Quy hoạch đất đai, xây dựng đô thị: Cần quan tâm an sinh xã hội

Việc quy hoạch đất đai để xây dựng các khu đô thị mới cần quan tâm tới an sinh xã hội. Ảnh: Hoàng Minh

Ảnh hưởng an sinh xã hội

Để giảm bớt áp lực dân số, chống ùn tắc giao thông, Chính phủ đã ra một quyết định chuyển các nhà máy, bệnh viện, trường học ra ngoài thành phố, để bớt căng thẳng trong giờ cao điểm. Song, đến nay, không một đơn vị nào phải di chuyển, mà lại mọc ra nhiều đô thị mới với dân số ngày càng tăng.

Chỉ tính riêng tại phường Hoàng Liệt (Hoàng Mai – Hà Nội), một phường mà trước đây là xã thuần nông với khoảng 4.500 hộ, với dân số gần 14.000 người. Nhưng trong 5 năm qua, do chung cư mọc lên rầm rộ, nên dân số của phường Hoàng Liệt tăng đột biến với khoảng 8.500 hộ, tổng dân số tăng gần gấp 5 lần, 32.000 người. Điều đáng nói, là con số đó chưa hề dừng lại, theo thống kê, đến hết 2017, phường sẽ nhận thêm 12.000 căn hộ và hàng nghìn lô thấp tầng, do đó, dân số sẽ tăng 200%, với khoảng 20.000 hộ, tương ứng 80.000 dân.

Còn tại quận Hai Bà Trưng, với tổng diện tích 1,63km², trong vòng 8 năm trở lại đây, dân số một phường phía Nam quận Hai Bà Trưng đã tăng thêm hơn 7.000 người. Từ 31.915 dân năm 2008, nay, đã là 39.253.

Đơn cử như tại khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (Hà Nội), xe đỗ tràn ra vỉa hè, hàng quán nằm san sát nhau, trong khi đó, theo thiết kế ban đầu, quy mô dân số tại khu đô thị này là gần 5.000 người. Tuy vậy, sau khi điều chỉnh, con số dân cư tại dự án đã tăng gấp đôi, lên tới hơn 10.000 người. Số dân tăng cao đồng nghĩa với việc áp lực về diện tích cây xanh, đất trường học, dịch vụ trên mỗi đầu người giảm mạnh. Đây được xem là tình trạng không hiếm ở các khu đô thị tại Hà Nội.

Theo Hội Quy hoạch và Phát triển Hà Nội, một trong những chỉ tiêu phải khống chế là dân số trong các khu đô thị. Đây được xem là định hướng quy hoạch từ nhiều năm nay và mỗi đô thị đều có chỉ tiêu chung. Việc khống chế dân số là một trong những điều cần phải làm để đảm bảo hiệu quả khai thác đất đai.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân của việc này là do các đô thị mới mọc lên không theo quy hoạch đất đai, xây dựng mà chạy theo nhu cầu. Điều này làm mất cân đối giữa cơ sở hạ tầng kỹ thuật vì bất kỳ cơ sở hạ tầng kỹ thuật nào khi thiết kế ban đầu chỉ cho phép một lượng dân cư nhất định chứ không phải bao nhiêu cũng được. Đồng thời, hệ quả của việc phá vỡ quy hoạch sẽ dẫn đến thiếu nước sinh hoạt, tắc đường và đủ những vấn đề dân sinh khác...

Bên cạnh đó, khi xây dựng khu đô thị mới người ta có cho cốt bình quân của khu đô thị, nhưng việc quản lý cốt nền của chính quyền không nhất quán. Dẫn tới việc nước thải sinh hoạt, giao thông phát sinh lớn hơn so với trước, đó là chưa kể tới các cơ sở an sinh như bệnh viện, trường học không đáp ứng nổi nhu cầu.

Cần tính toán trên cơ sở khoa học

Theo nhiều chuyên gia, việc xây dựng phá vỡ quy hoạch tại Hà Nội là do khi xây dựng thực hiện theo 3 luật là: Luật Đất đai, Luật Xây dựng và Luật Thủ đô, các Luật này đều quy định việc quy hoạch có chu kỳ 5 nhưng lại có thể thay đổi 1 năm một. Hệ quả của nó là, căn cứ vào nhu cầu của người dân, các chủ đầu tư lại xin các dự án phát triển nhà ở cao tầng, phá vỡ quy hoạch tổng thể.

Trước tình trạng này, các chuyên gia đều chung nhận định, cần xem xét lại mật độ xây dựng tại các khu đô thị, không thể lấy lý do đáp ứng nhu cầu nhà ở mà bỏ qua các tiêu chuẩn về chất lượng sống của người dân. Theo đó, ph""ải tính đủ các điều kiện cơ bản về hạ tầng kỹ thuật, các dịch vụ như bến bãi đỗ xe, dịch vụ thương mại nhưng đặc biệt là hạ tầng xã hội trường học, nhà trẻ, y tế, các không gian xanh, không gian công cộng phải tính cụ thể. Việc gia tăng dân số phải đi kèm điều kiện mở rộng các hạ tầng kỹ thuật hoặc mở rộng ít nhất là trường học nhằm đảm bảo chỗ học, tiêu chuẩn học cho học sinh.

Ngoài ra, cần coi quy hoạch đất đai là quy hoạch gốc, quy hoạch xây dựng phải dựa trên quy hoạch đó và mật độ dân số theo quy định chứ không dựa vào nhu cầu, mới đảm bảo chất lượng đô thị.

Trường Tuyết