“Nhận” và “cho” trong hội nhập văn hóa

Nhà văn Mai Nam Thắng | 02/03/2023, 10:51

(TN&MT) - Từ cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, Ủy ban văn hóa, giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO) đã khuyến cáo: Bước sang thế kỷ 21, nền khoa học của nhân loại có những bước tiến như vũ bão, làm đảo lộn nhiều giá trị tưởng như đã ổn định. Những thành tựu kỳ diệu của khoa học, công nghệ... sẽ kéo theo những thay đổi về văn hóa, tác động sâu sắc đến các giá trị văn hóa truyền thống theo hướng tích cực hoặc tiêu cực.

Vì vậy, các dân tộc cần chuẩn bị cho quá trình hội nhập một cách thông minh, trên cơ sở bảo tồn vững chắc những tinh hoa truyền thống của nền văn hóa dân tộc mình, góp phần làm phong phú nền văn hóa chung của nhân loại.

3a-3-.jpg

Từ trước tới nay, Đảng ta luôn luôn đề cao vai trò của văn hóa trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong sự nghiệp đổi mới, Đảng xác định văn hóa là động lực và nền tảng của phát triển bền vững, “Xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế” là cốt lõi của “Văn hóa hội nhập” Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và toàn cầu hóa, vì văn hóa không đứng ngoài chính trị và kinh tế. Hội nhập văn hóa đồng thời diễn ra trong quá trình hội nhập kinh tế.

Nếu hội nhập kinh tế diễn ra theo xu hướng hòa đồng các giá trị thì hội nhập văn hóa - vấn đề cốt tử là phải bảo tồn cho được các giá trị riêng biệt, đó chính là bản sắc văn hóa của dân tộc. Hội nhập văn hóa là sự thống nhất giữa “nhận” và “cho”. “Nhận” cái mới của nước ngoài và “cho” thế giới, đóng góp cho thế giới những điều đặc sắc của văn hóa Việt Nam. Tức là, quá trình hội nhập, chúng ta không chỉ tiếp biến văn hóa nhân loại để làm giàu có thêm kho tàng văn hóa Việt Nam, mà văn hóa Việt Nam có thể đóng góp những giá trị đặc sắc của mình vào văn hóa chung của nhân loại. Văn hóa Việt Nam có đủ tầm vóc, bản lĩnh, tự tin để tham gia định hình những giá trị chung trong văn hóa của nhân loại. Đó là một nội dung quan trọng của tiến trình hội nhập văn hóa.

3a-2-.jpg

Giao lưu và hội nhập văn hóa có vai trò và ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển nền văn hóa của mỗi quốc gia, dân tộc. Nhưng hội nhập bao giờ cũng có 2 mặt. Mặt tích cực là giao lưu và hội nhập sẽ giúp cho văn hóa mỗi dân tộc luôn phát triển, tiếp nhận được những tinh hoa văn hóa của các dân tộc khác để bồi đắp thêm cho văn hóa của dân tộc mình, đồng thời, quảng bá được những giá trị văn hóa của dân tộc mình cho các dân tộc khác. Tuy nhiên, cùng với đó là nguy cơ “đồng hóa” các hệ giá trị, các chuẩn mực văn hóa dân tộc, đe dọa tính sáng tạo của các nền văn hóa dân tộc, dẫn đến tình trạng “vong bản”, thậm chí thủ tiêu các giá trị văn hóa dân tộc.

Bản sắc văn hóa của một dân tộc chính là cốt cách của dân tộc ấy. Cốt cách dân tộc là những phẩm chất tương đối ổn định và bền vững, bởi nó được hình thành và tồn tại trong lịch sử tồn tại và phát triển của dân tộc. Đồng thời, cốt cách dân tộc được thể hiện rất rõ ở lĩnh vực văn hóa, làm nên bản sắc văn hóa của dân tộc. Vì vậy, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc cũng chính là giữ gìn cốt cách của dân tộc. Một nền văn hóa giữ được cốt cách dân tộc sẽ là một nền văn hóa có đủ nội lực đề kháng, chống lại các cuộc "xâm lăng văn hóa" từ bên ngoài. Một nền văn hóa như vậy mới đủ tự tin và bản lĩnh để tiếp nhận chọn lọc những giá trị văn hóa của các dân tộc khác, "dân tộc hóa" những giá trị văn hóa nhân loại để đồng hành cùng nhân loại.

Trong quá trình giao lưu văn hóa hiện nay, sự xâm nhập, thẩm thấu các giá trị văn hóa ngoại lai vào nước ta diễn ra thông qua nhiều hình thức, con đường rất tinh vi, thông qua các loại hình nghệ thuật phức hợp. Chưa kể, đang có những âm mưu “xâm lăng” văn hóa, làm mờ nhòe ranh giới, làm “mù nhận thức” của người tiếp nhận.

Nguy cơ ấy đòi hỏi dân tộc ta phải trang bị cho nền văn hóa truyền thống một sức đề kháng đủ mạnh, để cốt cách văn hóa Việt Nam thẩm thấu và di truyền vào con tim, khối óc, huyết quản... của mỗi con dân nước Việt, để trong công cuộc hội nhập, văn hóa chỉ hòa nhập chứ không bị “hòa tan”.

