Bảo Lâm (Cao Bằng): Nỗ lực giải “bài toán” rác thải nông thôn

Bảo Lâm là huyện vùng sâu, vùng xa, biên giới của tỉnh Cao Bằng. Với địa bàn rộng, địa hình phức tạp phân bố trên 13 xã, thị trấn, dân cư sinh sống không tập trung, tỷ lệ hộ nghèo cao, trình độ dân trí không đồng đều, hạ tầng cơ sở còn nhiều yếu kém. Do đó, “bài toán” về thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt khu vực nông thôn đang là một vấn đề “nóng” mà các cấp chính quyền huyện Bảo Lâm đang tập trung để giải “bài toán” này. Theo số liệu thống kê, lượng rác thải sinh hoạt nông thôn phát sinh trên địa bàn huyện Bảo Lâm bình quân 12.200 tấn/năm.

Theo ghi nhận tại xã Mông Ân, xã hiện có hơn 1.000 hộ với trên 7.500 nhân khẩu, trong đó dân tộc Mông chiếm hơn 90%. Trên địa bàn xã chưa có điểm thu gom rác tập trung, rác thải sinh hoạt hàng ngày đã được nhiều hộ dân thu gom vào một chiếc thùng phi bằng sắt, sau đó xử lý bằng cách đốt trực tiếp. Song, vẫn còn một số hộ gia đình “vô tư” xả rác thải trực tiếp ra môi trường, những túi ni lông, rác thải sinh hoạt được tập kết ngay cạnh nhà không khác gì một bãi rác công cộng, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ảnh hưởng tới đời sống của những hộ dân xung quanh. Việc đốt rác thủ công cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm môi trường do khói và độc chất phát sinh trong quá trình đốt.

Một số hộ gia đình ở khu vực nông thôn vẫn có thói quen tập kết rác thải ngay cạnh nhà.

Ông Lương Văn Bảo, xóm Nà Bon, xã Mông Ân cho biết: “Vì xã chưa có lò đốt rác tập trung nên rác thải sinh hoạt hàng ngày chúng tôi thu gom vào thùng phi sắt của từng gia đình. Sau khoảng 8 - 10 ngày thì đem ra xử lý theo phương pháp đốt trực tiếp. Đốt rác thải bằng thùng phi sắt chỉ được khoảng 4 - 5 tháng là thùng bị bục, tôi nghĩ đây chỉ là giải pháp tạm thời chứ không đem lại hiệu quả lâu dài được”.

Trao đổi về tình trạng thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã, ông Nông Đình Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mông Ân chia sẻ: Để thay đổi nhận thức, ý thức của người dân trong công tác bảo vệ môi trường (BVMT) là vấn đề không thể thực hiện trong ngày một ngày hai. Vì vậy, xã đã kiên trì tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu và thay đổi thói quen xả rác thải bừa bãi ra môi trường.

“Cái khó khăn nhất hiện nay của xã là nguồn kinh phí để đầu tư bãi thu gom, xử lý rác thải tập trung. Năm 2019, huyện đã cấp thùng phi sắt cho các hộ dân trong xã để thu gom, xử lý rác thải. Tuy nhiên, việc xử lý rác thải bằng cách đốt trong thùng phi sắt chỉ được vài tháng là thùng bị hư hỏng nên không đem lại hiệu quả”, Chủ tịch UBND xã Mông Ân cho biết thêm.

Để giải “bài toán” về BVMT, khắc phục ô nhiễm do rác thải sinh hoạt, việc nâng cao nhận thức, ý thức của người dân cần phải được đặt lên hàng đầu. Ông Mã Gia Hãnh, Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm cho biết: Vấn đề xử lý rác thải trong thực hiện tiêu chí môi trường đối với huyện Bảo Lâm là vấn đề nan giải. UBND huyện Bảo Lâm thường xuyên chỉ đạo cơ quan chuyên môn, UBND các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn người dân, nhất là ở vùng nông thôn thực hiện tốt công tác BVMT, thu gom, xử lý rác thải. Hàng năm, huyện hỗ trợ kinh phí đầu tư xây dựng bãi chôn lấp rác thải nông thôn, lò đốt rác thải cho các hộ gia đình tại các xã. Năm 2022, huyện Bảo Lâm phân bổ 1,6 tỷ đồng cho 13 xã, thị trấn để thực hiện công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn.

Những năm qua, mặc dù công tác BVMT luôn được huyện Bảo Lâm đặc biệt quan tâm, chỉ đạo, tuy nhiên, đã bộc lộ sự chuyển biến không đồng đều giữa các khu vực mà chủ yếu là do nhận thức, ý thức của người dân. Nếu tỷ lệ rác thải đô thị được thu gom, xử lý đạt trên 90% thì khu vực nông thôn, con số này là 53%.

Song, công tác BVMT khu vực nông thôn trên địa bàn huyện Bảo Lâm vẫn còn khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu là do địa hình chia cắt, dân cư sinh sống phân tán, không tập trung dẫn đến khó khăn trong việc thu gom, xử lý rác thải tập trung và đầu tư xây dựng hạ tầng phục vụ công tác BVMT. Chưa có tổ, đội thu gom, xử lý rác thải tại các khu dân cư nông thôn sinh sống phân tán. Trên địa bàn huyện chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, do đó nhận thức về BVMT của một số bộ phận người dân còn hạn chế…

Bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền để từng bước thay đổi, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân trong công tác BVMT. Thời gian tới, huyện Bảo Lâm tiếp tục bố trí kinh phí để đầu tư xây dựng một số hạng mục như: lò đốt rác thải sinh hoạt phân tán tại các khu vực nông thôn, hỗ trợ kinh phí các xã, thị trấn thực hiện thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt… “Năm 2022, từ nguồn kinh phí 10 tỷ đồng do UBND tỉnh Cao Bằng phân bổ, huyện Bảo Lâm sẽ triển khai xây dựng dự án xử lý, nâng cấp, cải tạo bãi chôn lấp rác thải tại thị trấn Pác Miầu nhằm xử lý lượng rác thải, đảm bảo vệ sinh môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân khu vực thị trấn và một số vùng lân cận” - Chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm Mã Gia Hãnh chia sẻ thêm.