Phát triển công nghiệp khai khoáng Chợ Đồn góp phần xóa đói giảm nghèo

Công nhân kiểm tra, vận hành hệ thống tuyển kẽm của Công ty Kim loại màu

Phát huy lợi thế về khoáng sản

Theo tài liệu địa chất, tỉnh Bắc Kạn có 273 mỏ, điểm khoáng sản thuộc 24 loại khoáng sản khác nhau, trong đó khoáng sản chì kẽm dự báo trữ lượng lớn nhất cả nước với 3.049.177 tấn; quặng sắt 17 triệu tấn, chủ yếu ở các huyện: Chợ Đồn, Ngân Sơn, Pác Nặm. Ngoài ra, tài nguyên về đá vôi, cát sỏi làm vật liệu xây dựng cũng dồi dào, tập trung phần lớn ở các huyện Chợ Đồn, Na Rì, thành phố Bắc Kạn.

Đây là nguồn lợi tại chỗ lớn phục vụ hoạt động sản xuất, chế biến, nâng cao giá trị công nghiệp, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Theo ước tính, năm 2021, giá trị sản xuất công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản toàn tỉnh vào khoảng 1.300 tỷ đồng, chiếm 92% giá trị sản xuất toàn ngành.

Đoàn công tác của tỉnh Bắc Kạn khảo sát tiềm năng khai thác khoáng sản tại mỏ sắt Bản Quân của Công ty CP Vật tư và Thiết bị toàn bộ Matexim

Hiện toàn tỉnh có 52 điểm mỏ của gần 40 doanh nghiệp được cấp phép khai thác thác, trong đó có 14 giấy phép khai thác khoáng sản chì kẽm với tổng công suất khai thác là 284.000 tấn quặng/năm; 4 giấy phép khai thác quặng sắt công suất khai thác 322.000 tấn/năm; 2 giấy phép khai thác quặng vàng gốc; 32 giấy phép khai thác đá vôi, cát sỏi làm vật liệu thông thường. Trong đó, có 4 mỏ chì kẽm, sắt, đá vôi đang dừng hoạt động, và một số điểm mỏ đang trong quá trình thăm dò, xin cấp phép khai thác.

Bên cạnh đó, cả tỉnh có 6 nhà máy, dự án đang đầu tư sản xuất kim loại màu, gồm: Nhà máy luyện chì – BKC công suất 5.000 tấn/năm của Công ty Cổ phần Khoáng sản Bắc Kạn; Nhà máy luyện chì công suất 5.000 tấn/năm của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Nam, xã Ngọc Phái (Chợ Đồn); Nhà máy luyện chì Ngân Sơn công suất thiết kế 5.000 tấn/năm của Công ty Cổ phần khoáng sản Na Rì Hamico tại xã Thượng Quan (Ngân Sơn); xưởng luyện chì của Doanh nghiệp tư nhân Cao Bắc, công suất thiết kế 1.500 tấn/năm tại thôn Bản Tặc, xã Đức Vân (Ngân Sơn); Nhà máy điện phân chì kẽm của Công ty TNHH Ngọc Linh (đang hoàn thiện xây dựng); Dự án nhà máy luyện chì kim loại công suất 20.000 tấn/năm của Công ty Cổ phần luyện kim Bắc Kạn tại thôn Nà Pài, thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn) hiện đang thực hiện các thủ tục xây dựng nhà máy.

Về dự án luyện gang, sắt xốp, sắt mangan, hiện có 2 nhà máy xây dựng nhưng đã dừng hoạt động là Nhà máy luyện gang Bắc Kạn của Công ty Cổ phần Khoáng sản Tây Giang và Nhà máy sắt xốp Bắc Kạn tại Khu Công nghiệp Thanh Bình (Chợ Mới). Hiện có Dự án Nhà máy Feromangan công suất 60.000 tấn/năm của Công ty CP phát triển công nghiệp Bắc Kạn tại thôn Nà Pài, thị trấn Bằng Lũng (Chợ Đồn) đang thực hiện các thủ tục xây dựng nhà máy theo quy định.