Bài liên quan
  • Khai mạc Triển lãm kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam
    Triển lãm ảnh kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hoá Việt Nam khai mạc sáng nay (27/2), tại Hà Nội, là một triển lãm đặc biệt, giới thiệu tới người xem 80 bức ảnh quý, được bố cục thành 2 phần. Các bức ảnh tư liệu, hầu hết là ảnh đen trắng được chụp và lưu trữ từ năm 1945 đến nay.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
  • Festival Biển Nha Trang - Khánh Hòa 2023 sẽ diễn ra từ ngày 3-6/6
    (TN&MT) - Sáng 10/5, tại TP.HCM, UBND tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Họp báo giới thiệu Festival Biển Nha Trang - Khánh Hòa năm 2023. Sự kiện quan trọng này sẽ diễn ra từ ngày 03/6 - 06/6 với nhiều điểm mới hấp dẫn, hướng tới chủ đề “Khánh Hòa - Khát vọng phát triển”.
  • Khai mạc Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ nhất năm 2023
    20 giờ tối ngày 9/5, tại Nhà hát Trung Vương (TP. Đà Nẵng) đã khai mạc Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ nhất năm 2023 (DANAFF I) với chủ đề “Mang Đà Nẵng đến Châu Á và mang Châu Á đến Đà Nẵng".
  • Khát vọng… cất lên từ bản
    (TN&MT) - Một bản làng xa xôi của Lai Châu đã đạt thương hiệu điểm du lịch cộng đồng  hấp dẫn nhất ASEAN. Ở đó, ngoài những gì thiên nhiên ban tặng, còn có những con người biết vươn lên từ số phận, biết gắn kết cộng đồng để cùng nhau thoát nghèo bền vững… Đặc sản "tinh thần" của họ là nghị lực con người, nghị lực tập thể mà khó ở nơi đâu có được...
  • Lai Châu: Chú trọng liên kết hợp tác du lịch
    (TN&MT) - Chương trình liên kết hợp tác phát triển du lịch với các tỉnh thành của ngành Du lịch Lai Châu là một trong những hướng đi bền vững, nhằm kích cầu ngành du lịch của địa phương.
  • TP Đồng Hới: Tưng bừng Lễ hội đường phố và Lễ hội chèo cạn-múa bông
    (TN&MT)  -Nằm trong chuỗi các hoạt động “Tuần Văn hóa-Du lịch Đồng Hới năm 2023”, chiều tối 28/4, TP. Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình đã tổ chức Lễ hội đường phố và Lễ hội chèo cạn-múa bông với nhiều tiết mục biểu diễn nghệ thuật độc đáo.
  • Thanh Hóa: Khai mạc "Tuần văn hóa thành phố Thanh Hóa - thành phố Hội An" năm 2023
    Nhân kỷ niệm 62 năm ngày kết nghĩa giữa TP. Thanh Hóa – TP. Hội An, tối ngày 27/4/2023, tại Công viên Hội An; Thành ủy, HĐND, UBND TP. Thanh Hoá đã tổ chức lễ khai mạc “Tuần văn hóa TP Thanh Hóa - TP Hội An” năm 2023.
  • Người dân Mê Linh dâng hương kỷ niệm 1980 năm Ngày giỗ Hai Bà Trưng
    (TN&MT) - Ngày 27-4 (tức ngày 8 tháng Ba năm Quý Mão), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Hai Bà Trưng, thuộc xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội đông đảo tầng lớp nhân dân huyện Mê Linh đã trang trọng tổ chức Lễ dâng hương kỷ niệm 1980 năm Ngày giỗ Hai Bà Trưng (43 - 2023).
  • Lào Cai: Ngày hội sách “Nhận thức - Đổi mới - Sáng tạo”
    (TN&MT) - Ngày 20/4, UBND tỉnh Lào Cai long trọng tổ chức Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ II năm 2023 trên địa bàn toàn tỉnh với chủ đề “Sách: Nhận thức - Đổi mới - Sáng tạo”.
  • Cần Thơ: Khai mạc Hội sách lần thứ IV năm 2023
    (TN&MT) - Ngày 20/4, tại Thư viện TP. Cần Thơ, Sở Thông tin và Truyền thông  TP. Cần Thơ đã phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch, Thành đoàn Cần Thơ tổ chức khai mạc Hội sách TP. Cần Thơ lần thứ IV năm 2023 và Triển lãm sách chuyên đề “Cần Thơ với bản sắc văn hóa sông nước vùng Đồng bằng sông Cửu Long”, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên,... đến tham quan, trải nghiệm.
  • Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ Nhất sẽ được tổ chức từ ngày 9 - 13/5/2023
    Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ Nhất 2023 (Da Nang Asian Film Festival – DANAFF I) sẽ được tổ chức từ ngày 9 - 13/5/2023 do UBND TP. Đà Nẵng chỉ đạo, Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa và Thể thao TP. Đà Nẵng cùng các Sở ngành, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước thực hiện.
  • Nhiều hoạt động hấp dẫn trong Tuần lễ Văn hóa - Du lịch Đồng Hới 2023
    (TN&MT) - Được tổ chức từ ngày 25/4-1/5/2023, “Tuần lễ Văn hóa - Du lịch Đồng Hới năm 2023" có nhiều hoạt động văn hóa, vui chơi, giải trí độc đáo, ấn tượng, hứa hẹn làm vừa lòng du khách đến tham quan, nghỉ dưỡng.
  • Bắc Ninh: Tổ chức lễ khai mạc ngày sách và văn hóa đọc năm 2023
    Sáng 14/4, tại khu vực Công viên Hồ Điều hòa Văn Miếu (thành phố Bắc Ninh) diễn ra lễ khai mạc Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam tỉnh Bắc Ninh năm 2023. Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam tỉnh Bắc Ninh năm 2023 với chủ đề “Sách: Nhận thức - Đổi mới - Sáng tạo”.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO