Dự án KDC DV - DL Làng Chài Điện Dương (TX. Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam): Đền bù khống gây thất thoát tiền tỷ

Khởi động sau 5 năm “bất động”

Dự án (DA) KDC DV - DL Làng Chài Điện Dương được UBND tỉnh Quảng Nam phê duyệt quy hoạch chi tiết (1/500) tại Quyết định số 4465/QĐ-UBND ngày 29/12/2010, với tổng diện tích 25,07ha. Sau hơn 5 năm, DA đã trải qua 3 lần thay đổi chủ đầu tư do thiếu năng lực tài chính, đến 24/3/2015, DA được UBND tỉnh thống nhất giao cho Công ty Cổ phần Beton 6 Miền Trung làm chủ đầu tư.

Tháng 11/2015, Chi nhánh Trung tâm Phát triển quỹ đất (TTPTQĐ) Điện Bàn và UBND phường Điện Dương tổ chức họp cùng một số hộ dân để thông qua thông báo thu hồi đất và thống nhất sử dụng biên bản kiểm kê đã lập năm 2010 (thời điểm Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Lũng Lô làm chủ đầu tư) để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, GPMB dự án và kiểm kê bổ sung về nhà cửa, vật kiến trúc và cây cối hoa màu phát sinh (nếu có) để lập phương án bồi thường.

Vào tháng 6 và 9/2016, UBND thị xã Điện Bàn ban hành 2 Quyết định phê duyệt phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ, GPMB đợt 1 và đợt 2  với tổng số hộ bị ảnh hưởng là 137 trường hợp, với tổng kinh phí phê duyệt số tiền hơn 29 tỷ đồng và Chi nhánh TTPTQĐ Điện Bàn đã chi trả cho 123 trường hợp gần 28 tỷ đồng, còn 14 trường hợp chưa chi trả.

Tạo kẻ hở cho sai phạm

Đáng nói là, vào ngày 29/10/2015, UBND thị xã đã ban hành Thông báo số 538 về chủ trương thu hồi đất để thực hiện DA. Tiếp đó, Chi nhánh TTPTQĐ cùng UBND phường Điện Dương tổ chức họp dân, thông qua thông báo thu hồi đất và thống nhất sử dụng biên bản kiểm kê năm 2010 (thời điểm Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Lũng Lô làm chủ đầu tư) cùng biên bản kiểm kê bổ sung năm 2015 để trình phê duyệt phương án mà không hề có chủ trương của UBND thị xã là không đảm bảo cơ sở pháp lý.

Tại các biên bản kiểm kê công trình, vật kiến trúc trên đất của 21 trại nuôi tôm không phải là biên bản kiểm kê thực tế mà là biên bản được sao chép lại từ biên bản năm 2010 và bổ sung năm 2015.

Qua xác minh, một số trường hợp biên bản được lập không thể hiện sơ đồ nhà cửa, vật kiến trúc, vị trí, loại đất, nguồn gốc đất của thửa đất bị thu hồi... Công tác kiểm kê, đo đạc không đúng thành phần theo quy định, việc niêm yết danh sách công khai không được thực hiện. Bên cạnh đó, Hội đồng thẩm định phương án của thị xã đã không căn cứ vào biên bản kiểm tra thực tế để thẩm định hồ sơ DA; làm ảnh hưởng đến tính khách quan của dự án, tạo kẻ hở cho các sai phạm về sau.

Qua điều tra cho thấy, có 21 trại nuôi tôm, công trình xây dựng trên đất được UBND phường Điện Dương cho thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm, nhưng nguồn gốc của các thửa đất này là đất rừng trồng phòng hộ và đất hoang do UBND phường quản lý. Việc sử dụng đất rừng trồng phòng hộ và đất chưa sử dụng ký hợp đồng cho các hộ dân thuê sử dụng vào múc đích xây dựng trang tại là không đúng quy định của Luật Đất đai.

Sau khi đã có Thông báo số 538 ngày 29/10/2015 về thu hồi đất để triển khai DA, tháng 11/2015 Chi nhánh TTPTQĐ tổ chức họp triển khai thông báo thu hồi đất, thế nhưng, cuối tháng 12/2015, UBND phường Điện Dương lại ký kết hợp đồng (thời hạn 2 năm) cho 14 hộ dân thuê đất xây dựng trang trại trong vùng DA; trong đó có 2 hộ dân được thuê đất lần đầu. Như vậy, UBND phường Điện Dương đã có dấu hiệu vi phạm quy định tại khoản 2, Điều 12 Luật Đất đai năm 2013 và Điều 48 Quyết định 43/2014/QĐ-UBND ngày 22/12/2014 của UBND tỉnh.

