Lạng Sơn: Nan giải bài toán hỗ trợ đất ở, đất sản xuất

Rà soát, đảm bảo đúng đối tượng thụ hưởng

Lạng Sơn có 11 huyện, thành phố với 200 xã, phường, thị trấn, 7 dân tộc anh em, gần 159.000 hộ DTTS và trên 20.000 hộ DTTS thuộc diện hộ nghèo, chủ yếu sinh sống ở khu vực nông thôn.

Để phát triển KT-XH, nâng cao đời sống nhân dân, nhất là các hộ đồng bào DTTS nghèo, hộ nghèo vùng đặc biệt khó khăn, tỉnh Lạng Sơn đã chú trọng công tác tuyên truyền cho người dân về các chủ trương, chính sách hỗ trợ; rà soát, đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ đến đúng đối tượng thụ hưởng.

Đồng thời, tích cực triển khai đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm xá, thủy lợi, nước sinh hoạt, nhà văn hóa... Góp phần tạo chuyển biến về lối sống, sản xuất, khơi dậy ý thức sản xuất hàng hóa, khuyến khích người dân vươn lên phát triển kinh tế để thoát nghèo, làm giàu chính đáng, giảm bớt sự phân hóa giàu - nghèo giữa vùng đặc biệt khó khăn với các vùng có điều kiện phát triển của tỉnh.

Qua đó, từng bước cải thiện đời sống vật chất, tinh thần nhân dân vùng đồng bào DTTS. Tỷ lệ hộ nghèo năm 2022 ước giảm 3% so với cùng kỳ 2021; 100% số xã trên địa bàn tỉnh có điện lưới quốc gia; trên 91% số xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; hơn 71% thôn có đường ô tô đến trung tâm thôn được cứng hóa... Hết năm 2022, có 2 xã, 14 thôn ra khỏi khu vực đặc biệt khó khăn.

Đặc biệt, nhằm giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất vùng đồng bào DTTS và miền núi, từ năm 2014 đến nay, tỉnh Lạng Sơn đã và đang thực hiện chính sách đất đai với đồng bào DTTS theo 3 chính sách lớn, gồm: Quyết định số 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào DTTS nghèo và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; Quyết định số 2085/QĐ-TTg ngày 31/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển KT-XH vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2017 – 2020. Và hiện nay là Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025.

Khó khăn trong bố trí quỹ đất

Theo Ban Dân tộc tỉnh, đối tượng thụ hưởng chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất là hộ DTTS nghèo; hộ nghèo dân tộc Kinh sinh sống ở xã đặc biệt khó khăn, thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào DTTS&MN chưa có đất ở, chưa có nhà ở hoặc có nhà ở bị dột nát, hư hỏng; sinh sống bằng nghề nông, lâm, ngư nghiệp không có hoặc thiếu trên 50% đất sản xuất theo định mức quy định; có khó khăn về nước sinh hoạt.

Ưu tiên hộ nghèo DTTS thuộc danh sách các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, hộ nghèo có chủ hộ là nữ và là lao động duy nhất, trực tiếp nuôi dưỡng người thân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; tăng cường tạo việc làm, hỗ trợ chuyển đổi nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS và địa bàn sinh sống.

Trên cơ sở đó, qua rà soát, tổng hợp từ các địa phương, toàn tỉnh có gần 800 hộ dân có nhu cầu hỗ trợ về đất ở, tuy nhiên đều chưa triển khai thực hiện được. Về hỗ trợ đất sản xuất, qua rà soát có 5.540 hộ, kết quả thực hiện hỗ trợ được hơn 900 hộ thiếu đất sản xuất; thực hiện khai hoang, cải tạo lấy đất sản xuất được hơn 99 ha.

Đối với hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề, toàn tỉnh có hơn 12.740 hộ có nhu cầu. Từ các chương trình đã hỗ trợ cho hơn 3.220 hộ với tổng kinh phí trên 16 tỷ đồng, bình quân 5 triệu đồng/hộ để mua sắm máy nông cụ.

Khó khăn lớn nhất với Lạng Sơn hiện nay là không còn quỹ đất công để hỗ trợ người dân và không còn đất để khai hoang lấy đất sản xuất. Địa hình Lạng Sơn phức tạp, chủ yếu là đồi núi, độ dốc lớn, chia cắt mạnh, diện tích đất canh tác manh mún, nhỏ lẻ, gây khó khăn trong tích tụ đất đai.

Cộng thêm, nguồn kinh phí hỗ trợ theo quy định thấp so với giá chuyển nhượng và khai hoang lấy đất sản xuất. Việc hỗ trợ đất ở sử dụng ngân sách địa phương, UBND các huyện cũng chưa bố trí được kinh phí để triển khai.

Hiện nay, tỉnh Lạng Sơn đang tiếp tục quan tâm triển khai tuyên truyền nâng cao nhận thức cho đồng bào DTTS để chủ động vươn lên thoát nghèo, đồng thời đẩy mạnh thực hiện các chính sách hỗ trợ liên quan trực tiếp đến đồng bào DTTS.

Bên cạnh đó, “dồn” các nguồn lực thực hiện đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, bền vững cho các xã vùng DTTS và miền núi, ưu tiên các địa bàn còn hạn chế về cơ sở hạ tầng thiết yếu; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo. Tiếp tục rà soát nhu cầu, đối tượng thụ hưởng các chính sách hỗ trợ; nỗ lực tìm giải pháp để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho người dân có nhu cầu.

“

Theo số liệu từ Sở NN&PTNT Lạng Sơn, giai đoạn 2013-2019, toàn tỉnh đã thực hiện 11 dự án ổn định dân cư, bao gồm 1 dự án đầu tư bố trí ổn định xen ghép cho 115 hộ dân; 9 dự án bố trí dân cư vùng biên giới cho 328 hộ dân; 1 dự án ổn định dân di cư tự do tại chỗ cho 151 hộ dân. Đến nay, các dự án đã cơ bản hoàn thành, chủ yếu là đầu tư cơ sở hạ tầng, bố trí đất ở với diện tích từ 350-400m2 cho mỗi hộ để xây dựng nhà cửa, sản xuất. Người dân ở các điểm ổn định dân cư tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, yên tâm phát triển kinh tế, từng bước xóa đói giảm nghèo.