Quảng Ngãi: Chiến dịch “Tử tế với Sa Cần”, nói không với rác thải

Cảnh sống chung với rác thải

Cửa biển Sa Cần là đoạn cuối cùng của dòng sông Trà Bồng giữa hai xã Bình Thạnh và Bình Đông (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) trước khi đổ ra biển lớn. Đây cũng là nơi neo đậu hàng trăm chiếc tàu thuyền lớn nhỏ.

Sa Cần là bãi đáp của 4 nguồn rác chính: Rác từ người dân sống ven hai bên bờ cửa Sa Cần thải ra; rác từ biển tấp vào; rác người dân hai bên lưu vực sông Trà Bồng trôi về; rác thải từ hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, ngư nghiệp và dịch vụ (nuôi cá, nuôi tôm, nhà hàng nổi, dịch vụ hậu cần nghề cá, rác thải nông nghiệp) theo các kênh mương chảy ra sông Trà Bồng...

Suốt 2 thập niên qua, Sa Cần đã “ăn sống” một lượng rác thải lớn đến hàng trăm tấn, những lớp rác thải sinh hoạt của người dân cứ thế chồng lên nhau từ năm này qua năm khác, không thể phân hủy. Việc này, không chỉ ảnh hưởng đến cảnh quan của vùng cửa biển đầy tiềm năng về du lịch, mà còn ảnh hưởng lớn đến đời sống sinh hoạt của người dân nơi đây.

Theo một số người dân, trước kia vùng này vẫn còn rất hoang sơ và sạch sẽ. Nhưng sau khi những bờ chắn sóng được xây dựng để hạn chế xâm thực nước biển thì mới bắt đầu có những lượng rác đổ về không trôi được ra biển đã tấp vào cửa biển Sa Cần.

Với đặc thù nghề biển, mật độ dân số cao nên lượng rác thải hàng ngày tương đối lớn, bà con có nhiều người không có ý thức nên cứ đua nhau đổ ra vùng của biển này. Năm này qua năm khác rác cứ thế mà ùn đống nằm la liệt khắp bờ biển, có thể có cả lượng rác từ trên thượng lưu sông Trà Bồng đổ xuống.

Hình ảnh người dân làng chài vùng ven cửa biển ra cửa hóng mát, chơi đùa thâu đêm chỉ còn trong ký ức của mỗi người dân nơi đây, khi mà cửa Sa Cần từ một cửa biển hoang sơ và xinh đẹp bây giờ lại trở thành một vùng cửa biển “ngập chìm trong rác thải”.

Cửa Sa Cần sở hữu vẻ đẹp thiên phú. Thiên nhiên đã khéo sắp đặt Hòn Bà, Hòn Ông và Hòn Trà dọc cửa sông, tạo nên cảnh vật non nước hữu tình níu chân khách lạ. “Tử tế với Sa Cần” là chiến dịch do một nhóm tình nguyện viên ở Quảng Ngãi thực hiện nhằm cứu biển Sa Cần khỏi sự bức tử của ô nhiễm.

Hạt nhân tiên phong

Anh Huỳnh Văn Thương, một người con của vùng quê ven biển xã Bình Thạnh, xót thương trước thực trạng vùng biển quê hương của mình ngập chìm trong rác thải nên anh đã tiến hành kêu gọi cộng đồng, các bạn trẻ, người dân thành lập nên dự án “Tử tế với Sa Cần”.

Dự án được thực hiện từ 1/7/2019 - 31/8/2019 với nhiều nội dung như: Lập quỹ “Tử tế với Sa Cần” trị giá 100 triệu đồng để duy trì hoạt động cải tạo môi trường về sau; vận động kinh phí để tặng thùng rác cho người dân, đặt thùng rác dọc bờ biển, in tài liệu hướng dẫn phân loại rác, trồng cây xanh…

Bằng sự tâm huyết và nhiệt tình, qua gần 1 tháng sau khi triển khai, dự án “Tử tế với Sa Cần” của anh Thương đã thu hút sự quan tâm và hưởng ứng rất tích cực từ cộng đồng, người dân. Ngày càng có nhiều thành viên đăng ký tham gia để cùng chia sẻ các phần việc.

