cơ sở sử dụng NLTĐ. Như vậy có thể thấy các sơ cở sử dụng NLTĐ chiếm phần lớn. Nếu triển khai tốt TKNL tại các cơ sở doanh nghiệp công nghiệp (DNCN) này sẽ góp phần đạt hiệu quả, mục tiêu của Chương trình VNEEP.
Đối với vấn đề thực trạng sử dụng năng lượng của các DNCN, ông Dương Trung Kiên cho rằng, Việt Nam vẫn là nước đang phát triển, còn thiếu nguồn nhân lực để triển khai TKNL trong khi TKNL có nhiều tiềm năng phát triển cần đầu tư. Hiện nay việc triển khai tiết kiệm năng lượng chưa đạt hiệu quả nguyên nhân không chỉ từ phía các doanh nghiệp mà còn do các đơn vị tư vấn đưa ra các giải pháp chưa thực sự phù hợp, gây khó khăn cho việc triển khai. Để tránh lãng phí năng lượng tại các DNCN trọng điểm và tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng trong các doanh nghiệp này, Chính Phủ, Bộ Công Thương đã có những quy định và chế tài cụ thể như:
Yêu cầu cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm lập kế hoạch sử dụng hàng năm và 5 năm, báo cáo Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh thông qua các Sở Công Thương cấp tỉnh nơi doanh nghiệp đặt cơ sở.
Đồng thời cơ sở trọng điểm phải có trách nhiệm xây dựng và duy trì hiệu quả sử dụng năng lượng, bổ nhiệm người quản lý năng lượng là những người được cấp chứng chỉ theo quy định của Bộ Công thương và tiến hành kiểm toán năng lượng ít nhất 1 lần trong vòng 3 năm. Trên cơ sở báo cáo có trách nhiệm xây dựng kế hoạch tiết kiệm năng lượng và các giải pháp về tiết kiệm năng lượng theo khuyến nghị báo cáo kiểm toán năng lượng của Bộ Công thương.
Đối với các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực quy chuẩn, quy định, định mức tiêu hao năng lượng với 7 quy định về định mức tiêu thụ năng lượng, áp dụng với các ngành: hoá chất, thép, bia - rượu - nước giải khát, giấy và bột giấy, ngành nhựa, chế biến thuỷ hải sản và mía đường. Sắp tới sẽ tiếp tục rà soát, xây dựng định mức quy chuẩn để áp dụng với một số ngành, bao gồm: da giày, chế biến thực phẩm, dệt may. Đồng thời phối hợp với Bộ xây dựng để xây dựng quy chuẩn định mức tiêu thụ năng lượng đối với một số ngành sản xuất tiêu thụ nhiều năng lượng như ngành xi măng, ngành sản xuất kính.
Đối với các cơ quan hành chính sự nghiệp sử dụng ngân sách của nhà nước, có trách nhiệm thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng như xây dựng quy trình, quy chế, mua sắm các thiết bị tiết kiệm năng lượng theo danh mục của Bộ Công Thương trình Chính phủ phê duyệt.
Ông Trần Viết Nguyên nhấn mạnh, tiết kiệm năng lượng là công cụ then chốt giúp Việt nam tiến tới mục tiêu cân bằng phát thải (net zero = 0) vào năm 2050 theo cam kết tại Hội nghị thượng đỉnh khí hậu toàn cầu COP26. Việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong khối doanh nghiệp công nghiệp góp phần quan trọng giúp giảm áp lực cung cấp điện cho hệ thống, đồng thời là giải pháp thiết thực giúp giảm chi phí cho chính doanh nghiệp, qua đó nâng cao hiệu quả của nền kinh tế, chương trình “Tiết kiệm năng lượng trong các doanh nghiệp công nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm”. Để sử dụng hiệu quả NLTĐ Ban lãnh đạo doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng, tiên quyết.
