Nâng cao hiệu quả quản trị tài nguyên khoáng sản

  Tại Hội thảo quốc tế “Quản trị tài nguyên khoáng sản: Việt Nam đang ở đâu?” diễn ra ngày 8/10, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Linh Ngọc cho biết, Việt Nam là quốc gia đa dạng về tài nguyên thiên nhiên và là một trong những nước có hoạt động khai thác khoáng sản lớn nhất trong khu vực ASEAN, với hơn 60 loại khoáng sản tại hơn 5.000 điểm mỏ, điểm quặng, trong đó một số loại khoáng sản có trữ lượng lớn như bô-xít, than, titan, đất hiếm, dầu mỏ, khí thiên nhiên...    

          

  Tuy vậy, ngành công nghiệp khai khoáng hiện nay của nước ta vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế và thách thức, bao gồm nguy cơ cạn kiệt tài nguyên, hiệu quả kinh tế thấp và dễ bị thất thu cho ngân sách nhà nước. Một trong những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này là do thực trạng quản trị và thực thi chính sách yếu kém.         

  Hoạt động khoáng sản phải đảm bảo an ninh-quốc phòng; bảo vệ môi trường, cảnh quan, di tích lịch sử, văn hóa; phải hài hòa lợi ích thu được từ khoáng sản. Để khắc phục những mặt tồn tại, hạn chế trong hoạt động khoáng sản thời gian qua nhằm phát huy tối đa tiềm năng khoáng sản của đất nước, cần thực thi các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý khoáng sản, quản trị tài nguyên khoáng sản cần sự minh bạch hơn nữa.    

  Giải pháp trước tiên là phải tiếp tục xây dựng, ban hành mới để hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản. Nhất là quy định xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực tài nguyên nước, khoáng sản; hướng dẫn phương pháp tính, phương thức thu, chế độ quản lý và sử dụng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. 

   

  Luật Khoáng sản năm 2010 đã thể chế hóa nhiều quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Nhà nước trong quản lý khoáng sản. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Chỉ thị số 02 để tăng cường hiệu quả quản lý khoáng sản. Thời gian tới, các Bộ, ngành và địa phương nên tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.     

   

  Đồng thời nâng cao tính khả thi của quy hoạch khoáng sản, trong đó khẩn trương rà soát nội dung các quy hoạch đã phê duyệt theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2005 để bổ sung, điều chỉnh theo đúng nguyên tắc, căn cứ, nội dung quy định của Luật, đi đôi với việc nâng cao chất lượng thẩm định hồ sơ cấp phép hoạt động khoáng sản; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động khoáng sản; tăng cường công tác quản trị tài nguyên khoáng sản của các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản.    

   

  Gợi ý về nghiên cứu chỉ số quản trị tài nguyên, ông Matthieu Solomon-Quản lý chương trình Đông Nam Á, Viện Giám sát nguồn thu (RWI) nhấn mạnh: Việt Nam cần xây dựng chính sách yêu cầu công khai thông tin trong lĩnh vực dầu khí, khoáng sản; đảm bảo các cơ quan xây dựng pháp luật công bố đầy đủ và đúng hạn báo cáo về những hoạt động này. Kể cả công khai các hợp đồng ký kết với công ty khoáng sản; thực thi các tiêu chuẩn báo cáo quốc tế; yêu cầu và công bố báo cáo tác động môi trường và xã hội; giải quyết các hạn chế trong quản trị doanh nghiệp nhà nước và minh bạch. Mặt khác có các nỗ lực cụ thể phòng chống tham nhũng, tăng cường hiệu lực pháp lý và đảm bảo quyền chính trị và dân sự.    

   

  Theo ông Phạm Quang Tú, Phó Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển: Sáng kiến minh bạch ngành công nghiệp khai khoáng (EITI) là một tiêu chuẩn quốc tế, nhằm thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong lĩnh vực khai khoáng. Sáng kiến này khuyến khích cải thiện mức độ minh bạch và trách nhiệm giải trình, nhằm đảm bảo người dân và các quốc gia sẽ được hưởng lợi từ việc khai thác tài nguyên thiên nhiên.    

   

  Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam đang xem xét việc hàng năm trao “Giải thưởng khoáng sản” để vinh danh các doanh nghiệp khai khoáng thực hiện tốt quy định của pháp luật về khoáng sản. Mặt khác sẽ nghiên cứu lộ trình đến năm 2015, Việt   Nam   sẽ tham gia sáng kiến minh bạch trong ngành công nghiệp khai khoáng, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị tài nguyên khoáng sản của đất nước trong thời gian tới.