Xã hội

Nghệ An: Dân tộc Thái chống hạn độc đáo bằng cọn nước

Đình Tiệp 11/06/2021 20:08

(TN&MT) - Từ bao đời nay, để chống chọi lại với tình trạng thiếu nước, hạn hán trong sản xuất lúa nước… đồng bào dân tộc Thái ở các huyện vùng cao của tỉnh Nghệ An như Quế Phong, Quỳ Châu, Con Cuông, Tương Dương đã tìm ra cách khắc phục độc đáo bằng những chiếc cọn nước.

anh-2-12-.jpg
Những chiếc cọn nước là cách chống hạn độc đáo của người dân tộc Thái ở Nghệ An

Với đặc thù các huyện miền núi, địa hình núi non hiểm trở nên hồ đập ít, nhỏ lẻ, các dòng khe suối cũng có độ dốc lớn. Do vậy, việc tích trữ nước, chống hạn vào mùa khô hết sức khó khăn. Mặt khác, việc chống hạn bằng những chiếc máy bơm chạy bằng xăng dầu, tưới nước tốc độ nhanh là điều rất xa xỉ vì chi phí lớn… Trong cái khó ló cái khôn, từ nhiều năm nay, đồng bào dân tộc Thái ở các huyện miền Tây Nghệ An đã có phương án đối phó với hạn hán bằng những chiếc cọn nước (còn gọi là guồng nước) bằng gỗ, tre tự chế hết sức độc đáo, đơn giản, chi phí thấp mà hiệu quả lại cao.

Các bản Hoa Tiến 1, Hoa Tiến 2 thuộc xã Châu Tiến (huyện Quỳ Châu), đất ruộng hai bên dòng sông Hiếu chủ yếu đều pha cát, dùng máy bươn cũng chỉ được một hai ngày, dân nghèo nên không có tiền mua máy bơm nước chạy xăng dầu. Và, cách chống hạn bằng những chiếc cọn nước tự chế đơn giản, kinh phí ít, nhưng lại mang đến hiệu quả cao hơn rất nhiều.

Ông Sầm Văn Tâm, bản Hoa Tiến I cho biết: “Cọn nước có từ đời ông cha chúng tôi, làm cọn nước không khó làm, dụng cụ cũng đơn giản, làm 2 đến 3 ngày là xong, chi phí cũng thấp hơn, trong bản có trung bình từ 70 - 80 chiếc cọn nước phục vụ tưới cho hơn 40 ha đất trồng lúa”.

anh-3-4-.jpg

Mỗi cọn nước ước tính chi phí vào khoảng 2 - 3 triệu đồng, được thiết kế rất khéo léo từ những vật liệu của núi rừng như tre, nứa. Cọn nước bình thường dùng được 2 năm, sau đó tu sửa lại và có thể sử dụng tiếp. Những chiếc cọn nước của đồng bào miền núi đã trở thành những công trình thủy lợi tự chế hết sức độc đáo, phục vụ sản xuất nông nghiệp, chống hạn hán cho bà con nơi đây, đặc biệt là các cánh đồng khô hạn ở vị trí cao.

Ông Sầm Văn Kính - Bí thư Đảng ủy xã Châu Tiến (huyện Quỳ Châu) cho biết: “Xã Châu Tiến có gần 280 ha đất trồng lúa, trong đó có khoảng một nửa thường xuyên thiếu nước, việc đảm bảo nước tưới tiêu bằng kênh mương thủy lợi là không thể, bà con tự làm cọn nước chống hạn rất tốt, tiết kiệm kinh phí xây dựng hệ thống thủy lợi, với những chiếc cọn nước bà con đã giải quyết được khó khăn cho chính quyền trong việc chống hạn”.

Một thực tế cho thấy, do điều kiện miền núi, nhiều diện tích gieo cấy nhỏ lẻ, mỗi bãi có vài héc ta đất trồng lúa, nếu đầu tư hệ thống thủy lợi sẽ rất khó khăn, lãng phí. Người dân ở đây cũng chưa bao giờ dám nghĩ sẽ bỏ tiền ra để mua máy bơm chảy bằng xăng dầu.

Còn tại xã Châu Bính giáp ranh với xã Châu Tiến, tuy diện tích lúa nước của xã này ít hơn so với Châu Tiến nhưng tình trạng thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp cũng thường xuyên xảy ra. Cả xã chỉ có đập Khe Nhã là đập chính nên công tác phục vụ tưới tiêu không đủ cho cả xã. Vì thế, người dân cũng nảy ra ý tưởng làm cọn nước để chống hạn.

anh-4.jpg
Những người đàn ông người dân tộc Thái đang cùng nhau chế tạo cọn nước

Theo chị Vi Thị Nhâm, Cán bộ phụ trách Nông nghiệp xã Châu Bính, trong vụ Xuân vừa qua cả xã cũng làm 42 cái cọn nước để chống hạn. Những chiếc cọn nước chủ yếu ở bản Kiềng, bản hay thiếu nước tưới nhất của xã. Nhờ những cái cọn nước này mà vụ Xuân vừa qua xã nhà được mùa lớn.

Chị Nhâm cho biết thêm: “Làm cọn nước rất đơn giản, hiệu quả kinh tế cao hơn rõ rệt, vật tư không tốn nhiều tiền, người Thái ở đây từ bao đời nay vẫn duy trì làm cọn nước, sản lượng lúa năm nào cũng đạt năng suất cao, người nông dân hết sức phấn khởi…”.

Bài liên quan

(0) Bình luận
Nổi bật
Bảo tồn nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Thái ở Quan Sơn
Đời sống văn hóa các dân tộc ở huyện Quan Sơn (Thanh Hóa) phản ánh sinh động sâu sắc sự đoàn kết chung sống, hòa hợp giữa các dân tộc Thái, Kinh, Mường, Mông... Trong đó dân tộc Thái có lịch sử cư trú lâu đời và có số dân đông nhất huyện Quan Sơn mang nhiều dấu ấn đặc trưng, phản ánh nét văn hóa đặc sắc trải dài theo lịch sử. Để hiểu rõ hơn về những nét nổi bật trong văn hóa của đồng bào Thái, phóng viên Báo Tài nguyên và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Lê Văn Thơ, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Quan Sơn.
Đừng bỏ lỡ
  • [Infographic] - Kế hoạch phòng, chống tác hại của thuốc lá giai đoạn 2023 – 2024 của Bộ TN&MT
    (TN&MT) - Bộ TN&MT vừa ban hành Quyết định 2461/QĐ-BTNMT về Kế hoạch phòng, chống tác hại của thuốc lá giai đoạn 2023 – 2024 nhằm tuyên truyền việc thực thi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá và duy trì nhân rộng mô hình “Công sở không khói thuốc” trong các đơn vị trực thuộc.
  • Lai Châu cảnh báo lũ quét, sạt lở, sụt lún do mưa lũ
    (TN&MT) - Theo Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Lai Châu ngày 22/9, cảnh báo trong 06 giờ tới trên địa bàn tỉnh tiếp tục có mưa, nguy cơ xảy ra lũ quét, lũ ống trên các khe suối nhỏ; sạt lở đất trên các sườn núi dốc, taluy dương; ngập úng ở các vùng trũng, thấp.
  • Little Ba Na Hills, mang Bà Nà xuống phố
    (TN&MT) - Ngày 20/9, Công ty CPDV Cáp treo Bà Nà đã đưa vào vận hành Nhà hàng Little Ba Na Hills tại địa chỉ 36 đường Bạch Đằng, Quận Hải Châu (Đà Nẵng). Đây là một không gian thư giãn, trải nghiệm mới mẻ và mang đậm dấu ấn của miền tiên cảnh Sun World Ba Na Hills giữa lòng thành phố bên sông Hàn.
  • Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội: Khai mạc giải bóng đá sinh viên
    Chiều ngày 21/9 tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường đã diễn ra lễ khai mạc giải bóng đá sinh viên do Liên chi Đoàn khoa Lý luận Chính trị tổ chức.
  • Kết nối du lịch ĐBSCL với các tỉnh Tây Bắc tại Lào Cai
    (TN&MT) - Nhằm tăng cường quảng bá hình ảnh, thông tin, tiềm năng du lịch của các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long( ĐBSCL) đến với các địa phương phía Tây Bắc, ngày 21/9, Hiệp hội Du lịch ĐBSCL phối hợp tổ chức Hội nghị Xúc tiến, quảng bá du lịch ĐBSCL với các tỉnh Tây Bắc tại Lào Cai.
  • Lan tỏa phong trào khởi nghiệp ở miền núi Quảng Ngãi
    Tận dụng lợi thế về đất đai và sản vật địa phương, nhiều thanh niên ở huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi đã “dám nghĩ, dám làm” phát triển kinh tế, khởi nghiệp kinh doanh, mang lại thu nhập cho bản thân và người dân địa phương.
  • Thoát nghèo nhờ cây quế
    (TN&MT) - Hơn 20 năm về trước, cây quế bén duyên với người dân Tràng Định (Lạng Sơn). Từ mục đích ban đầu chỉ nhằm phủ xanh đất trống đồi núi trọc, giờ đây, quế đã trở thành một trong những cây trồng chủ lực đem lại giá trị kinh tế cao, giúp người dân có thu nhập ổn định, vươn lên xóa nghèo.
  • Phú Thọ: Phát triển kinh tế từ mô hình chăn nuôi tập trung
    (TN&MT) - Những năm gần đây, tình hình chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Phú Thọ có sự chuyển biến tích cực và đã đạt được kết quả quan trọng, trong đó quy mô tổng đàn vật nuôi chủ lực phát triển khá.
  • Lan tỏa Phong trào Cựu chiến binh giúp nhau làm kinh tế giỏi
    (TN&MT)- Thời gian qua, phát huy phẩm chất, truyền thống Bộ đội Cụ Hồ trên mặt trận kinh tế trong thời kỳ đổi mới, Hội Cựu chiến binh Việt Nam đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, huy động được nhiều nguồn lực, phát huy được tiềm năng, trí tuệ, kinh nghiệm, sức sáng tạo, dám nghĩ, dám làm tạo nên Phong trào “Cựu chiến binh giúp nhau giảm nghèo, làm kinh tế giỏi” với nhiều kết quả tốt đẹp.
  • Người TNG Holdings Vietnam mang “Giọt Thương” gửi vào ngân hàng máu
    (TN&MT) - Ngày 20/9, hàng trăm người TNG và cán bộ nhân viên một số công ty tại tòa nhà TNR Tower đã nô nức tham dự ngày hội “Giọt Thương”, chung tay đóng góp vào ngân hàng máu. Chương trình do TNG Holdings Vietnam phối hợp với Bệnh viện Việt Đức tổ chức.
  • Thừa Thiên – Huế phát động phong trào “Nhà tôi có bình chữa cháy”
    (TN&MT) - UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế vừa ban hành kế hoạch phát động phong trào “Nhà tôi có bình chữa cháy” trên địa bàn tỉnh.
  • Lào Cai: Trao giải thưởng Văn học - nghệ thuật
    (TN&MT) - Ngày 21/9, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh Lào Cai tổ chức trao giải thưởng Văn học - nghệ thuật Kỷ niệm 65 năm Bác Hồ thăm Lào Cai (23/9/1958 – 23/9/2023) và ra mắt ấn phẩm mới.
  • Bảo hiểm xã hội đối thoại với 120 doanh nghiệp tiêu biểu về chính sách BHXH, BHYT
    Ngày 19/9, Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) thành phố Bùi Minh Đức cùng lãnh đạo các ban, ngành thành phố tổ chức đối thoại với 120 doanh nghiệp tiêu biểu trên địa bàn về chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT).
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO