Bình Định: Hơn 300 ha lúa tại xã Cát Hanh có nguy cơ mất trắng vì thiếu nước

Thiếu nước tưới trầm trọng

Theo thống kê của UBND xã Cát Hanh, vụ Mùa (vụ 3) năm 2016, toàn xã triển khai sạ 618 ha. Thời gian xuống giống cuối tháng 6, đầu tháng 7/2016. Toàn bộ diện tích này được Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) 1 và 2 Cát Hanh ký hợp đồng với Xí nghiệp thủy lợi 2 - thuộc Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định (Công ty KTCT thủy lợi Bình Định) đảm trách cung ứng nước tưới phục vụ sản xuất.

Thế nhưng, gần 1 tháng qua, việc cung ứng nước tưới bị gián đoạn. Hiện có  khoảng hơn 500 ha lúa vụ Mùa tại xã Cát Hanh rơi vào tình trạng thiếu nước tưới. Trong đó, hơn 300 ha lúa tại các cánh đồng thuộc thôn Chánh An (58,5 ha), Tân Hóa Nam (41,1 ha), Tân Hóa Bắc (59,9 ha), Vinh Kiên (39,2 ha), Khánh Lộc (98 ha), Vĩnh Trường (94,3 ha) bị thiếu nước nghiêm trọng.

Nhiều ruộng lúa lâu ngày không có nước tưới, đất trở nên khô khốc, nứt nẻ, cây lúa héo úa, cháy vàng. Đặc biệt, nhiều ruộng lúa trong giai đoạn làm đòng, nhưng không đảm bảo chu kỳ tưới nước, nguy cơ mất mùa rất cao.

Nhiều diện tích lúa tại thôn Chánh An bị thiếu nước, đất ruộng nứt nẻ, lúa dần dần cháy vàng

Trung tuần tháng tháng 8/2016, chúng tôi về xã Cát Hanh khảo sát tình trạng khô hạn, thiếu nước tưới mà bà con nông dân nơi đây đang đối mặt. Tại cánh đồng thôn Chánh An, Vinh Kiên, Khánh Lộc, Tân Hóa Nam…, hàng trăm bà con ngày đêm “trực chiến” tại ruộng tìm cách cứu lúa. Nhiều bà con đào giếng tại ruộng, dùng phương tiện máy bơm để bơm nước tưới lúa.

Ông Đoàn Văn Bạn, ở xóm Hanh Thái, thôn Chánh An, than thở: “Vụ mùa năm nay nhà tôi xuống giống sản xuất 1 ha lúa. Lúa đang giai đoạn 40 ngày tuổi thì không còn nước tưới. Để cầm cự, ngăn lúa chết khô, tôi thuê máy bơm, bơm nước từ giếng đào vào ruộng với giá 30 ngàn đồng 1 giờ đồng hồ, nhưng cũng chẳng ăn thua”.

“Nhà tôi tốn cả triệu bạc thuê máy bơm bơm nước vào ruộng cứu lúa, nhưng nhìn ruộng lúa từ từ vàng úa mà thấy não lòng. Cũng vì nóng ruột do thiếu nước tưới, nhiều người quyết liệt tranh giành nước, dẫn đến cãi cọ, làm mất tình làng nghĩa xóm”, bà Hạnh - ở thôn Vinh Kiên buồn rầu cho biết

Không riêng ông Bạn, bà Hạnh, mà hàng trăm, hàng ngàn bà con nông dân ở xã Cát Hanh đang “đứng ngôi không yên” khi nhìn ruộng lúa héo úa từng ngày vì thiếu nước.

Ông Trần Văn Khanh, Trưởng thôn Chánh An, tâm tư: “Bà con nông dân thực hiện sạ theo đúng lịch thời vụ và chủ trương của địa phương, cũng như ngành nông nghiệp. Trong hợp đồng ký kết giữa Xí nghiệp thủy lợi 2 với HTXNN 1 và 2 Cát Hanh cũng cam kết cung ứng đầy đủ nước tưới cho vụ Mùa năm 2016. Địa phương và các cấp, các ngành đã chủ trương cho bà con sản xuất vụ Mùa thì phải có biện pháp giải quyết hiệu quả tình trạng thiếu nước tưới hiện nay”.