Gây hậu quả nghiêm trọng

Hậu quả là, việc xác định mức bồi thường trình phương án phê duyệt của 21 trại nuôi tôm, công trình... với giá trị bồi thường 100% theo đơn giá do UBND tỉnh quy định là không đúng quy định của pháp luật; vì 21 trại tôm này được xây dựng trên đất không đủ điều kiện được bồi thường về đất; trong 21 hợp đồng thuê đất, trong đó có 7 trường hợp thuê trước khi có thông báo và 14 trường hợp thuê sau khi có thông báo. Để giảm bớt thiệt hại cho các hộ dân đã đầu tư xây dựng trên diện tích đất đã thuê, các trường hợp đã thuê đất chỉ được bồi thường tối đa từ 60% đến 80% giá trị quy định. Riêng 2 trong 14 trường hợp thuê đất sau khi có thông báo nhưng không phải chi trả bồi thường vì tài sản được lập sau khi có thông báo thu hồi đất. Tuy nhiên, tất cả các 21 trường hợp trên đều được áp giá đền bù 100%  đơn giá quy định?.

Đồng thời, căn cứ nội dung Điều 2 Hợp đồng cho thuê mặt bằng giữa UBND phường Điện Dương và các hộ thuê đất thể hiện: “Trong thời gian hợp đồng, nếu Nhà nước và địa phương có chủ trương thu hồi đất, thì các hộ dân có trách nhiệm hoàn trả lại đất đã thuê và tự tháo dỡ trang thiết bị, vật kiến trúc trên đất thuê”. Đồng nghĩa với việc các hộ thuê đất không được bồi thường thiệt hại về đất.

Ngoài ra, còn có 9 trường hợp lấn chiếm đất ngoài diện tích thuê để sử dụng, nhưng khi kiểm kê không xác định phần tài sản có trên đất lấn chiếm mà lại đưa vào biên bản và xác định đơn giá đền bù 100% đơn giá quy định. Trong đó, ông Lê Văn Cương (con ông Lê Thanh Sáu) xây dựng nhà lấn chiếm đất rừng trồng phòng hộ tại thửa số 637, tờ bản đồ số 6 do Nhà nước quản lý; nhưng được bồi thường, hỗ trợ hơn 81,7 triệu đồng.

Thất thoát tiền tỷ

Công tác bồi thường, hỗ trợ và GPMB quá nhiều sai phạm làm thất số tiền hơn 6,3 tỷ đồng, trong đó: Áp dụng mức bồi thường không đúng quy định làm tăng 4,76 tỷ đồng; một số hạng mục không có trong biên bản kê thực tế hơn 92 triệu đồng; áp giá không đúng quy định là tăng hơn 211 triệu đồng; khối lượng thực tế giảm so với phương án bồi thường hơn 1,08 tỷ đồng; riêng trong dự án có 2 tuyến đường (do người dân cùng làm) và hầm trú bão (thực tế là hòa công sự) được quy chủ không đúng cho ông Lê Thanh Sáu và ông Văn Đức Liễu với số tiền hơn 154 triệu đồng.  

Tổng hợp các sai phạm trong áp giá đền bù tại 22 mã số hồ sơ đã làm tăng giá trị bồi thường lên hơn 4,76 tỷ đồng. Điển hình như: Ông Văn Đức Liễu được bồi thường không đúng quy định hơn 167 triệu đồng; Văn Đức Thắng hơn 864 triệu đồng; Lê Văn Bốn gần 294 triệu đồng; Đoàn Ngọc Qua gần 192 triệu đồng; bà Nguyễn Thị Bích 209 triệu đồng, Phan Thị Hoài Tâm gần 279 triệu đồng... Riêng ông Lê Thanh Sáu qua 5 hồ sơ đền bù với tổng giá trị hơn 3 tỷ đồng, đã nhận trái quy định hơn 1 tỷ đồng.

Đặc biệt là, khối lượng kiểm kê thực tế giảm nhiều so với phương án được duyệt với tổng giá trị hơn 1,08 tỷ đồng. Cụ thể như: Trại nuôi tôm của ông Văn Đức Liễu và Ngô Cư được đền bù tăng 132 triệu đồng, trại nuôi tôm của ông Lê Thanh sáu mua lại ông Nguyễn Tấn Hồng tăng 223 triệu đồng; trại của ông Văn Đức Đông tăng 198 triệu đồng...

Trả lời câu hỏi của chúng tôi: Vì sao đất đã có thông báo thu hồi mà phường lại tiếp tục ký hợp đồng cho thuê?, ông Đinh Hùng Liên - Chủ tịch UBND phường Điện Dương giải thích: “Do chủ quan và vì các trại nuôi tôm thua lỗ nên UBND phường ký hợp đồng tiếp tục cho thuê đất để buộc chủ hồ phải thanh toán các khoản nợ tiền điện, tiền thu ngân sách cho phường...”.

Dư luận cho rằng, để xảy ra sai phạm một số tiền lớn trong công tác bồi thường như vậy phải chăng có sự móc nối, bắt tay nhau?. Có dấu hiệu thiếu trách nhiệm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, gây hậu quả nghiêm trọng.