Tạo thu nhập cho lao động địa phương

Với nguồn tài nguyên phong phú để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản, Chợ Đồn có có trữ lượng lớn về chì, kẽm, sắt, đá vôi… tập trung ở các xã Bản Thi, Bằng Lãng, Lương Bằng, Ngọc Phái, Quảng Bạch. Phát huy những lợi thế đó, thời gian qua, huyện đã thu hút được nhiều dự án đầu tư phát triển công nghiệp khai khoáng, chế biến khoáng sản và sản xuất nguyên vật liệu xây dựng.

Trong quá trình hoạt động khai thác và chế biến khoáng sản trên địa bàn huyện, các đơn vị cơ bản chấp hành quy định của pháp luật, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động địa phương, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước. Tiêu biểu như Mỏ chì kẽm Chợ Điền của Công ty TNHH Một thành viên Kim loại màu. Năm 2020, sản lượng của công ty này đạt trên 34.000 tấn tinh quặng kẽm, chì, ô xít kẽm. Công ty thực hiện nghĩa vụ thuế, phí bảo vệ môi trường, thuế thu nhập doanh nghiệp và trả lương cho khoảng 400 công nhân đầy đủ. Tính đến năm 2021, thu nhập bình quân của người lao động đạt 10 triệu đồng/người/ tháng.

Đáng chú ý, trong những năm qua, các chỉ tiêu kinh doanh đều đạt kể hoạch đề ra. Năm 2020, doanh thu của đơn vị đạt hơn 200 tỷ đồng, trong đó thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước 67 tỷ đồng. Riêng quý I năm 2021, đơn vị đã nộp ngân sách hơn 20 tỷ đồng.

Có thể thấy, Công ty TNHH MTV Kim loại màu Bắc Kạn là một trong những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản đóng góp ổn định vào nguồn ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.

Các công ty khoáng sản hoạt động có hiệu quả sẽ góp phần tạo việc làm cho lao động địa phương

Tính đến năm 2021, trong tất cả các nhà máy được cấp phép trên địa bàn, triển vọng nhất cho hoạt động chế biến sâu phải kể đến Dự án đầu tư xây dựng của Nhà máy luyện chì Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Nam. Đây là đơn vị đang tập trung chế biến sâu, công suất thiết kế 5.000 tấn chì/năm, nhưng hiện nay hoạt động của nhà máy mới đáp ứng được khoảng 60% công suất. Năm 2021, doanh thu từ khai thác chế biến của đơn vị đạt hơn 150 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước gần 30 tỷ đồng.

Nhờ có nhà máy chế biến sâu, công ty dần khẳng định hiệu quả đầu tư, góp phần phát triển kinh tế toàn tỉnh nói chung và huyện Chợ Đồn nói riêng, tạo việc làm cho lao động địa phương.

Không chỉ Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hoàng Nam, các đơn vị trong huyện Chợ Đồn đều được kỳ vọng trong chế biến sâu, nhưng do nhiều lý do, một số đơn vị đã không thể hoạt động, vận hành như mong đợi. Một số doanh nghiệp trên địa bàn tập trung mạnh vào khâu khai thác, nhưng nguyên liệu chính lại chuyển ra tỉnh ngoài để chế biến sâu.

Trước thực tế đó, Nghị quyết Hội nghị BCH Đảng bộ tỉnh lần thứ tư (khóa XII) về phát triển công nghiệp tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 đề ra mục tiêu thúc đẩy một số ngành công nghiệp trọng điểm, trong đó tập trung khai thác khoáng sản có lợi thế để chế biến sâu, tạo ra sản phẩm có giá trị kinh tế cao.

Đồng thời, việc thẩm định, cấp mỏ cũng sẽ được siết chặt hơn, thay vì cấp mỏ tràn lan như trước, việc cấp mỏ sẽ được tỉnh phê duyệt khi doanh nghiệp đó phải đảm bảo được những lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường sống.

Với những chủ trương, định hướng và những quyết sách phù hợp của tỉnh Bắc Kạn, hi vọng rằng, việc đổi mới phương thức sản xuất công nghiệp chế biến, chuyển từ sản xuất thô sang sản xuất thành phẩm để tăng giá trị sẽ tạo động lực thúc đẩy ngành công nghiệp khai khoáng Bắc Kạn phát triển, mang lại nguồn lợi lớn về kinh tế.