Hải Dương: Tăng cường quản lý, xử lý diện tích đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý

Từ thực tiễn phát sinh nhiều thửa đất nhỏ hẹp, xen kẽ do Nhà nước quản lý, Chính phủ đã quy định nguyên tắc xác định, giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất này tại khoản 1, 2 Điều 14a Nghị định số 43/2014/NĐ-CP (được bổ sung tại khoản 11 Điều 1 Nghị định số 148/2020/NĐ-CP ngày 18/12/2020).

Qua công tác theo dõi, nắm tình hình, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hải Dương nhận thấy một số địa phương chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện việc quản lý, xử lý các thửa đất nhỏ hẹp nói trên theo đúng các quy định. Để quản lý, xử lý có hiệu quả, đúng quy định, thực hiện chức năng tham mưu quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi vừa có văn bản đề nghị UBND các huyện, thành phố, thị xã tập trung chỉ đạo thực hiện ngay một số việc cụ thể như sau:

Rà soát, lập, phê duyệt Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp, việc công khai lấy ý kiến người dân về Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý theo đúng các quy định tại Điều 4, Điều 5 Quy định ban hành kèm theo Quyết định số 03/2022/QĐ-UBND của UBND tỉnh.

Theo đó, trước khi xây dựng kế hoạch sử dụng đất hàng năm, Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm chỉ đạo, Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện rà soát các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý trên địa bàn. Việc rà soát phải theo địa giới hành chính, đến từng thôn, khu dân cư. Không đưa vào Danh mục đối với các thửa đất đã có trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm được phê duyệt không quá 03 năm tính đến thời điểm rà soát. Lập Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp theo mẫu thống nhất và bao gồm đầy đủ các thông tin theo phụ lục theo quy định. Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm gửi Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp về Ủy ban nhân dân cấp huyện trước ngày 01 tháng 7 hàng năm.

Trên cơ sở đó, UBND cấp huyện thẩm tra, tổ chức lấy ý kiến của các cơ quan liên quan về sự phù hợp các quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt nếu cần thiết, chỉ đạo điều chỉnh Danh mục cho phù hợp, ban hành quyết định phê duyệt Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý trên địa bàn. Quyết định phê duyệt phải được ban hành trước ngày 15 tháng 7 hàng năm hoặc trước thời điểm trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm tiếp theo ít nhất 60 ngày.

Sau khi kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được phê duyệt, ngoài việc phải công khai theo quy định của pháp luật, UBND cấp xã phải sao gửi Quyết định phê duyệt kế hoạch sử dụng đất kèm theo phần Danh mục có các thửa đất nhỏ hẹp trên địa bàn thực hiện giao đất, cho thuê đất và chỉ đạo Trưởng thôn, khu dân cư thực hiện niêm yết công khai Quyết định phê duyệt kế hoạch sử dụng đất kèm theo phần Danh mục có các thửa đất nhỏ hẹp trên địa bàn thực hiện giao đất, cho thuê đất tại nhà văn hóa hoặc địa điểm sinh hoạt chung của thôn, khu dân cư, đồng thời công khai tại cuộc họp của thôn, khu dân cư để nhân dân nắm được.

Khi thực hiện giao đất, cho thuê đất đối với thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý, UBND cấp huyện công khai quyết định giao đất, cho thuê đất trên Cổng thông tin điện tử của UBND cấp huyện, gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất biết. Ủy ban nhân dân cấp xã tiếp tục thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng của địa phương, sao gửi quyết định giao đất, cho thuê đất cho Trưởng thôn, khu dân cư để công khai tại cuộc họp của thôn, khu dân cư.

Trong quá trình rà soát, lập Danh mục các thửa đất nhỏ hẹp mà có vướng mắc thì xử lý theo quy định tại Điều 7 Quy định ban hành kèm theo Quyết định số 03/2022/QĐ-UBND của Tỉnh, cụ thể:

Trường hợp đã thực hiện công khai lấy ý kiến, đã phê duyệt kế hoạch sử dụng đất nhưng đã hết thời hạn 03 năm mà địa phương chưa tổ chức giao đất, cho thuê đất thì phải tổ chức lại việc rà soát, lập danh mục và công khai lấy ý kiến người dân việc giao đất, cho thuê đối với các thửa đất nhỏ hẹp tại địa phương để sử dụng vào mục đích công cộng hoặc giao, cho thuê cho người sử dụng đất liền kề theo quy định tại Quy định này.

Trường hợp thửa đất nhỏ hẹp không tiếp giáp với diện tích đất khác do Nhà nước đang quản lý, không tiếp giáp với các công trình công cộng và hiện trạng không sử dụng vào mục đích chung thì tổ chức giao đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề theo quy định của pháp luật mà không phụ thuộc vào kết quả lấy ý kiến của người dân, trừ trường hợp người sử dụng đất liền kề không có nhu cầu.

Trường hợp tại thời điểm rà soát, thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý nhưng đang bị người khác sử dụng không hợp pháp thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải kiểm tra, phối hợp cơ quan liên quan xử lý dứt điểm theo quy định của pháp luật trước khi đưa vào danh mục rà soát, công khai theo quy định tại Quy định này.

Trường hợp diện tích thửa đất nhỏ hẹp đã được đo đạc gộp vào thửa đất liền kề nhưng chưa thực hiện giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật thì Ủy ban nhân dân cấp xã phối hợp Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất cấp huyện (khi chưa thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai) hoặc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, đo đạc địa chính phần diện tích đất do Nhà nước quản lý làm cơ sở cho việc rà soát, công bố, công khai thửa đất nhỏ hẹp và thực hiện giao đất, cho thuê đất theo quy định.

Tiêu chí xác định thửa đất nhỏ hẹp và nguyên tắc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 14a Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ (bổ sung tại khoản 11 Điều 1 Nghị định số 148/2020/NĐ-CP ngày 18/12/2020) :

1. Các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý được giao đất, cho thuê đất theo quy định tại Điều này phải đáp ứng các tiêu chí sau:

a) Thuộc quỹ đất đã thu hồi theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đất chưa giao, đất chưa cho thuê hoặc đất đang giao quản lý theo quy định tại điểm d khoản 1 và khoản 2 Điều 8 của Luật Đất đai;

b) Có diện tích, hình dạng không đủ tiêu chuẩn diện tích, kích thước tối thiểu được phép tách thửa theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;

c) Phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt;

d) Không thuộc khu vực đất thực hiện các dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, công bố công khai;

đ) Đất dự kiến giao, cho thuê không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm hoặc có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm nhưng đã có văn bản giải quyết theo quy định của pháp luật.

2. Nguyên tắc giao đất, cho thuê đất:

a) Ưu tiên sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng thì thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề;

b) Giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp có từ hai người sử dụng đất liền kề trở lên có nhu cầu sử dụng thửa đất nhỏ hẹp; giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với các trường hợp chỉ có một người có nhu cầu sử dụng đất;

c) Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề được thực hiện sau khi Ủy ban nhân dân các cấp đã tổ chức rà soát, công bố công khai và lấy ý kiến của người dân nơi có đất;

d) Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp căn cứ vào đơn đề nghị giao đất, cho thuê đất của người sử dụng liền kề và phải được thực hiện công khai, minh bạch và dân chủ;

đ) Sau khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, người sử dụng đất liền kề phải thực hiện thủ tục hợp thửa đất theo quy định;

e) Bảo đảm các quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về dân sự; không phát sinh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai.