Liên vùng ứng phó biến đổi khí hậu: Gỡ những “nút thắt” trong xây dựng kế hoạch liên ngành

09/12/2014, 00:00

(TN&MT) - Các vùng liên kết lại để ứng phó với BĐKH là việc làm cần thiết, nhưng hiện nay vấn đề này đang gặp nhiều trở ngại.

   
(TN&MT) - Những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (BĐKH) đang dần hiện hữu và nó tác động tới đời sống xã hội trên một diện rộng, không riêng một địa phương hay một ngành nhất định. Chính vì vậy, việc các vùng liên kết lại để ứng phó là việc làm cần thiết, nhưng hiện vấn đề này đang gặp nhiều trở ngại.
   
Giải pháp mang tính cấp thiết
   
  Trong những năm gần đây, BĐKH đã và đang gây nên những ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, kinh tế, xã hội của Việt Nam bằng những hiện tượng thời tiết bất thường không tuân theo với quy luật tự nhiên. Những ảnh hưởng này đang tác động mạnh mẽ tới những vùng dễ bị tổn thương như vùng miền núi trung du phía Bắc, đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
   
  Theo các kịch bản BĐKH, đối với vùng núi phía Bắc, tác động của BĐKH sẽ khiến lượng mưa mùa hè tăng, lượng mưa mùa xuân giảm; các kỷ lục của mưa đều tăng lên đồng thời với gia tăng tần số các đợt mưa lớn diện rộng cũng như các đợt hạn hán khốc liệt; mùa mưa cũng như mùa khô trở nên thiếu quy luật hơn: Bắt đầu cũng như kết thúc có thể quá sớm hoặc quá muộn, mưa dồn dập hơn trong các tháng cao điểm của mùa mưa và tình trạng khô hạn khốc liệt hơn trong các tháng cuối mùa khô.
   
  Còn đối với vùng đồng bằng, đặc biệt là ĐBSCL những ảnh hưởng là đặc biệt nghiêm trọng. Do BĐKH, diện tích đất canh tác nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản sẽ bị thu hẹp, năng suất và sản lượng sẽ suy giảm ở vùng Tứ giác Long Xuyên, Hà Tiên, Đồng Tháp Mười, khu vực giữa sông Tiền và sông Hậu. Tài nguyên rừng, đất, nước, sinh vật hoang dã, khoáng sản (than bùn, cát, đá xây dựng...) sẽ bị xâm lấn và hủy hoại.
   
Liên kết vùng sẽ phát huy sức mạnh tổng thể giảm thiểu tác động BĐKH đang gây ra
   
  Dự báo đến năm 2030, nếu không có giải pháp ứng phó quyết liệt, khoảng 45% diện tích của ĐBSCL sẽ bị nhiễm mặn cục bộ và gây thiệt hại khoảng 17 tỉ USD trong nông nghiệp do lũ lụt và ngập úng. Nếu mực nước biển dâng cao 1m, phần lớn ĐBSCL sẽ hoàn toàn ngập trắng nhiều thời gian dài trong năm.
   
  Chính từ những thực trạng cấp bách như hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng nghiên cứu liên kết vùng trước những thách thức của BĐKH sẽ là giải pháp tổng thể hữu hiệu cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng và ban hành cơ chế, chính sách liên kết vùng trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Liên kết vùng được xem là giải pháp hiệu quả để thực hiện các cam kết trong việc chia sẻ trách nhiệm, đồng thời cũng là điều kiện để các vùng, địa phương nhìn nhận một cách khách quan về vai trò, trách nhiệm trong việc đóng góp các nguồn lực ứng phó với BĐKH. 
   
Cần tháo gỡ những vướng mắc
   
  Tại Việt Nam, trong những năm qua, đã có nhiều hành động, chính sách liên quan đến vấn đề liên ngành, liên vùng ứng phó với BĐKH được xây dựng. Tuy nhiên, theo Thạc sĩ Tạ Văn Trung (thuộc Bộ TN&MT), hiện nay một số chương trình, quy hoạch, kế hoạch liên quan tới ứng phó với BĐKH vẫn chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, thậm chí chồng chéo giữa các lĩnh vực, khu vực vì vậy chưa phát huy được hiệu quả cao. Việc tiếp cận từ góc độ khoa học pháp lý có thể thấy, các chính sách, pháp luật liên quan tới việc thích ứng và giảm nhẹ BĐKH vẫn chủ yếu tập trung trong lĩnh vực chuyên ngành, chưa chú trọng tới tính liên vùng giữa các địa phương. Bên cạnh đó, cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành, các địa phương còn chưa cao. Đây được xem là một trong những tồn tại, hạn chế trong việc triển khai thực thi chính sách, pháp luật ứng phó với BĐKH.
   
  Một trong những hạn chế đang là rào cản cho việc liên kết vùng gặp trở ngại đó là việc lồng ghép kế hoạch, chiến lược ứng phó với BĐKH vào các chương trình, dự án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; liên kết vùng, liên kết ngành ở các địa phương, đặc biệt là ĐBSCL còn yếu. Đặc biệt, nguồn lực cho ứng phó còn rất hạn chế, phân tán. Việc cắt giảm vốn Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH năm 2014 dẫn đến tình trạng nhiều dự án đang triển khai nhưng không được bố trí vốn tiếp đã gây lãng phí lớn.
   
  Trong khi đó, Tiến sĩ Trần Ngọc Ngoạn, Phó Viện trưởng Viện Địa lý nhân văn cho rằng, những năm gần đây có khá nhiều nghiên cứu, chương trình về ứng phó với BĐKH. Tuy vậy, những ý tưởng về liên kết vùng còn khá hạn chế, nhất là từ hướng tiếp cận của ngành khoa học xã hội. Có một số công trình nghiên cứu đề cập đến liên kết vùng lại rất mỏng và yếu, thiếu tính thống nhất làm nền tảng ban hành các chính sách phù hợp. Đặc biệt, những nghiên cứu chuyên sâu về liên kết vùng, cơ chế chính sách liên kết vùng thì chưa được cập nhật, còn vắng bóng trên các diễn đàn khoa học.  
   
  Liên kết vùng là giải pháp mang tính hiệu quả cao về lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, mong rằng những rào cản sẽ sớm được khắc phục nhằm giảm thiểu những ảnh hưởng của BĐKH gây ra.
   
