Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp
Báo Nông Nghiệp

Thứ Sáu, 25/7/2025 3:53 (GMT +7)

| Hotline: 0983.970.780

Thứ Tư 13/10/2021, 14:56 (GMT+7)

Sửa đổi Luật Đất đai: Cần có những quy định đặc thù cho người sử dụng đất là cá nhân hay cộng đồng DTTS

Thứ Tư 13/10/2021 , 14:56 (GMT+7)

(TN&MT) - ​​​​​​​“Sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai cần có những quy định đặc thù cho người sử dụng đất là cá nhân hay cộng đồng DTTS”, đó là đề xuất của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Chưa quy định cụ thể về quyền sử dụng đất đai của các cộng đồng DTTS

Theo Báo cáo Kết quả giám sát và kiến nghị sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 của Ban thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, hiện Luật Đất đai 2013 còn một số vướng mắc, bất cập trong quy định về quyền sử dụng đất đai của cộng đồng dân tộc thiểu số.

Cụ thể, Luật Đất đai chưa quy định cụ thể về quyền sử dụng đất đai của các cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS). Công nhận quyền sử dụng đất của cộng đồng DTTS chung với cộng đồng dân cư chưa được coi là phù hợp. Điều 7, 54, 62, 75, 78, 81 của Luật liên quan trực tiếp đến quyền tiếp cận đất của các cộng đồng DTTS. Điều chỉnh quan hệ giao đất, thu hồi đất, quản lý, sử dụng đất liên quan đến các cộng đồng DTTS cũng giống như các cộng đồng dân cư khác rõ ràng là không gắn với những đặc trưng về văn hóa, trình độ phát triển và sinh kế của các cộng đồng dân cư.

Luật Đất đai chưa quy định cụ thể về quyền sử dụng đất đai của các cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS)

Bên cạnh đó, Luật Đất đai 2013 có một số quy định dành riêng cho cộng đồng DTTS trong các điều  27, 110, 133 và 192. Tuy nhiên các quy định này chỉ trao cho các cộng đồng DTTS và các cá nhân, hộ gia đình trong đó một số ưu đãi về thuế trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

 Với cách tiếp cận này, các quy định của Luật Đất đai 2013 cũng như các văn bản bản hướng dẫn thi hành về giao đất, quản lý, sử dụng, chuyển nhượng quyền sử dụng đất liên quan đến cộng đồng dân cư sẽ khó giúp xử lý hiệu quả các vấn đề đất đai của các cộng đồng DTTS.

Mặt khác, Luật Đất đai chưa tạo ra được một quy chế pháp lý phù hợp cho đất cộng đồng mà cộng đồng DTTS được sở hữu và được giao quyền sử dụng đất như hiện nay. Việc luật hóa đất của cộng đồng DTTS sẽ tạo nền tảng cho các giải pháp giao đất, quản lý, thu hồi đất, sử dụng đất phù hợp với đặc trưng của các cộng đồng này.

Ở nước ta, đặc biệt là ở khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nguyên và Bắc Trung bộ, đa số các cộng đồng DTTS bản địa chủ yếu cư trú ở vùng núi cao. Đất rừng và rừng gắn với nhau tạo thành thành yếu tố quyết định cho sinh kế và sự bảo tồn các đặc trưng văn hóa của cộng đồng DTTS bản địa. Luật chưa có sự gắn kết chặt chẽ việc giao rừng với giao đất, quản lý rừng với quản lý đất của cộng đồng DTTS, nhất là cộng đồng DTTS bản địa.

Đồng thời, các phương thức quản lý đất đai theo Luật mặc dù chi tiết, nhiều cấp độ song chưa thể phát huy được hiệu quả trong việc xử lý các vấn đề đất đai của các cộng đồng DTTS. Một trong những hạn chế dễ nhận thấy là cơ chế quản lý đất đai hiện hành chưa chú trọng đến việc phát huy thể chế phi chính thức, chưa dựa vào cộng đồng.

Luật Đất đai 2013 hiện hành và Luật Lâm nghiệp 2017 chưa tích hợp các vấn đề liên quan đến đất và rừng của cộng động DTTS

Ở nhiều vùng DTTS bản địa, vai trò của già làng, của người có uy tín có vai trò và hiệu quả đặc biệt trong việc giải quyết nhiều tranh chấp, bao gồm cả tranh chấp đất đai, tranh chấp rừng. Chính sách và pháp luật hiện hành của Nhà nươc khuyến khích dân chủ cơ sở trong hầu hết các lĩnh vực quản lý phát triển. Các hương ước, các qui chế được xây dựng và ban hành phổ biến ở nhiều phường, xã, ở các cộng đồng dân cư trong đó có các cộng đồng DTST. Tuy nhiên, hầu như ít có những giải pháp quản lý nhà nước cụ thể gắn việc quản lý, sử dụng đất của các cộng đồng DTTS dựa trên luật tục, các hương ước hình thành từ bao đời và phát huy tác dụng rất tích cực.

Cuối cùng, Luật Đất đai 2013 hiện hành và Luật Lâm nghiệp 2017 chưa tích hợp các vấn đề liên quan đến đất và rừng của cộng động DTTS nhằm đáp ứng những đặc điểm của các cộng đồng DTTS. Luật Lâm nghiệp quy định giao rừng tín ngưỡng (thuộc rừng đặc dụng), rửng phòng hộ, rừng sản xuất cho cộng đồng dân cư.

Trong khi đó Luật Đất đai chỉ quy định giao đất rừng phòng hộ cho cộng đồng dân cư. Điều 136 Luật Đất đai năm, gần đây là Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai bổ sung mới quy định bổ sung giao đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư (khoản 33 Điều 2). Trình tự, thủ tục giao đất, giao rừng cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư chưa đồng bộ, thực hiện ở 02 ngành khác nhau: ngành nông nghiệp - phát triển nông thôn và ngành tài nguyên - môi trường nên xảy ra hiện tượng giao đất nhưng chưa giao rừng hay giao rừng nhưng chưa làm thủ tục giao đất.

Luật Đất đai mới cần có những quy định đặc thù cho người sử dụng đất là cá nhân hay cộng đồng DTTS

Để giải quyết vấn đề này, Ban thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề xuất, sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai theo hướng các quy định về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, về quản lý và sử dụng đất phải đáp ứng những đặc thù của người sử dụng đất là người DTTS, cộng đồng DTTS. Do đó, bên cạnh các quy định chung cho tất cả những người sử dụng đất, Luật Đất đai mới cần có những quy định đặc thù cho người sử dụng đất là cá nhân hay cộng đồng DTTS.

Đồng thời, thực hiện các biện pháp sắp xếp, nâng cao hiệu quả hoạt động của các nông lâm trường; hoàn thiện các quy định để giải quyết vướng mắc về bàn giao quản lý đất giữa nông, lâm trường với chính quyền địa phương; thực hiện giao đất, giao rừng cho hộ đồng bào DTTS

Ngoài ra, sửa đổi Luật đất đai năm 2013 theo hướng bổ sung quy định giao đất rừng tín ngưỡng, đất rừng sản xuất cho cộng đồng dân cư. Vì Luật Lâm nghiệp năm 2017 quy định giao rừng tín ngưỡng (thuộc rừng đặc dụng), rừng phòng hộ, rừng sản xuất cho cộng đồng dân cư (Điều 16), trong khi Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định giao đất rừng phòng hộ cho cộng đồng dân cư (Điều 136).

  • Đặc sắc Ngày hội hoa đào Lóng Luông
    Dân tộc thiểu số 10/02/2025 - 16:15

    (TN&MT) – Ngày hội hoa đào là hoạt động được xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La tổ chức thường niên vào dịp đầu xuân mới, khi hoa đào nở rộ, nhằm tôn vinh nét đẹp của hoa đào Lóng Luông; quảng bá, giới thiệu tiềm năng, bản sắc văn hóa các dân tộc xã Lóng Luông với nhiều hoạt động hấp dẫn, độc đáo.

  • Lào Cai: Độc đáo Lễ cúng “Thần Nước, Thần Rừng” của người Hà Nhì
    Dân tộc thiểu số 05/02/2025 - 18:50

    (TN&MT) - Sau Tết Nguyên Đán, đồng bào dân tộc Hà Nhì ở Ý Tý, Lào Cai lại cùng nhau cúng “Thần Nước, Thần Rừng” cầu mong bình an, no ấm, hạnh phúc và giáo dục con cái bảo vệ rừng, bảo vệ hệ sinh thái, bảo vệ môi trường. Đây là một nét văn hoá đặc sắc riêng của dân tộc Hà Nhì ở vùng cao Lào Cai.

  • Hòa Bình: Tục để cây mía bên ban thờ của người Mường
    Dân tộc thiểu số 31/01/2025 - 22:10

    (TN&MT) - Tết Nguyên đán không chỉ là dịp để sum vầy, mà còn là thời điểm để mỗi người tìm về cội nguồn văn hóa, gìn giữ những phong tục truyền thống tốt đẹp. Trong văn hóa của người Mường ở tỉnh Hòa Bình, cây mía không chỉ là một loại cây trồng thông thường, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

  • Dọc đại ngàn Trường Sơn
    Dân tộc thiểu số 28/01/2025 - 22:55

    (TN&MT) - Trên đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) Cơ Tu, Kor, Xơ Đăng, Bhnoong ở Quảng Nam đang từng ngày thay đổi nhờ sự trợ lực từ những chính sách của Đảng, Nhà nước. Hàng loạt các chính sách vùng đồng bào đang được phát huy hiệu quả đã tạo ra sức bật lớn trong đầu tư xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng, tạo sinh kế bền vững để đời sống hơn xưa.

  • Nâng cao hiệu quả của trung tâm học tập cộng đồng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi
    Dân tộc thiểu số 03/01/2025 - 22:51

    Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 1716/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2030.

  • Bát Xát (Lào Cai): Khai mạc Phiên chợ văn hóa thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi
    Dân tộc thiểu số 19/12/2024 - 15:49

    (TN&MT) - Ngày 19/12, tại chợ trung tâm thị trấn, UBND huyện Bát Xát (Lào Cai) phối hợp với Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển chợ phía Bắc tổ chức “Phiên chợ văn hóa thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi”, Ngày hội hướng nghiệp và giới thiệu việc làm; công bố các sản phẩm OCOP năm 2024 và khánh thành chợ trung tâm thị trấn Bát Xát.

  • Những người Khơ Mú (Mường Chà) giữ hồn dân tộc
    Dân tộc thiểu số 04/12/2024 - 17:26

    (TN&MT) - Cuối năm, trời Điện Biên nắng vàng như rót mật. Quốc lộ 12 đen lĩnh như tấm lụa vắt ngang giữa đại ngàn. Độ này, hoa dã quỳ nở khắp cung đường, vàng xuộm. Bản Khơ Mú bình yên, khiêm tốn bên dòng Nậm Mức. Cả bản Púng Giắt , xã Mường Mươn có 92 hộ, hơn 400 nhân khẩu, 100% là người dân tộc Khơ Mú. Năm 2024 tỷ lệ hộ nghèo của bản giảm mạnh còn 22,85%. Dù cuộc sống vẫn còn không ít khó khăn, nhưng họ vẫn hào sảng say sưa hát, say sưa múa… lạc quan và yêu đời như vốn tự nhiên có của mảnh đất này...

  • Tưng bừng ngày hội các dân tộc vùng Đông Bắc
    Dân tộc thiểu số 03/11/2024 - 08:37

    (TN&MT) - Tối 2/11, tại TP. Lạng Sơn, Bộ VHTT&DL phối hợp với UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức khai mạc Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI năm 2024.

  • Nâng cao năng lực thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách dân tộc
    Dân tộc thiểu số 19/10/2024 - 21:45

    Đến năm 2030, phấn đấu 100% đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra tại các cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc được bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nâng cao năng lực về nghiệp vụ, kỹ năng thanh tra, kiểm tra trong thực hiện chính sách dân tộc.

  • Quảng Nam: Đến năm 2025 giảm tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi còn dưới 10%
    Dân tộc thiểu số 24/09/2024 - 18:49

    Ngày 24/9, tại TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam đã khai mạc Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh Quảng Nam lần thứ IV - năm 2024.

  • E-magazine: Thần tốc vì ngày mai Làng Nủ
    Dân tộc thiểu số 22/09/2024 - 21:20

    (TN&MT) - Làng Nủ - cái tên mà trong những ngày qua, hầu như bất kỳ ai, đã là con dân của đất Việt hầu như đều đau đáu trông về. Làng Nủ - là nơi mà gần như bất kỳ con tim người Việt trên mảnh đất hình chữ S đều hướng về. Làng Nủ là nơi bàn chân của con Lạc, cháu Hồng đều muốn đến... Và dù là ai, ở cương vị nào, ở công việc nào, tất cả đều hối hả, thần tốc để có thể bù đắp, để có thể sẻ chia, đồng hành và tất cả đều cùng vì mục tiêu - vì ngày mai Làng Nủ.

  • Điều kỳ diệu ở Lào Cai: Người dân Làng Nủ nhanh chóng có nơi ở mới
    Dân tộc thiểu số 21/09/2024 - 16:55

    (TN&MT) - Đúng 7 ngày, khu tạm cư mới gồm 23 ngôi nhà cho các hộ dân làng Nủ đã chính thức hoàn thành trong sự đón chờ của dân làng và nhân dân đồng bào cả nước.

Xem thêm

Đọc nhiều nhất

Bình luận mới nhất