Bình Định: Giải pháp nào cho các công trình nước sạch không phát huy hiệu quả?

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT, toàn tỉnh Bình Định hiện có 129 công trình cấp nước tập trung vùng nông thôn, với tổng công suất thiết kế 46.882 m3 /ngày.đêm, cấp nước cho 105.662 hộ.

Trong đó: Có 105 công trình có công suất nhỏ (500 m3 /ngày.đêm), công nghệ xử lý đơn giản (lắng, lọc), được đầu tư từ trước năm 2005, chủ yếu là các công trình cấp nước tự chảy phục vụ cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số; có 24 công trình cấp nước vùng nông thôn có công nghệ xử lý nước hoàn chỉnh, với tổng công suất thực tế hiện nay khoảng 32.245 m3 /ngày.đêm, chủ yếu là các công trình vừa và lớn, có công suất từ 1.000 m3 /ngày trở lên. Đến cuối năm 2021, tỉ lệ cấp nước sạch nông thôn đạt quy chuẩn trên địa bàn toàn tỉnh là 28,6%; dự kiến cuối năm 2022, tỉ lệ cấp nước sạch nông thôn là 31% (84.175/271.904 hộ)

Tỷ lệ hộ dân nông thôn sử dụng nước sạch đạt quy chuẩn theo địa phương từ cao đến thấp: Thành phố Quy Nhơn 71,9%; huyện Tuy Phước 46,7%; huyện Phù Cát 41,5%; huyện Tây Sơn 32,5%; thị xã Hoài Nhơn 30,4%; thị xã An Nhơn 28,9%; huyện Vĩnh Thạnh 27,4%; huyện Phù Mỹ 16,1%; huyện Hoài Ân 14,0%; huyện An Lão 4,3%.

Trước đây, các Chương trình 135, Chương trình 30a đầu tư cho phát triển cấp nước sinh hoạt; riêng Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn đầu tư phát triển cấp nước sạch. Từ năm 2021, cấp nước nông thôn phải được đánh giá theo tiêu chí nước sạch; do vậy, đối với 105 công trình cấp nước miền núi đánh giá không phải là công trình cấp nước sạch, 24 công trình cấp nước tập trung có quy mô vừa và lớn là công trình cấp nước sạch. Hiện nay, qua đánh giá, toàn tỉnh có 16 công trình bền vững, 1 công trình dưới mức bền vững, 79 công trình không bền vững và 33 công trình không hoạt động.

Trong phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 9 HĐND tỉnh Bình Định khóa XIII, nhiệm kỳ 2021-2026, ngày 10/12, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Bình Định Trần Văn Phúc đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công trình nước sạch nông thôn trong thời gian tới:

Đầu tư công trình nước sạch phải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, nguồn nước đầu vào phải đủ quanh năm, công nghệ xử lý nước hoàn chỉnh, chất lượng nước đầu ra phải đạt chất lượng theo quy chuẩn; công trình nước sạch phải đặt đúng nơi người dân có nhu cầu sử dụng nước. Chính quyền địa phương cấp xã, cấp huyện phải vào cuộc tuyên truyền, vận động người dân đấu nối nước sạch vào hộ gia đình và sử dụng nước tiết kiệm, không khoán trắng cho đơn vị quản lý vận hành (một số dự án công trình nước sạch khi đưa vào khai thác, vận hành rất ít hộ dân đấu nối hoặc sử dụng nước rất ít). Lựa chọn đơn vị quản lý vận hành công trình cấp nước phải có chuyên môn kỹ thuật, có năng lực quản lý, có trách nhiệm với cộng đồng dân cư trong khu vực.

Trong thời gian đến tiếp tục phát triển 9 dự án cấp nước sạch đã được phê duyệt trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021- 2025: Cấp nước sạch Vân Canh, cấp nước sạch thị trấn Vĩnh Thạnh, cấp nước sạch Cát Tài, cấp nước sạch ven biển Phù Mỹ, cấp nước sạch Tây Phù Mỹ, cấp nước sạch Tây Phù Cát, cấp nước sạch Bắc huyện Tây Sơn, cấp nước sạch Phước Lộc - Phước Hiệp, cấp nước sạch Phước Thành (huyện Tuy Phước).

Riêng đối với hệ thống nước sạch huyện Vân Canh, Sở Nông nghiệp và PTNT được UBND tỉnh Bình Định giao nhiệm vụ làm chủ đầu tư một hạng mục của công trình nước sạch Vân Canh là nhà máy xử lý nước sạch, với công suất 1.400 m3/ngày. UBND huyện Vân Canh tổ chức vận hành cấp nước sạch từ tháng 12/2013, đến tháng 4/2014 thì nhà máy xử lý nước sạch dừng hoạt động, chỉ thực hiện cấp nước sinh hoạt cho đến nay.

Để cấp nước sạch cho nhân dân thị trấn Vân Canh và các vùng phụ cận, ông Trần Văn Phúc, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT đề xuất tiếp nhận lại toàn bộ Hệ thống cấp nước sạch Vân Canh từ UBND huyện Vân Canh và giao Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn quản lý, vận hành. Lập dự án đầu tư xây dựng hoàn chỉnh hệ thống công trình, xây dựng giá nước theo quy định trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt. Sở Nông nghiệp và PTNT cam kết làm hết trách nhiệm của mình, phối hợp cùng với UBND huyện Vân Canh làm sống lại Hệ thống nước sạch Vân Canh.