Phú Yên: Khai thác mỏ vàng núi Hòn Mò O cần xem xét về an ninh và môi trường

Diện tích quy hoạch vùng khoáng sản mỏ vàng Hòn Mò O khoảng 42ha nằm ở vị trí thôn Ty Bình, xã Đức Bình Tây cách dòng Sông Hinh 300m, cách khu dân cư 10km. Khu khoáng sản vàng gồm vàng đá, vàng sa khoáng ở sông, suối, đất. Vàng non tuổi tầm khoảng 7-8 tuổi và một số kim loại khác.

Hàng chục năm trước, khu vực mỏ vàng Hòn Mò O luôn là điểm nóng về nạn khai thác vàng trái phép kèm theo đó các dịch vụ ăn, ở phục vụ phu vàng. Bởi vậy khu vực này luôn sầm uất, hàng ngày lượng người kéo đến mỏ vàng rất đông từ nhiều tỉnh khác nhau. Trong số đó không ít người đã chọn vùng núi này là nơi an cư lập nghiệp, tạo dựng gia đình sinh sống tại đây cho đến tận bây giờ.

Phu vàng không chỉ đánh đổi tuổi thanh xuân mà còn bỏ mạng nơi vùng đất hứa làm giàu từ vàng. Đã có 5 người chết vì sập hầm tại đây. Nơi khu vực đào vàng địa hình trắc trở, 27 chiếc hầm đào sâu xuyên qua lòng núi thành địa đạo hầm hố nguy hiểm nhưng phu vàng vẫn bất chấp tính mạng tìm vàng và nhiều người giàu có, đổi đời, xây dựng nhà cửa.

Năm 2009, Công ty liên doanh Khoáng sản Chúng Thao Hằng Tân ở phường 7, TP. Tuy Hòa lập dự án đầu tư khai thác vàng tại núi Hòn O. Dự án khai thác có quy mô 165.000 tấn quặng/năm trên diện tích khai thác mỏ 25ha và thời gian hoạt động 30 năm. Thế nhưng, sau đó doanh nghiệp này đã không thực hiện dự án. Sau nhiều năm không có doanh nghiệp nào được chính thức cấp phép khai thác mỏ vàng thì đến nay Công ty TNHH Xuất nhập khẩu khoáng sản Duy Tân kiến nghị xin được quyền khai thác mỏ vàng Hòn Mò O.

Từ ba năm nay khu vực mỏ vàng Hòn Mò O không còn bóng dáng các đối tượng “vàng tặc” phu vàng đến khai thác. Hàng chục năm chưa bao giờ núi Hòn O được bình yên, thanh tịnh như hiện tại. Ông Mười  (68 tuổi) sống gần núi Hòn O chia sẻ: “Tôi quê Nhơn Phúc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định, khi thời thanh niên tôi nghe đồn núi Hòn O có vàng nên bỏ quê hương về đây lấy vợ sinh sống bằng nghề phu vàng. Nhưng ba năm lại đây khi ông chủ tịch xã hiện đang làm tổ chức bắt phạt nặng quá, tiền vàng kiếm được không bù vào tiền phạt cộng với ngày càng nhiều người chết vì sập hầm nên phu vàng, người dân không dám vào núi tìm vàng nữa. Bây giờ thanh niên họ đi nơi xa làm ăn không còn ở lại địa phương làm nghề đào, tìm vàng như trước kia”.

Việc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu khoáng sản Duy Tân xin được khai thác vàng tại núi Hòn O đang trong giai đoạn đệ đơn trình Thủ tướng Chính phủ và Bộ TN&MT, UBND tỉnh Phú Yên xem xét phê duyệt. Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Văn Ân - Chủ tịch UBND xã Đức Bình Tây lo lắng tâm sự: “Khó khăn lắm chúng tôi mới quét sạch nạn khai thác vàng trái phép tại mỏ vàng núi Hòn O. Ba năm nay, khu mỏ vàng mới được bình yên, giờ doanh nghiệp vào khai thác ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự khu mỏ vàng. UBND xã đề nghị khi nào Công ty chính thức được phép khai thác thì UBND huyện Sông Hinh, UBND xã tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai thác. Tuy nhiên phải đảm bảo đầy đủ hồ sơ thủ tục đầu tư và quan trọng nhất là đảm bảo yếu tố môi trường không làm ảnh hưởng đến nguồn nước sông, suối, đời sống sinh hoạt người dân địa phương vì tại khu vực mỏ vàng trước đây chưa có hệ thống xử lý nước thải. UBND huyện cũng đã chỉ đạo bảo vệ nguồn khoáng sản chưa được cấp phép tại khu vực núi Hòn Mò O”. 

UBND tỉnh Phú Yên cũng đã giao Sở TN&MT, Sở Kế hoạch và Đầu tư các đơn vị liên quan kiểm tra, rà soát chặt chẽ dự án khai thác mỏ vàng Hòn Mò O theo phiếu chuyển của Văn phòng Chính phủ và Bộ TN&MT.

Theo PV được biết tại khu vực mỏ vàng Hòn Mò O, vàng có trong đá, đất, cát, sông, suối nếu doanh nghiệp khai thác vàng mà không xây dựng hệ thống xử lý nước thải trong quá trình khai thác xử lý vàng sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến môi trường sống tự nhiện và con người về sau.