Nông nghiệp Điện Biên thích ứng biến đổi khí hậu: Chuyển hướng để giảm nghèo

Những giải pháp căn cơ

Điện Biên là tỉnh có ngành nông nghiệp đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Những năm gần đây, BĐKH gây ra những hiện tượng thời tiết cực đoan tác động trực tiếp đến năng suất, chất lượng các loại cây trồng và thu nhập của người nông dân.

Theo ông Bùi Minh Hải - Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Điện Biên: Những tác động của BĐKH ngày càng rõ nét đối với sản xuất nông nghiệp, vì vậy, sản xuất nông nghiệp cần chuyển hướng từ sản xuất theo cách truyền thống sang hướng thích ứng với BĐKH. Nhận thức được những ảnh hưởng của BĐKH đối với các hoạt động sản xuất nông nghiệp, để nâng cao khả năng thích ứng với BĐKH, bảo đảm phát triển bền vững lĩnh vực nông nghiệp, ngành nông nghiệp tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình, đề ra những giải pháp kịp thời nhằm ứng phó với BĐKH như đưa các giống cây trồng ngắn ngày, giống cây xen canh, luân canh, thích nghi tốt với khí hậu, thổ nhưỡng của khu vực, đồng bộ cùng với các giải pháp về sử dụng nước tưới, phân bón, quản lý dịch hại. Ngoài ra, tỉnh còn chú trọng việc tuyên truyền, đào tạo nâng cao nhận thức người dân trong việc sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi phù hợp, ưu tiên sử dụng những giống bản địa cho năng suất cao…

Chuyển đổi đất lúa nương sang trồng cây dứa tại huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên giúp người dân xóa đói giảm nghèo

Phân loại đối tượng là cây trồng vật nuôi theo thổ nhưỡng, địa hình từng huyện, thị để bà con đồng bào các DTTS có thể tham gia phát triển mô hình phù hợp với địa phương. Ví dụ: Phát triển mô hình chăn nuôi đại gia súc, trồng cây gỗ lớn, xen canh cỏ voi làm thức ăn gia súc tại huyện Mường Nhé; Mô hình nuôi dê tại huyện Tủa Chùa; Trồng lạc đỏ, đỗ tương, bí xanh ở Điện Biên Đông; Vùng cây ăn quả ở huyện Mường Ảng…

Cùng với đó, ngành nông nghiệp Điện Biên đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sử dụng những giống chịu hạn, chịu lạnh, thích ứng với BĐKH theo hướng sản xuất hàng hóa gắn với chuỗi liên kết bền vững, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất và chọn giống, quy trình kỹ thuật thâm canh, mô hình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP; sản xuất phải gắn liền với bảo vệ môi trường sinh thái... nhằm giảm tổn thất do BĐKH, ổn định sản xuất giúp tăng thu nhập cho nông dân.

Mô hình chăn nuôi tại huyện Mường Nhé

Đồng thời, ngành sẽ tập trung khảo nghiệm các giống mới, năng suất cao, kháng sâu bệnh để giảm thiểu phát thải khí nhà kính; xây dựng các mô hình trồng rau an toàn, thực hiện 4 đúng trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học. Chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, áp dụng quy trình xây dựng các bể biogas xử lý phế thải trong chăn nuôi, sử dụng men vi sinh để xử lý phân gia súc, gia cầm, nuôi lợn trên đệm lót sinh học, vừa giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính.

Đa dạng những mô hình kinh tế

Ðể ứng phó với tình trạng BĐKH ngày càng phức tạp, tỉnh Ðiện Biên đã chủ động khảo sát thực tế sản xuất, khuyến cáo nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất kém hiệu quả, đất nương sang trồng loại cây khác. Việc kịp thời chuyển đổi phương pháp canh tác, chăn nuôi theo hướng bền vững không chỉ giúp người dân đảm bảo năng suất, tăng thu nhập mà còn giúp họ thích ứng tốt hơn với BĐKH.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa nương sang trồng cây dứa tại huyện Mường Chà, giai đoạn 2017 - 2021 là mô hình được đánh giá đạt hiệu quả. Với mô hình này, huyện Mường Chà đã thực hiện chuyển đổi 240ha; trong đó, 75ha chuyển đổi năm 2017; 42ha năm 2018; 17ha năm 2019, 36ha năm 2020 và 70ha năm 2021. Công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng đã và đang góp phần giảm xói mòn, rửa trôi đất, tăng thu nhập cho người dân (thu nhập tăng gấp 4 - 5 lần so với trồng lúa nương).

Ðể ứng phó với BĐKH, tỉnh Ðiện Biên đã chủ động khảo sát khuyến cáo nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất kém hiệu quả, sang trồng loại cây khác

Năm 2019, gia đình ông Lò Văn Tương tại bản Na Phay, xã Mường Nhà (huyện Điện Biên) đã chuyển đổi một phần diện tích lúa nương kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao (cam, xoài, bưởi). Từ trồng thử nghiệm 100 gốc cam, bưởi, xoài ban đầu, đến nay, gia đình ông Tương đã mở rộng phát triển lên hơn 500 gốc cam, bưởi, xoài. Ông Tương cho biết: Quá trình trồng lúa nương, năng suất không cao, sau một thời gian nghiên cứu tìm hiểu về mô hình trồng cam, bưởi, xoài mang lại hiệu quả kinh tế cao, gấp 3 - 4 lần so với trồng lúa nương, gia đình đã chuyển đổi hẳn sang trồng cây ăn quả để nâng cao thu nhập. Bước đầu, mô hình phát huy được hiệu quả, kết hợp với chăn nuôi trâu bò, đào ao thả cá, cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng/năm.

Huyện Ðiện Biên là huyện thuần nông chuyên sản xuất lúa nước, những năm gần đây, nông dân các xã vùng lòng chảo: Thanh Luông, Thanh Hưng, Noong Luống, Thanh Xương, Pom Lót, Noong Hẹt… cũng chủ động chuyển đổi đất trồng lúa một vụ kém hiệu quả sang rau màu, các loại cây ăn quả cho nguồn thu cao hơn.

Ông Nguyễn Quang Bắc - Chủ tịch UBND xã Pom Lót cho biết: Những năm gần đây, người dân trong xã đã chủ động chuyển đổi gần chục héc-ta đất thiếu nước sang trồng rau cung cấp cho thị trường TP. Ðiện Biên Phủ và các xã lân cận. Trồng rau mang lại cho người dân thu nhập cao hơn từ 15 - 20 triệu đồng/năm/hộ. Toàn xã hiện có hơn 10ha rau màu. Thời gian tới, UBND xã Pom Lót sẽ tiếp tục khuyến khích các hộ dân chuyển đổi cây trồng trên đất lúa một vụ kém hiệu quả sang trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn.

Có thể thấy, tập trung thực hiện đồng bộ giải pháp, chú trọng hỗ trợ nông dân ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, từng bước chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện địa phương, thích ứng BĐKH để mang lại giá trị kinh tế, nâng cao thu nhập giúp người dân xóa đói giảm nghèo.