Khung Chiến lược toàn cầu về đa dạng sinh học sau 2020: Tầm nhìn mới, hành động mới

Đây là những vấn đề đặt ra tại Hội thảo tham vấn Khung Đa dạng sinh học toàn cầu sau năm 2020 và dữ liệu đa dạng sinh học, do Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) tổ chức ngày 22/7, tại Hà Nội.

Toàn cảnh hội thảo

Tham vọng thay đổi tình trạng suy thoái đa dạng sinh học

Phát biểu khai mạc, bà Hoàng Thị Thanh Nhàn – Phó Cục trưởng cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học cho biết, năm 2010, tại Hội nghị lần thứ 10 của các bên tham gia Công ước Đa dạng sinh học, Kế hoạch hành động chiến lược toàn cầu về đa dạng sinh học đến năm 2020 đã được thông qua. Gần 10 năm qua, mặc dù đã có nhiều nỗ lực, song theo đánh giá của Công ước Đa dạng sinh học, các mục tiêu đề ra đến năm 2020 của Kế hoạch này vẫn chưa đạt được như kỳ vọng.

Theo Báo cáo Đánh giá toàn cầu về Đa dạng sinh học và Dịch vụ hệ sinh thái năm 2019 của Liên Hiệp Quốc, toàn cầu đang chứng kiến tốc độ suy thoái đa dạng sinh học chưa từng có trong lịch sử loài người. Tổn thất về đa dạng sinh học cùng biến đổi khí hậu đã và đang đe dọa đến tiến trình thực hiện phát triển bền vững của toàn cầu. Ngăn chặn tốc đọ suy thoái, tăng cường phục hồi đa dạng sinh học là nhiệm vụ hết sức thách thức đang được đặt ra và thảo luận trong khuôn khổ thực hiện Công ước Đa dạng sinh học cũng như các quốc gia trên thế giới. Chính vì vậy, thập niên 2020 – 2030 được Liên Hợp Quốc xác định là thập niên phục hồi hệ sinh thái.

Bà Hoàng Thị Thanh Nhàn – Phó Cục trưởng cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học phát biểu khai mạc

Nhằm xây dựng một khuôn khổ hành động cho đa dạng sinh học sau khi kết thúc Kế hoạch hành động chiến lược toàn cầu về đa dạng sinh học đến năm 2020, Công ước đa dạng sinh học đã khởi xướng việc xây dựng Khung Chiến lược toàn cầu về đa dạng sinh học sau 2020 (GBF) với mục tiêu đến năm 2050 “con người sống hài hòa với thiên nhiên”. “Dự thảo số 0 của GBF đã hoàn thành, được đánh giá là hết sức tham vọng, nhưng là tham vọng rất cần thiết để thay đổi được tình trạng suy thoái đa dạng sinh học hiện nay”, bà Nhàn nêu ý kiến.

Tầm nhìn mới, hành động mới

Trình bày dự thảo GBF, đại diện Tổng cục Môi trường thông tin: GBF đặt ra một tầm nhìn mới đến năm 2050, đó là một thế giới sống hòa hợp với thiên nhiên, đa dạng sinh học được coi trọng, bảo tồn, phục hồi và sử dụng một cách khôn ngoan, duy trì các dịch vụ hệ sinh thái, duy trì một hành tinh lành mạnh và mang lại lợi ích thiết yếu cho mọi người.

Đánh giá rất cao vai trò của GBF trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học sau năm 2020, các chuyên gia quốc tế và Việt Nam đều cho rằng: Sau những tổn thất lớn về đa dạng sinh học, lúc này chính là thời điểm quan trọng để các nước cùng xây dựng một tầm nhìn mới cho 30 năm tới, từ đó, các quốc gia xây dựng hướng đi mới, hoạt động mới để bảo tồn đa dang sinh học. Và để đạt được mục tiêu chung đề ra trong Khu đa dạng sinh học toàn cầu sau năm 2020, cần thiết có sự hợp tác chặt chẽ, thống nhất nguồn lực và kết nối hành động giữa các quốc gia để giải quyết được những vấn đề xuyên biên giới.

Ông Hiro MIYAZONO - Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) trao đổi với PV Báo TN&MT

Nhìn nhận lại hành trình bảo tồn đa dạng sinh học 10 năm qua, ông Hiro MIYAZONO – Cố vấn trưởng dự án Quản lý tài nguyên thiên nhiên bền vững, Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) bày tỏ: “10 năm qua thời kỳ rất quan trọng với cộng đồng quốc tế trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học. Bởi từ năm 2010, Hội nghị Liên Hiệp Quốc (LHQ) về đa dạng sinh học lần 10 (COP10) tại Nagoya, Nhật Bản, đã thông qua mục tiêu Aichi yêu cầu hành động khẩn cấp, hiệu quả đến năm 2020 để ngăn chặn tổn thất đa dạng sinh học với mục tiêu bảo vệ hệ sinh thái, đảm bảo cuộc sống phong phú của loài người. Trong 10 năm qua, dù chúng ta có nhiều nguồn lực để thực hiện các mục tiêu AICHI, tuy nhiên, kết quả cho thấy, còn nhiều điểm chưa thực hiện được.

“Vì vậy, bước sang giai đoạn sau năm 2020, cần có sự điều chỉnh, có cách đi mới thể hiện trong Khung Chiến lược toàn cầu về đa dạng sinh học (GBF), nhằm khắc phục những điểm yếu còn tồn tại khi thực hiện các mục tiêu AICHI”, ông Hiro MIYAZONO đề xuất.

Đồng tình với quan điểm này, Tiến sĩ Therasa Lim – Giám đốc điều hành Trung tâm đa dạng sinh học ASEAN cho rằng, đây là thời điểm để chúng ta có những hành động mới, hướng đi mới để bảo tồn đa dạng sinh học. Các quốc gia ASEAN cần đóng góp cho GBF, là khung bao gồm cả yêu cầu cả về hệ thống kiểm kê, quản lý dữ liệu về đa dạng sinh học. Với sự gắn kết của các quốc gia trong khu vực ASEAN, chúng ta sẽ vượt qua những thách thức đang đặt ra ngay trong hiện tại, tìm kiếm những ý tưởng mới để định dạng hướng đi rõ ràng hơn, đồng bộ các nguồn lực để có thể có những hành động mang tính gắn kết trong GBF.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Về phía Việt Nam, bà Hoàng Thị Thanh Nhàn - Phó Cục trưởng cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học cho biết, là nước thành viên tham gia Công ước Đa dạng sinh học, Việt Nam đã cam kết thúc đẩy các mục tiêu của công ước và các quyết định của Hội nghị các bên tham gia ở cấp quốc gia cũng như hợp tác chặt chẽ với các nước trong khu vực ASEAN để thực hiện các mục tiêu này. Năm 2020 – 2021, Bộ TN&MT cũng đang tổ chức đánh giá việc thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2020 và chuẩn bị xây dựng Chiến lược cho giai đoạn tiếp theo. Những nội dung của GBF sẽ được xem xét và cụ thể hóa để thực hiện trong Chiến lược này. Ở cấp vùng, các quốc gia ASEAN cũng đang soạn thảo tuyên bố chung về GBF, thể hiện sự quyết tâm và hợp tác trong khu vực về bảo tồn đa dạng sinh học trong thời gian tới.

Dự thảo GBF đang tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện và dự kiến sẽ được đưa ra thảo luận tại Hội nghị mở rộng trước khi hoàn thành dự thảo cuối cùng đệ trình lên COP15, dự kiến tổ chức tại Trung Quốc vào tháng 2/2021. Sau khi được thông qua, văn bản này được xem là khuôn khổ hành động về bảo tồn đa dạng sinh học trên toàn cầu cho giai đoạn sau 2020. Các quốc gia thành viên sẽ phải cam kết thực hiện các biện pháp để cụ thể hóa ở cấp quốc gia và tham gia vào nỗ lực chung nhằm đạt được mục tiêu đề ra./.