Theo báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi, địa bàn TP. Quảng Ngãi hiện có 49 căn nhà và 4 khu tập thể với 55 căn là tài sản nhà nước đang được cho các tổ chức, cá nhân thuê sử dụng. Hiện tỉnh mới thu hồi được một phần, số còn lại vẫn do nhiều cá nhân tổ chức chiếm dụng. Đáng chú ý, nhiều nhà ở công sản nằm ở vị trí đắc địa ngay trung tâm đô thị.
Đơn cử như trường hợp căn nhà 64 Phan Chu Trinh, trước được giao cho Công ty CP Cấp thoát nước và Xây dựng Quảng Ngãi. UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có quyết định thu hồi để giao cho một đơn vị công lập để sử dụng, song không thể thu hồi được do Công ty CP Cấp thoát nước Quảng Ngãi cố tình chiếm dụng.
Hay nhà số 325 Hùng Vương (phường Trần Phú, TP Quảng Ngãi) giao cho công ty phát hành sách và văn hóa tổng hợp Quảng Ngãi thuê sử dụng vào mục đích kinh doanh. Tuy nhiên, trước khi giải thể, công ty này đã cho bà Lê Thị Tuyết thuê ở. Hiện bà Tuyết không thống nhất việc giao trả lại nhà. Trong khi đó, Công ty CP Phát hành sách và Văn hóa tổng hợp Quảng Ngãi đã giải thể nên tỉnh này chưa sâu được đầu mối để thu hồi.
Cũng liên quan Công ty CP Phát hành sách và Văn hóa tổng hợp Quảng Ngãi, nhà ở tại địa chỉ 16 Hùng Vương được tỉnh Quảng Ngãi giao cho quản lý, dù đã phá sản nhưng công ty này không thống nhất bàn giao nhà.
Đáng chý ý, trong quá trình quản lý, sử dụng, một số đơn vị không còn nhu cầu sử dụng nhưng lại không báo cáo, lập thủ tục chuyển giao và trả lại nhà mà còn tự ý bố trí cho cán bộ, nhân viên ở hoặc cho thuê để kinh doanh với giá trẻ bèo.
Đơn cử như nhà 359 Quang Trung và nhà 242 Hùng Vương, trước đây tỉnh Quảng Ngãi giao Sở Y tế quản lý để Bệnh viện Đa khoa tỉnh sử dụng làm trụ sở làm việc. Nhưng, công tác quản lý công sản lỏng lẻo dẫn đến các nhà này được “hô biến” từ cơ quan nhà nước thành nhà ở cá nhân. Nghiêm trọng hơn là Sở Y tế thông báo không có hồ sơ về nguồn gốc đất và quyết định chuyển giao của UBND tỉnh.
Đối với nhà số 275 Hùng Vương và 27 Duy Tân do Công ty Dược - Vật tư y tế sử dụng làm trụ sở và kinh doanh thiết bị. Tuy nhiên, từ khi đơn vị này giải thể thì trụ sở cũng được “chuyển giao” cho nhân viên của đơn vị này thuê kinh doanh, đến giờ vẫn chưa thể thu lại để hoàn trả cho đơn vị quản lý.
Theo Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc thu hồi công sản gặp khó khăn. Trong đó, chủ yếu là do việc quản lý, chuyển giao, tiếp nhận quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước từ trước đến nay được chuyển giao qua nhiều giai đoạn và nhiều đơn vị quản lý.
Cụ thể, trước tháng 10/1994 là các sở ngành, địa phương, cơ quan trung ương đóng trên địa bàn tỉnh quản lý, bố trí sử dụng.
Từ tháng 10/1994 đến tháng 11/2020 lại được lần lượt chuyển qua nhiều đơn vị khác quản lý như: Công ty kinh doanh và xây dựng nhà quản lý kinh doanh (nay là công ty CP xây dựng đô thị và KCN), Công ty môi trường đô thị Quảng Ngãi, Công ty TNHH MTV đầu tư xây dựng và kinh doanh dịch vụ Quảng Ngãi.
Đến tháng 11/2020, quỹ nhà thuộc sở hữu nhà nước được chuyển giao cho trung tâm phát triển quỹ đất quản lý.
Ngoài ra, một số đơn vị dù không có hồ sơ gốc nhưng vẫn ký hợp đồng cho thuê nhà với các cá nhân, tổ chức trên cơ sở hợp đồng thuê nhà được ký trước đó mà không kiểm tra hiện trạng, xác minh nguồn gốc dẫn đến việc thu hồi, lập biên bản khó khăn.
Những vướng mắc trong công tác chuyển giao, tiếp nhận nhà sở hữu nhà nước là vấn đề lịch sử để lại nên không thể giải quyết trong thời gian ngắn, cần phải có sự phối hợp giữa các sở, ngành địa phương và sự đồng thuận, thống nhất của các hộ dân đang sử dụng nhà nhà nước.
Hiện, có 15 nhà sở hữu nhà nước thuộc nhóm nhà công sản cho các cơ quan, đơn vị được bố trí làm trụ sở làm việc, không sử dụng để ở và nhà ở tập thể có diện tích nhỏ hẹp, không khép kín, Sở Xây dựng kiến nghị các đơn vị có liên quan lập thủ tục chuyển giao sở tài chính quản lý, tổ chức bán đấu giá theo quy định.
Sở Xây dựng cũng đã đề nghị UBND tỉnh lập tổ công tác giải quyết vướng mắc về nhà ở thuộc SHNN tổ chức kiểm tra, xác lập hồ sơ nhà đất, làm việc với các hộ dân đang sử dụng để có giải pháp xử lý từng nhà cụ thể. Có như vậy mới giải quyết dứt điểm việc xử lý tài sản nhà nước và thu hồi công sản.