Theo anh Thương: “Dự án được thực hiện nhằm giải quyết phần gốc của ô nhiễm, từng bước tuyên truyền cho bà con và cách thức tại nguồn, tìm hướng thu gom xử lý rác, tận dụng tối đa lợi ích từ rác như làm phân hữu cơ, thu gom rác tái sử dụng bán gây quỹ. Còn dọn rác chỉ là phần ngọn của vấn đề”.

Chị Nguyễn Thị Bích Tâm- một thành viên nhóm cho biết: “Về tận mắt chứng kiến mới thấy cảnh ô nhiễm, rác ngập tràn bờ, nơi thì nằm la liệt, nơi thì ủ nhiều năm cát bồi lấp. Mong qua dự án này sẽ có nhiều sự chung tay, chứ bà con thì cũng chỉ làm được ít thôi, không thể xử lý hết được rác. Thấy mà thương bà con quá”.

Hiện dự án đang tập trung huy động 400 thùng rác, 400 cây xanh, 400 giờ dọn rác ở cửa biển Sa Cần. Đường đi của dự án là cố gắng hình thành thói quen, định hình trong cộng đồng về phân loại rác tại chỗ, đổ đúng nơi quy định, hạn chế dùng đồ nhựa, chung tay bảo vệ môi trường.

Dự án “Tử tế với Sa Cần” được nhiều người dân hưởng ứng. Trong đó điển hình là chị Đỗ Thị Nga. Là một người dân ở thôn Hải Ninh, nhận thấy việc rác thải ùn ứ không chỉ gây ảnh hưởng đến môi trường mà cả chính sức khỏe của gia đình mình lẫn người dân ở đây, chị Nga đã thuê xe máy đào, phục vụ nước uống, và cùng hàng trăm người dân ở khu dân cư Đông Thành 2 tham gia dọn rác bãi biển.

Tuy chỉ diễn ra vòng 7 ngày (từ 17/7- 24/7), người dân thuộc khu dân cư Đông Thành 2 (thôn Hải Ninh, xã Bình Thạnh, huyện Bình Sơn) đã dọn sạch gần 2km rác thải ở bãi biển Sa Cần.

Anh Nguyễn Thanh Dũng, trú ở thôn Hải Ninh, xã Bình Thạnh, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) cho hay: “Rác đóng dày từng lớp nằm ủ dưới cát, phải dùng xe đào để cào rác từ dưới lớp cát lên, dày chừng nửa mét, chủ yếu là rác thải nhựa, túi nilon. Xe đào đi đến đâu, người dân vác bao đi theo đến đó để thu dọn rác. Cát sau khi đào lên sẽ được san bằng trở lại. Vì không có kinh phí để vận chuyển đến nơi xử lý rác nên bà con đã thống nhất là chôn tại chỗ. Tuy là mệt, nhưng bà con ai cũng vui vì rác đã được dọn, trả lại bãi biển đẹp như trước đây”.

Hành động dọn rác của người dân chính là hoạt động cộng hưởng của dự án. Điều này cho thấy người dân Sa Cần đã ý thức được sự ô nhiễm môi trường từ rác thải nơi mà họ sinh sống và đã cùng nhau hưởng ứng phong trào “chống rác thải nhựa” của cả nước.

“Rất mong người dân ở hai bên lưu vực sông Trà Bồng gồm các xã của huyện Trà Bồng và huyện Bình Sơn hãy hướng về Sa Cần, hãy nghĩ đến “nỗi đau” của Sa Cần mà hành động “chống rác thải nhựa” để trả lại bãi cát trắng, vùng cửa biển xanh rì, uốn lượn qua eo biển Sa Cần”- anh Thương nói.