Thái Bình 
  

(0) Bình luận
Nổi bật
Bảo tồn nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Thái ở Quan Sơn
Đời sống văn hóa các dân tộc ở huyện Quan Sơn (Thanh Hóa) phản ánh sinh động sâu sắc sự đoàn kết chung sống, hòa hợp giữa các dân tộc Thái, Kinh, Mường, Mông... Trong đó dân tộc Thái có lịch sử cư trú lâu đời và có số dân đông nhất huyện Quan Sơn mang nhiều dấu ấn đặc trưng, phản ánh nét văn hóa đặc sắc trải dài theo lịch sử. Để hiểu rõ hơn về những nét nổi bật trong văn hóa của đồng bào Thái, phóng viên Báo Tài nguyên và Môi trường đã có cuộc trao đổi với ông Lê Văn Thơ, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Quan Sơn.
Đừng bỏ lỡ
  • Quảng Nam: Thấp thỏm nỗi lo sạt lở núi
    Vị trí địa lý, điều kiện địa hình phức tạp cùng những thay đổi khó lường của thời tiết dưới tác động của BĐKH khiến miền núi Quảng Nam luôn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở núi trong mùa mưa bão.
  • Càng nhiều thiết bị lạnh – Trái đất càng nóng lên
    (TN&MT) - Điều hòa không khí, tủ lạnh là những thiết bị rất quen thuộc với đời sống hằng ngày, nhưng chính các thiết bị này đang góp phần phát thải một lượng lớn khí nhà kính, làm tăng tình trạng biến đổi khí hậu.
  • Cơ hội và thách thức phát triển thị trường việc làm xanh
    (TN&MT) - Chuyển dịch năng lượng là quá trình phức tạp nhưng sẽ mang đến nhiều cơ hội lớn hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
  • Thời tiết ngày 20/9, cả nước có nhiều nơi mưa to
    (TN&MT) - Theo Trung tâm Dự báo KTTVQG, ngày 20/9, khu vực Bắc Bộ và khu vực Trung Bộ ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi. Gió đông nam cấp 2-3. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.
  • Điện Biên: Ứng phó biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp
    (TN&MT) - Trong những năm qua, trước diễn biến phức tạp, khó lường của các hiện tượng thời tiết cực đoan như: hạn hán, rét đậm, mưa lũ, giông lốc... khiến cho ngành nông nghiệp của tỉnh Điện Biên gặp không ít khó khăn, tác động trực tiếp đến đời sống của người dân. Trước thực trạng đó, tỉnh Điện Biên đã đề ra một số giải pháp nhằm ứng phó biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp, giúp người dân ổn định sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực.
  • Tham vấn hoàn thiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn
    (TN&MT) - Ngày 15/9, tại Hà Nội, trong khuôn khổ các hoạt động nhằm hưởng ứng Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2023, Cục Biến đổi khí hậu tổ chức Hội thảo tham vấn hoàn thiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát và kết quả khảo sát, đánh giá việc thực hiện quy định pháp luật về bảo vệ tầng ô-dôn. Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Nguyễn Tuấn Quang chủ trì Hội thảo.
  • Việt Nam đóng góp tích cực vào tiến trình khôi phục tầng ô-dôn
    (TN&MT) - Năm 2023, Liên hợp quốc đã đưa ra chủ đề cho Ngày Quốc tế Bảo vệ tầng ô-dôn 16/9 là “Nghị định thư Montreal: Khôi phục tầng ô-dôn và giảm thiểu biến đổi khí hậu”.
  • Đài KTTV khu vực Nam Bộ: Đẩy mạnh sử dụng công nghệ trên nền tảng AI
    (TN&MT) - Đến nay, Đài Khí tượng thủy văn (KTTV) khu vực Nam Bộ đã chuyển toàn bộ phương pháp dự báo KTTV truyền thống sang công nghệ số, từng bước sử dụng công nghệ dựa trên nền tảng trí tuệ nhân tạo AI… để nâng cao chất lượng dự báo, cung cấp những sản phẩm chất lượng trong thời gian sớm nhất phục vụ công tác phòng chống thiên tai và các nhu cầu kinh tế - xã hội.
  • Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ: Từng bước chuyển đổi số
    (TN&MT) - Khí hậu thay đổi đang trở thành thách thức ngày càng lớn đối với toàn cầu và khu vực Nam Trung Bộ cũng không là ngoại lệ. Thực hiện chủ trương chuyển đổi số của Chính phủ, của Tổng cục Khí tượng Thủy văn, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ đã từng bước chuyển đổi số trong công tác quan trắc, truyền tin và dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn để ứng phó hiệu quả với những biến đổi cực đoan có thể xảy ra bất cứ lúc nào, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân, hạn chế những tác động tiêu cực do thời tiết gây ra.
  • Quản lý hoạt động dự báo, cảnh báo KTTV thời đại 4.0: Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu
    (TN&MT) - Trong bối cảnh chuyển đổi số và công nghệ 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ ở tất cả các ngành, nghề, lĩnh vực tại các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, việc thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn (KTTV) là một xu hướng tất yếu.
  • Phát triển kiến trúc bền vững - thích ứng với biến đổi khí hậu
    Nằm trong khuôn khổ EXPO Kiến trúc 2023, do Bộ Xây dựng phối hợp với UBND tỉnh Kiên Giang và Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức tại thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, chiều 8/9, Hội thảo chuyên đề “Phát triển kiến trúc bền vững – Thích ứng với biến đổi khí hậu” đã diễn ra với sự tham gia của các chuyên gia trong nước và quốc tế uy tín.
  • Chủ tịch tỉnh Lào Cai thị sát công tác khắc phục hậu quả mưa lũ
    ( TN&MT) - Sáng ngày 13/9, ngay sau khi nhận thông tin mưa lũ xảy ra trên địa bàn thị xã Sa Pa gây thiệt hại lớn làm 03 người chết và 07 người mất tích, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường đã đến hiện trường thị sát chỉ đạo khắc phục hậu quả và động viên người dân bị ảnh hưởng do mưa lũ.
  • Lào Cai bất ngờ có lũ ống: 2 người chết và 5 người mất tích
    (TN&MT) - Theo báo cáo nhanh của Văn phòng Thường trực Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lào Cai, vào tối 12/9, trên địa bàn tỉnh Lào Cai có mưa lớn, lũ ống, lũ quét xuất hiện tại nhiều địa phương, cuốn trôi nhiều người và tài sản. Theo báo cáo đã có 2 người chết và 5 người mất tích cùng nhiều tài sản hoa màu bị thiệt hại.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO