Nhiều ý kiến đồng thuận với Bộ Y tế về đề xuất cấm thuốc lá điện tử

Trong khi Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, ngành y tế đã triển khai nhiều việc để tham mưu quản lý Nhà nước với thuốc lá điện tử thông qua những bằng chứng, đánh giá tác động để xây dựng kế hoạch sửa Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, thì Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng lại cho biết, Bộ này đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử. Quan điểm cấm thuốc lá điện tử của Bộ Y tế đã nhận được nhiều ý kiến đồng tình tại phiên họp trên.

Nhiều ý kiến đề xuất cấm thuốc lá điện tử

Bảo vệ quan điểm cấm thuốc lá điện tử, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng với sức khỏe người dân là rất lớn nên cần cấm ngay từ đầu, thay vì không thể quản lý rồi lại đưa ra thị trường. Bởi mở ra mà không dừng được, ai chịu trách nhiệm về sinh mạng người dân? Nhất là với phương pháp quản lý và sự đa dạng của thuốc lá điện tử như hiện tại, việc quản lý được hay không là điều đáng lo ngại.

Nêu số liệu mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì thuốc lá, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định quan điểm nhất quán nhiều năm qua của Bộ Y tế là đề xuất cấm, vì tác hại của thuốc lá điện tử, nung nóng là khôn lường.

Đồng quan điểm với Bộ Y tế, Thiếu tướng Trần Nguyên Quân - Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an) cho rằng thuốc lá điện tử có tác hại đến sức khỏe con người, đặc biệt là thanh thiếu niên. Sản phẩm này không chỉ gây hại về sức khỏe, mà còn về kinh tế. Đặc biệt, hiện nay các đối tượng phạm tội về ma túy thường lợi dụng sản phẩm thuốc lá điện tử để tẩm ướp, pha trộn ma túy.

"Thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử rất phổ biến. Đi ngoài đường, khi dừng chờ đèn đỏ người ta cũng rút thuốc lá điện tử ra hút. Tỷ lệ này gia tăng đáng lo ngại nên cái hại nhiều hơn là lợi ích về kinh tế và xã hội", Thiếu tướng Trần Nguyên Quân cho biết thêm.

“Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử gia tăng đáng lo ngại nên Bộ Công an đồng quan điểm với Bộ Y tế là thuốc lá điện tử có hại nhiều hơn là lợi ích về kinh tế và xã hội”, Thiếu tướng Trần Nguyên Quân nhận định.

Cũng phản đối quan điểm thí điểm quản lý thuốc lá điện tử, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nhấn mạnh: "Tôi thấy kỳ lạ, tại sao lại thí điểm với chất gây nghiện, loại giết người mà thí điểm. Không thí điểm gì cả! Bởi thuốc lá điện tử tràn lan trên thế giới và ở Việt Nam, rất có hại, hại toàn diện và rõ ràng…Với tư cách người thầy thuốc, tôi đố ai tìm ra một chút ưu điểm về loại thuốc lá điện tử này!"

“Thuốc lá điện tử chứa rất nhiều chất gây nghiện, gây ung thư, không những không hạn chế thuốc lá thông thường, mà còn kích thích hút thuốc lá thông thường, tăng liều lượng”, đại biểu Nguyễn Anh Trí nói thêm.

Bộ Công thương đề xuất thí điểm quản lý thuốc lá điện tử

Trong khi đó, tại phiên giải trình, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, Bộ Công Thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử, và Bộ “luôn quan tâm tới vấn đề sức khỏe của người dân”. Tuy nhiên, ở góc độ quản lý, nếu xử phạt thì chưa có quy định, nên cần phải đưa ra để quản lý chặt chẽ hơn. “Đó là nhiệm vụ chính trị đặt ra cho chúng tôi chứ không phải chúng tôi đi ngược lại với ý kiến của Bộ Y tế”, bà Thắng lý giải.

Bộ Công Thương tập trung vào công tác ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép các sản phẩm thuốc lá, xì gà, thuốc lá điện tử… Tuy nhiên, hình phạt hiện nay không mang tính răn đe, không khiến các đối tượng sợ. “Đó là điều trăn trở, chính vì vậy chúng tôi mới nghĩ đi vào quản lý để tốt hơn. Nếu thực hiện như hiện nay, không quản lý và cấm thì chế tài chưa rõ”, Thứ trưởng Bộ Công Thương giải thích.

Theo bà Thắng, Bộ Công thương được giao nhiệm vụ nghiên cứu quy định để quản lý sản phẩm thuốc lá điện tử. Trong quá trình xây dựng chính sách về nội dung này, Bộ đã xin ý kiến và tất cả các bộ nhất trí. Tuy nhiên, Bộ Y tế không đồng ý. Đến nay, hai bộ vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, chưa thể trình phương án cuối cùng lên Chính phủ.

Bà Phan Thị Thắng cũng khẳng định hiện nay chưa có văn bản nào cho nhập khẩu thuốc lá điện tử mà chỉ mới cho nhập thuốc lá điếu và xì gà.

Phát biểu kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị trong năm 2024, Bộ Y tế chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Từ đó, đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; chủ trì phối hợp nghiên cứu, đánh giá tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để công bố thông tin chính thức về tác hại của các sản phẩm này.

Có thể thấy, các tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đối với sức khỏe, kinh tế, môi trường, đạo đức xã hội, tâm sinh lý, trật tự an toàn xã hội đã được nhận diện và cảnh báo từ lâu.

Thiết nghĩ, trong bối cảnh nhận thức, quan điểm về phương thức quản lý các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được thống nhất, cần có hành lang pháp lý để tránh tình trạng buông lỏng quản lý dẫn đến thiếu các giải pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.