Chống ngập đô thị: Bài toán khó

19/12/2018, 16:38

(TN&MT) - Ngập lụt là một vấn đề nan giải tại một số đô thị của nước ta. Trong đó, TP.HCM cũng không ngoại lệ, thậm chí còn trầm trọng hơn. Hiện tượng ngập nước ở đô thị lớn nhất nước này hiện đang được xem là căn bệnh “mạn tính”.

ngap1
Trận mưa lớn do cơn bão số 9 gây ra, đã gây ngập khắp nơi ở TP.HCM.

Chi tiền tỷ chống ngập... vẫn ngập

Trong 20 năm trở lại đây, với việc tăng dân số, phát triển nhanh các khu  dân cư ở TP.HCM đã khiến hạ tầng tiêu thoát nước không theo kịp, mưa và thủy triều ngày càng lớn, dẫn đến tình trạng ngập nước ngày càng nghiêm trọng và phức tạp hơn. Tổng hợp đến cuối năm 2016, trên địa bàn TP còn khoảng 220 điểm ngập, chủ yếu do mưa hoặc mưa kết hợp triều cường; trong đó, 49 điểm ngập do ở những tuyến đường lớn hoặc khu vực do Trung tâm điều hành chương trình chống ngập nước TP quản lý.

Ngoài các nguyên nhân khách quan như: nhiều khu vực của TP.HCM có mặt đất tự nhiên thấp, lại nằm trong vùng ảnh hưởng mạnh bởi thủy triều biển Đông, nên hoàn toàn có thể bị ngập khi gặp đỉnh triều cao. Thì ngập lụt còn do một số nguyên nhân chủ quan từ các hoạt động con người gây ra. Đó là hệ thống tiêu thoát nước (cống tiêu, cửa tiêu, kênh tiêu) qua nhiều năm sử dụng không được bổ sung, sửa chữa, nên nhiều nơi giảm năng lực tiêu thoát, tăng nguy cơ gây ngập cục bộ.

Đáng chú ý, trong nhiều năm qua, không những một số sông, rạch bị lấn chiếm, thu hẹp và biến mất, mà còn nhiều diện tích ao hồ, đầm lầy, vùng trũng ngập nước ở TP.HCM cũng bị san lấp. Đặc biệt, khu vực quận 7 là nơi trũng thấp, mật độ sông rạch cao, đóng vai trò rất quan trọng đối với khả năng tiêu thoát nước cho toàn TP, nhưng hiện đã dành phần lớn diện tích cho phát triển đô thị. Đến nay, đã có khoảng 30% diện tích với hơn 100 kênh, rạch (khoảng 4.000ha) đã bị lấn chiếm.

Trên toàn TP hiện cũng còn tồn tại 59 trường hợp xây dựng lấn chiếm cửa xả (thuộc 23 tuyến đường), 105 hầm ga (thuộc 41 tuyến đường), 13,9km cống và 394 hầm ga (thuộc 92 tuyến đường), 61 vị trí lấn chiếm kênh, rạch phục vụ thoát nước. Ngoài ra, do ý thức của người dân chưa cao, thường có những hành vi như xả rác bừa bãi ra đường, kênh rạch, đường ống tiêu thoát nước, xây nhà lấn chiếm cống, làm cho tình trạng tiêu thoát  nước càng khó khăn thêm.

Theo thống kê, đến nay, toàn TP.HCM đã xây được 4.176 km/6.000 km cống thoát nước; nạo vét, cải tạo 60,3/5.075 km kênh rạch (đạt hơn 1%); hoàn thành việc xây dựng 1/10 cống kiểm soát triều, xây dựng 64/129 km đê bao bờ hữu sông Sài Gòn… nhưng vẫn chưa giải quyết được bài toán chống ngập. Hàng chục năm qua, TP.HCM đã triển khai hàng loạt dự án chống ngập với kinh phí hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm nhưng đến nay ngập nước vẫn còn là nỗi ám ảnh kinh niên của người dân thành phố. 

ngap2
TP.HCM còn nhiều điểm ngập, chủ yếu do mưa kết hợp triều cường

Loay hoay chống ngập

GS. Nguyễn Ân Niên, Hội Khoa học và Kỹ thuật thủy lợi TP.HCM cho rằng, ngập nặng ngoài lý do lũ và triều cường, mưa lớn, hệ thống thoát nước cũ kỹ, chưa có hoặc có nhưng chưa đủ, quá tải, thì còn do tác động của con người nảy sinh trong hoạt động quy hoạch, thiết kế và xây dựng các công trình, san lấp nền dẫn tới thu hẹp mặt cắt sông, rạch, làm cản trở dòng chảy. Cũng theo ông Niên, để việc chống ngập đạt hiệu quả, nhất thiết nên ưu tiên cho thoát nước nội thị và nạo vét kênh, rạch, tiêu thoát nước sau các cửa xả.