Người dân xã Cát Hanh kéo vòi ra ruộng để bơm nước cứu lúa

Cần giải pháp hiệu quả để cứu lúa

Qua tìm hiểu được biết: Diện tích lúa tại xã Cát Hanh hưởng nguồn nước tưới từ hồ Hội Sơn (nằm ở xã Cát Sơn, huyện Phù Cát) thông qua hệ thống đập Cây Gai (nằm ở xã Cát Lâm, huyện Phù Cát). Ngoài việc cung ứng, phục vụ nước tưới cho diện tích lúa vụ Mùa tại Cát Hanh, khu tưới đập Cây Gai còn tưới cho hơn 700 ha lúa vụ Thu tại xã Mỹ Hiệp. Hiện, lượng nước tại hồ Hội Sơn giảm nhanh, chỉ tạm đủ tưới cho diện tích lúa vụ Thu nên từ ngày 28/7, Xí nghiệp thủy lợi 2 tạm ngưng cấp nước cho diện tích lúa vụ Mùa tại xã Cát Hanh, khiến hơn 500 ha lúa bị thiếu nước tưới.

Ông Nguyễn Tẫn, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Hanh, cho biết: “Trước tình hình hạn hán, thiếu nước tưới hiện nay, xã đã báo cáo cho UBND huyện Phù Cát để huyện kiến nghị lên cấp trên tìm giải pháp cứu vãn. Trước mắt, xã vận động bà con đào giếng, dùng máy bơm bơm nước vào ruộng để giữ ẩm cho đất, tránh tình trạng lúa bị chết khô. Nhưng về lâu dài, nếu không có nguồn nước tưới ổn định, đảm bảo đúng chu kỳ tưới thì khả năng nhiều diện tích lúa vụ Mùa năm 2016 bị mất trắng là rất cao”.

Trong khi đó, ông Vũ Quốc Bảo, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Phù Cát, cho rằng: “Phòng đã cử cán bộ chuyên môn đi kiểm tra thực tế nắm tình hình, báo cáo lãnh đạo UBND huyện để huyện có cơ sở kiến nghị tỉnh hỗ trợ kinh phí chống hạn cho bà con. Dù Xí nghiệp thủy lợi 2 đã ký hợp đồng cung ứng nước tưới cho vụ mùa năm 2016, nhưng do lượng nước tưới tại hồ Hội Sơn không đảm bảo nên đành chịu. Giờ chỉ mong thời gian tới trời có mưa để cứu vãn tình hình”.

Liên quan việc này, theo ông Nguyễn Văn Phú, Giám đốc Công ty KTCT thủy lợi Bình Định, thì: Hiện mực nước tại hồ Hội Sơn chỉ còn dung tích 2,8 triệu m3 (kể cả dung tích chết), nên tình hình tưới gặp rất nhiều khó khăn. Dù đã tạm ngưng cung cấp nước, nhưng đa số diện tích lúa vụ Mùa đã khô trắng nên từ ngày 7/8, đơn vị tiến hành mở cấp nước qua kênh S để bà con bơm nước giữ ẩm cho một số diện tích tại xã Cát Hanh.

Bên cạnh đó, công ty đang cân đối nguồn nước tưới tại chỗ, mở nước hồ Suối Tre bổ sung cho khu tưới đập Cây Gai. Tiếp tục đưa nước qua kênh S (1 đợt, lưu lượng khoảng 300l/s) để bà con bơm nước giữ ẩm lúa vụ Mùa và chờ mưa. Công ty phối hợp với Phòng NN&PTNT huyện Phù Cát và UBND xã Cát Lâm thực hiện lịch bơm tưới luân phiên trạm bơm điện xã Cát Lâm để duy trì lượng nước xuống đập Cây Gai.

Ngoài ra, đơn vị tiến hành nạo vét kênh dẫn nước trước cống hồ Hội Sơn để tận dụng lượng nước chết trong hồ phục vụ chống hạn. Riêng một số vùng có nguồn nước ngầm và giếng khoan, công ty đề nghị các địa phương vận động bà con bơm nước chống hạn.

Hoàng Nguyên