Điện Biên tìm giải pháp quản lý cát, sỏi vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Hiểm họa từ khai thác trái phép

Trao đổi với Phóng viên Báo Tài nguyên và Môi trường về vấn đề này, ông Đặng Văn Tuấn, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và môi trường huyện Điện Biên cho biết: Tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn các xã phía Nam của huyện Điện Biên diễn biến rất phức tạp, đặc biệt là sông Nặm Rốm, địa phận xã Noong Luống, (cách trung tâm TP. Điện Biên Phủ khoảng 10 km xuôi xuống phía Nam). Khu vực này có nhiều điểm khai thác cát, sỏi, trong đó có cả điểm mỏ được cấp phép và những điểm mỏ khai thác trái phép hoạt động trên sông bất kể ngày, đêm.

Điểm khai tác cát trái phép tại xã Mường Phăng

Những năm gần đây, do sự thiếu hiểu biết của một số người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, họ đã khai thác cát, sỏi trái phép trên sông để phục vụ vào mục đích cá nhân hoặc bán để kiếm lời. Đáng lo ngại nhất là hiện nay có sự tiếp tay của đồng bào dân tộc thiểu số được giao đất trồng màu gần sông Nậm Rốm cho các đối tượng khai thác cát chui, trái phép. Đồng thời đã xuất hiện sự cạnh tranh không lành mạnh về lợi ích kinh tế giữa các doanh nghiệp được cấp Giấy phép khai thác cát với các đối tượng khai thác cát trái phép.

Bên cạnh đó, sông Nậm Rốm lại mang chức năng nhiệm vụ cung ứng nguồn nước tưới tiêu, phù sa cho nông nghiệp ở quanh khu vực lòng chảo Điện Biên. Tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép làm dòng sông vốn hiền hòa nay đã thay đổi, trở nên hung bạo khi mùa mưa đến, kéo theo tình trạng khói bụi khi nắng lên gây ô nhiễm môi trường. Mặt khác, hai bên bờ sông hiện nay bị sạt lở nghiêm trọng, lâu dần sẽ dẫn tới tổn thương bề mặt đất, gây sạt lở vào diện tích đất nông nghiệp của người dân và làm tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi người dân đi qua cầu.

Điểm khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Điện Biên

... và những giải pháp quản lý tài nguyên

Để giải quyết thực trạng nạn khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn huyện Điện Biên, ông Đăng Văn Tuấn, Phó Trưởng Phòng TN&MT huyện Điện Biên cho biết: Những năm qua, chính quyền huyện đã kết hợp với xã có nhiều biện pháp như tạm giữ phương tiện, phạt hành chính đối với các đối tượng khai thác cát trái phép, nhưng dường như chưa đủ để có thể ngăn chặn triệt để tình trạng này. Các xã đã triển khai việc chôn cột giới hạn bằng bê tông ở các lối đi ra điểm khai thác cát nhằm ngăn không cho các phương tiện chở cát ra vào. Tuy nhiên, cột cứ chôn xong lại bị nhổ lên ném ra lề đường.

Ông Tuấn thông tin thêm: Thời gian tới, Phòng TN&MT huyện Điện Biên sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh về việc cấp Giấy phép hoạt động khoáng sản và quản lý hoạt động khoáng sản, việc thực hiện đấu giá quyền khai thác khoáng sản sau khi có đầy đủ các căn cứ theo quy định của pháp luật, trong đó đặc biệt quan tâm đến các thủ tục cấp phép, cải tạo và bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản ở Điện Biên. 

Đối với các điểm khai thác cát nhỏ lẻ, chính quyền địa phương các huyện, thị, xã, phường sẽ phát huy, nâng cao vai trò quản lý, đồng thời tuyên truyền người dân, đồng bào dân tộc thiểu số chấp hành nghiêm việc khai thác cát, sỏi theo quy định. Huyện sẽ tiếp tục phối hợp với các Sở, ngành tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về khoáng sản trên diện rộng, nhất là đối với người dân và doanh nghiệp ở các xã, thường xảy ra tình trạng khai thác, vận chuyển, mua bán trái phép cát, sỏi.

Điểm khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Điện Biên

Đồng thời, tham mưu cho Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát, đánh giá lại việc thực hiện quy hoạch thăm dò khai thác cát, sỏi lòng sông trong thời gian qua nhằm đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác vật liệu xây dựng thông thường trên cơ sở bảo đảm phù hợp, quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên cát, sỏi; tăng cường thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm trong việc khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép.

Bên cạnh đó, cần chấn chỉnh tình trạng lập bến bãi tập kết cát, sỏi lòng sông trái phép, chấm dứt tất cả các bến bãi tập kết cát, sỏi trái phép, không có trong quy hoạch; khảo sát xây dựng khu vực tạm giữ phương tiện đường thủy để phục vụ công tác xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát, sỏi lòng sông; xây dựng cơ chế quản lý hóa đơn chứng từ của các tổ chức, doanh nghiệp.
Cùng với sự vào cuộc của các Sở, ngành, các địa phương cũng cần tăng cường phối hợp, tổ chức kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép; tăng cường công tác kiểm tra giám sát, bảo vệ tài nguyên khoáng sản.