Theo ông Lê Văn Thành, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, vấn đề ngập nước ảnh hưởng rất lớn đến phát triển kinh tế - xã hội nên công tác chống ngập rất quan trọng. Theo thời gian, đến nay ước tính tổn thất do ngập nước ở TP khoảng 200 tỷ đồng, đây cũng chỉ là ước tính mang tính gợi ý. Về giải pháp, ông Thành cho rằng ngoài việc thi công những công trình lớn thì cần thống kê tính toán tổn thất xã hội do ngập hàng năm; chuyển đổi nhận thức, hành vi của người dân; xử phạt nghiêm hành vi xả rác làm tắc cống rãnh…

Trong khi đó, GS. Lê Huy Bá, Chuyên gia đô thị có ý kiến rằng, trong nhiều năm trước, TP đã sai lầm hoặc thậm chí rất sai lầm trong chiến lược quy hoạch và thực hiện quy hoạch thoát nước đô thị. Quy hoạch sai cơ bản và mang tính manh mún, chưa hệ thống, chưa bao quát. Bởi lẽ cơ quan hữu quan chưa đặt TP vào một vị thế là một đô thị bán ngập triều, đô thị nằm trên vùng kênh rạch chằng chịt, đất chưa có nền ổn định. TP đã có ý tưởng rất khoa học là phải quy hoạch cống thoát nước thải riêng và nước mưa riêng nhưng TP vẫn chưa làm được.

Cũng theo GS. Lê Huy Bá, để giảm nhẹ gánh nặng đầu tư của nhà nước, thì xã hội hóa cũng là việc cần làm. Tuy nhiên, tư nhân nhận thi công dự án phải tuân theo một số quy định về thiết kế chống ngập từng lưu vực, đã được Hội đồng khoa học duyệt và phải qua đấu thầu công khai. Đặc biệt, TP cần rà soát kỹ hơn về các dự án đã và đang thực hiện, tránh tình trạng như kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, đẹp cảnh quan mà vấn đề cốt lõi là ô nhiễm thì chưa giải quyết được.

Ông Đỗ Tấn Long, Trưởng Phòng Quản lý Hệ thống thoát nước mưa - Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP.HCM cho biết: “Các dự án chống ngập đã có trong chương trình, kế hoạch ban hành. Tuy nhiên do vướng thủ tục nên các dự án lớn thuộc danh mục kêu gọi đầu tư hầu như rất ít được triển khai, thời gian lựa chọn nhà đầu tư kéo dài. Ngoài ra, còn khó khăn trong đầu tư, giải phóng mặt bằng và kêu gọi đầu tư để triển khai các dự án chống ngập. Việc xả rác sau mưa triều cường cũng rất khó khăn. Muốn thực hiện dự án thì phải có Luật Đầu tư công; xây dựng kế hoạch trung hạn, phải cải cách thủ tục hành chính, cơ chế chính sách đủ mạnh thì mới thành công”.


(0) Bình luận
Nổi bật
ĐBQH Lý Thị Lan đề nghị sớm triển khai chính sách đối với vùng đồng bào DTTS và miền núi
(TN&MT) - Theo Đại biểu Lý Thị Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang, việc chậm, chưa ban hành các quy định pháp luật tất yếu dẫn tới lãng phí cơ hội thụ hưởng, tiếp cận chính sách của người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Đừng bỏ lỡ
  • Yên Bái: 93% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh
    (TN&MT) - Đến hết năm 2022 dân số nông thôn trên địa bàn tỉnh Yên Bái được tiếp cận và sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh khoảng trên 600.000 người, đạt tỷ lệ 93%.
  • Quảng Trị: Tăng cường công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải y tế
    (TN&MT) - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng vừa ký ban hành Công văn số 2192/UBND-KT ngày 12/5/2023 gửi các Sở: Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính; UBND các huyện, thị xã, thành phố và các cơ sở y tế về việc tăng cường công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải y tế trên địa bàn tỉnh.
  • Mua sắm, cung ứng kịp thời các vaccine tiêm chủng mở rộng
    Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 183/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp về việc đấu thầu mua sắm thuốc tại Bộ Y tế và các địa phương.
  • Cơ chế khám chữa bệnh BHYT linh hoạt, bảo đảm quyền lợi người bệnh
    Chiều 16/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm việc với Bộ Y tế, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, đại diện UBND TP. Hà Nội, TPHCM… về hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 146/2018/NĐ-CP quy định chi tiết hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (Nghị định).
  • Cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em Việt Nam từ bữa sáng đủ chất
    (TN&MT) - Ngày 26/4, trước thực trạng hầu hết trẻ em Việt Nam được ăn sáng nhưng khẩu phần ăn của trẻ chưa cung cấp đủ chất dinh dưỡng, Tập đoàn FrieslandCampina Việt Nam - nhãn hàng sữa Cô Gái Hà Lan đã tiên phong đồng hành cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo và Viện Dinh dưỡng Quốc gia mang đến giải pháp cải thiện dinh dưỡng cho bữa sáng của trẻ cũng như nâng cao kiến thức dinh dưỡng cho học sinh tại Hội thảo Chuyên đề “Cải thiện dinh dưỡng bữa sáng cho trẻ em Việt Nam”.
  • Kế hoạch tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới
    Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số 426/QĐ-TTg ngày 21/4/2023 ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 17-CT/TW ngày 21/10/2022 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường bảo đảm an ninh, an toàn thực phẩm trong tình hình mới.
  • Vinamilk và Quỹ sữa Vươn cao Việt Nam khởi động hành trình năm thứ 16 tại Quảng Ninh
    (TN&MT) - Vừa qua, tại huyện Bình Liêu (Quảng Ninh), Vinamilk và Quỹ Bảo trợ Trẻ em Việt Nam đã chính thức khởi động Quỹ sữa Vươn cao Việt Nam năm 2023, năm thứ 16 của chương trình này. Năm 2023, Vinamilk và Quỹ sữa tiếp tục hỗ trợ gần 17.000 trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được uống sữa với hơn 1,5 triệu hộp sữa có giá trị tương đương 10 tỷ đồng. Sự kiện có sự tham dự của Đoàn nữ đại biểu Quốc Hội khóa XV, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, Quỹ Bảo trợ Trẻ em Việt Nam và Vinamilk.
  • Điện Biên: Hai nạn nhân bị bỏng do tập tục đốt nương
    (TN&MT) - Từ đầu mùa khô năm 2023 đến nay, trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã xảy ít nhất 4 vụ cháy rừng. Một trong những nguyên nhân dẫn đến những vụ cháy rừng này là do người dân đốt nương làm rẫy. Tập quán đốt nương đã và đang gây ra nhiều hệ lụy, trong đó có cả tai nạn thương tâm đã xảy ra.
  • Căn bệnh khiến gần 22.000 chị em Việt Nam mắc mỗi năm: Chuyên gia khuyến cáo gì?
    Các chuyên gia ung thư nhấn mạnh ung thư vú là căn bệnh có tỷ lệ khỏi bệnh lên đến 90% được phát hiện sớm, điều trị kịp thời và đúng phương pháp; Trình độ chẩn đoán sớm và điều trị ung thư vú ở Việt Nam đang tiệm cận với các quốc gia có nền y học phát triển...
  • Hàng loạt sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe bị “tuýt còi”
    (TN&MT) - Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) vừa phát đi cảnh báo khi hàng loạt sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe vi phạm quy định pháp luật về quảng cáo.
  • Quảng Nam: Tăng cường theo dõi, phối hợp xử lý sạt lở bờ sông, bờ biển
    Ngày 29/3, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn 1798/UBND-KTN về tăng cường theo dõi, phối hợp xử lý sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh.
  • Việt Nam chung tay hành động chấm dứt bệnh lao
    Vừa qua, Bệnh viện Phổi Trung ương tổ chức Chương trình chống lao Quốc gia đã tổ chức Lễ Kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao. Chống lao năm 2023 với chủ đề "Việt Nam chiến thắng bệnh lao".
  • Đà Nẵng: Thúc đẩy giảm thiểu rác thải nhựa, hướng đến cuộc sống phát triển bền vững
    TP. Đà Nẵng đang phải đối mặt với tình trạng rác thải nhựa ngày một gia tăng, ảnh hưởng đến môi trường sống và hệ sinh thái. Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Đà Nẵng đã thông qua nhiều chương trình, dự án thúc đẩy hoạt động phân loại, tái chế và giảm thiểu rác thải nhựa, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế.
  • Công nghệ mới giúp bệnh nhân ung thư xương nhanh chóng quay lại cuộc sống bình thường
    Từ một bệnh nhân có nguy cơ phải cắt chân vì mắc ung thư xương chày, chàng thanh niên Bùi Hoài Nam đã được các y bác sĩ ứng dụng kỹ thuật phẫu thuật khớp tái tạo bằng xương tự thân qua xử lý bằng công nghệ ni tơ lỏng. Đây là bệnh nhân đầu tiên được ứng dụng kỹ thuật này để 'hoá giải' ung thư.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO