Phát triển bền vững

Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 3: Bức tranh giao đất, giao rừng ở Điện Biên

Thúy Nhi 16:19 27/04/2023

Trong những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên đã tích cực triển khai, tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về quản lý sử dụng đất rừng và giao đất, giao rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số khó khăn vướng mắc.

Hơn 350 ngàn ha được cấp Giấy chứng nhận 

Theo UBND tỉnh Điện Biên, tỉnh đã thực hiện giao đất, giao rừng, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đất lâm nghiệp có rừng là 352.127,98 ha; đất lâm nghiệp chưa có rừng đã thực hiện giao 26.459,37 ha cho 1.135 cộng đồng dân cư, 3.111 hộ gia đình cá nhân và 06 tổ chức.

Việc công nhận quyền hợp pháp và lâu dài đối với việc quản lý, sử dụng đất rừng thông qua chính sách giao đất, giao rừng đã tạo tâm lý ổn định cho cộng đồng dân cư và hộ gia đình, tạo động lực cho các cộng đồng dân cư và hộ gia đình huy động nguồn lực vào bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích quản lý.

Sau khi được giao đất rừng, cộng đồng dân cư và hộ gia đình đã được hưởng lợi từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) theo quy định của mỗi địa phương, một số cộng đồng đã nâng cao thu nhập qua chính sách chi trả DVMTR, góp phần xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn. Chính sách giao đất, giao rừng góp phần nâng cao độ che phủ của rừng và hạn chế tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái phép.

Công tác tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách đến người dân có nhiều ưu điểm, được người dân đồng tình ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân quản lý, bảo vệ rừng. Chủ trương, chính sách giao đất, giao rừng đã gắn quyền lợi và trách nhiệm của cộng đồng dân cư hộ gia đình cá nhân với đất rừng, tạo điều kiện để các thành viên của chủ rừng bảo vệ được rừng, yên tâm quản lý, đầu tư phát triển rừng trên diện tích rừng được giao quản lý. Các hộ gia đình và cộng đồng dân cư được giao đất rừng có thể hưởng lợi từ rừng như: Hưởng chính sách dịch vụ môi trường rừng, khai thác tận thu gỗ và lâm sản ngoài gỗ, giữ được nguồn nước sạch, chống xói mòn, góp phần rất lớn đến cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu.

Rừng còn bị phá

Bên cạnh những kết quả đạt được trong trong việc quản lý sử dụng đất rừng giao cho cộng đồng dân cư hộ gia đình cá nhân vẫn còn các khó khăn vướng mắc như: Đất lâm nghiệp có rừng giao cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân phải cư trú hợp pháp trên địa bàn cấp xã nơi có rừng là một trong những quy định về giao rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân quy định tại Luật Lâm nghiệp năm 2017.

3(2).jpg
Được giao rừng và cấp giấy CNQSD đất, người dân Điện Biên Đông tích cực chăm sóc và bảo vệ rừng. Trong ảnh: Người dân Mường Chà phối hợp cùng lực lượng Kiểm lâm huyện tuần tra bảo vệ rừng. Ảnh Trần Hương

Tuy nhiên có những cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân bảo vệ diện tích rừng từ lâu đời nhưng quá trình chia tách địa giới hành chính thì diện tích rừng của họ lại thuộc về xã khác, nên về nguyên tắc không thể giao cho họ quản lý mặc dù họ đã bảo vệ rừng và sử dụng đất từ lâu đời.

Bên cạnh đó, có sự bất cập giữa Luật Lâm nghiệp và Luật Đất đai nên phát sinh xung đột về quyền sử dụng rừng đối với đất lâm nghiệp chưa có rừng (đất trống đồi núi trọc) khi giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất này sau vài năm khoanh nuôi, bảo vệ, hình thành rừng thì xử lý về quyền sử dụng đất và quyền sử dụng rừng có mâu thuẫn.

Một số nơi đất nông nghiệp xen kẽ với đất lâm nghiệp rất khó khăn trong công tác quản lý về phòng cháy, chữa cháy. Một số cộng đồng dân cư và hộ gia đình cá nhân chưa thống nhất được ranh giới thửa đất, để xảy ra tranh chấp. Người dân trên địa bàn canh tác chủ yếu phụ thuộc vào nương rẫy nên còn gặp nhiều khó khăn khi tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của người dân khi được nhà nước giao đất, giao rừng đối với những diện tích đất nương luân canh bỏ hoang nay đã phát triển thành rừng; trong quá trình rà soát để giao rừng thì một số chủ rừng đề nghị giao để tiện quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, một số hộ lại đề nghị để lại để sản xuất nông nghiệp luân canh.

Công tác quản lý bảo vệ rừng của một số cộng đồng dân cư và hộ gia đình chưa thực sự vào cuộc, chưa nghĩ đến việc sống bằng nghề rừng; công tác quản lý bảo vệ rừng của một số chủ rừng còn mang tính hình thức, nên vẫn còn tình trạng phá rừng, khai thác gỗ trái phép, cháy rừng nhỏ lẻ ở một số thôn, bản.

Do tập tục canh tác, truyền thống nương luân canh của các hộ gia đình cá nhân ảnh hưởng tới diện tích rừng đã giao vẫn bị chặt phá do nhu cầu sử dụng đất để làm nương, tình trạng tranh chấp đất đai vẫn còn xảy ra.

Đề xuất hoàn thiện chính sách

Để hoàn thiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, UBND tỉnh Điện Biên đề xuất trong tại khoản 2, điều 17, dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), về trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số cần sửa như sau “2. Có chính sách ưu tiên cho đồng bào dân tộc thiểu số có đất để sản xuất, kinh doanh, đảm bảo sinh kế” để nội dung được đầy đủ, chính xác.

Về quy định Thủ tướng Chính phủ ban hành Chính sách khung về hỗ trợ đất đai và giao cho UBND cấp tỉnh theo điều kiện thực tế của địa phương, quy định cụ thể chính sách về đất đai đối với đồng bào DTTS đã đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn.

Về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất là cộng đồng dân cư người DTTS (Điều 42) nên mở rộng quy định cho phép Cộng đồng dân cư sử dụng đất được góp vốn bằng quyền sử dụng đất để phát triển kinh tế, tăng thu nhập (kèm theo có quy định ràng buộc chặt chẽ) để phù hợp với quyền của người sử dụng đất. Bởi, hiện nay chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế nên hiệu quả sử dụng đất không cao, dẫn đến không khuyến khích được sự tham gia tích cực của người dân, đặc biệt là tại một số tỉnh miền núi phía Bắc; vì vậy, trong thời gian tới cần phải nghiên cứu, đánh giá để đưa ra chính sách hợp lý, khả thi cho nhóm đối tượng này.

Về việc giao rừng cho đồng bao dân tộc thiểu số gắn với tạo sinh kế tăng thu nhập cho đồng bào DTTS (Điều 178, 189, 180): Đối với quy định cho người dân kết hợp trồng cây lâu năm, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao có lợi thế của địa phương, là phù hợp với thực tiễn. Tuy nhiên, để tránh tình trạng lợi dụng phá rừng, khai thác lâm sản trái pháp luật, đề nghị bổ sung những quy định sau: Chỉ được trồng cây lâu năm, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao có lợi thế của địa phương ở những diện tích rừng nghèo với diện tích nhất định tính theo từng hộ gia đình và phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất; quy định cụ thể về chế tài xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng trồng cây lâu năm, cây ăn quả để phá rừng, khai thác lâm sản trái pháp luật; ngoài ra, đề nghị cân nhắc xem xét lại những nội dung các Điều này để thống nhất với quy định của Luật Lâm nghiệp năm 2017).

Về việc quản lý, sử dụng đất rừng, đất có nguồn gốc nông lâm trường: Đối với nội dung quy định như dự thảo Luật (Điều 175) đã đảm bảo đầy đủ, chặt chẽ về pháp lý để thực hiện được việc quản lý, sử dụng đất rừng, đất có nguồn gốc nông, lâm trường. Cần quy định rõ các tiêu chí về đất giao và đối tượng ưu tiên trong nhận đất đảm bảo đồng bào DTTS được tiếp cận đất công bằng…

Bài liên quan
  • [Infographic] – Hỗ trợ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số
    Hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số là chủ trương của Đảng, Nhà nước trong nhiều năm qua nhằm cải thiện đời sống của đồng bào vùng sâu, vùng xa. Giai đoạn 2021-2030, chủ trương này tiếp tục được cụ thể hóa thông qua Quyết định 1719/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025).

(0) Bình luận
Nổi bật
Bài học đồng lòng - từ khóa của thành công
Cách trung tâm huyện 23,5km, Chiềng Khoa như khối cơ bắp cuộn lên trên cánh tay của Vân Hồ. Nơi đây, ba năm về trước, xã Chiềng Khoa được công nhận xã Nông thôn mới đầu tiên. Đi tìm “điểm sáng” Chiềng Khoa, chúng tôi được nghe rất nhiều về hai chữ “đồng lòng”.
Đừng bỏ lỡ
  • Phú Yên: Tìm giải pháp cho những công trình nước sạch vùng nông thôn, vùng đồng bào DTTS
    (TN&MT) - Phú Yên là một trong số những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán. Người dân nhiều địa phương trong tỉnh, đặc biệt là khu vực miền núi thường xuyên thiếu nước sinh hoạt. Tuy nhiên, nghịch lý là hiện nay hàng chục công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung do Nhà nước đầu tư xây dựng đã bị bỏ hoang từ nhiều năm qua.
  • Nuôi dê thương phẩm giúp nhiều hộ dân đổi đời
    Thời gian qua, việc chia sẻ kinh nghiệm nuôi dê thương phẩm và liên kết trong chăn nuôi, bao tiêu sản phẩm đang từng bước đem lại hiệu quả kinh tế lớn, đồng thời mở ra hướng đi mới cho hàng chục hộ dân ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Theo số liệu báo cáo, ước tính tổng đàn Dê thương phẩm của huyện đến hết tháng 6/2023 đạt khoảng 10.000 con.
  • Mường Lát (Thanh Hóa): Cuộc sống mới ở khu tái định cư
    Bản Ón, xã Tam Chung, huyện Mường Lát (Thanh Hóa) có 100% là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Đa số người dân trong bản thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo. Phần lớn các hộ dân dựng nhà bên những sườn núi cheo leo, nên luôn phải đối mặt với nguy cơ lũ quét, sạt lở rất cao vào mùa mưa lũ. Nhưng giờ đây người dân trong bản không còn phải nơm nớp lo sợ, bởi khu tái định cư do Nhà nước đầu tư khang trang, đồng bào đã và đang bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới.
  • Bắc Quang - Hà Giang: Nỗ lực giúp dân xóa nghèo bền vững
    Thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU, ngày 1/11/2020 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang về Chương trình cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế vườn hộ để tạo sinh kế cho người dân, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, huyện Bắc Quang đã chủ động tuyên truyền, xây dựng kế hoạch và triển khai hiệu quả giúp hàng chục hộ dân xóa nghèo và vươn lên khá giả.
  • Sắc xanh xứ đạo xã Phú Sơn
    Bà con giáo xứ tại xã Phú Sơn, thị xã Nghi Sơn (Thanh Hóa) luôn nêu cao phương châm sống “tốt đời đẹp đạo”, tự giác nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm.
  • Theo chân cán bộ kiểm lâm “cắm bản”
    (TN&MT) - Dọc theo những con đường đến với xã vùng biên Phiêng Pằn của huyện Mai Sơn (Sơn La), trên những quả đồi bạc màu, hoang hóa ngày nào, đang xanh lên màu xanh của những cánh rừng. Trong thành công ấy, có bóng dáng, sự nỗ lực quên mình của người kiểm lâm viên địa bàn ngày ngày “bám đất, bám rừng”.
  • Cây dược liệu- Cây xóa nghèo bền vững ở các huyện miền Núi
    Cùng với chính sách xóa đói, giảm nghèo của Chính phủ, trong những năm gần đây, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa đã đưa ra nhiều chương trình xóa đói, giảm nghèo cho bà con các huyện miền Núi. Trong những chương trình đó thì phát triển nguồn lực tại chỗ là một trong những thế mạnh của người dân như: Phát triển và bảo vệ rừng, trồng cây lâm nghiệp, nông nghiệp, trồng dược liệu… Nhờ đó, người dân vùng sâu, vùng xa Xứ Thanh đã thoát nghèo bền vững.
  • Lễ cầu mưa của dân tộc Hà Nhì
    (TN&MT) - Hàng năm từ 15/5 - 15/7 (âm lịch) người Hà Nhì ở Mường Nhé (Điện Biên) lại chuẩn bị cho Tết mùa mưa (Dế khù chà – theo tiếng Hà Nhì). Đây là dịp để người Hà Nhì cầu mong cho mưa thuận gió hòa, vụ mùa tốt tươi, con cháu họ được sum vầy hạnh phúc. Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng tâm linh thì đó còn là thời điểm họ cảm tạ thần mưa đã dâng nước suối đủ tưới mát cây cối, ruộng đồng, không làm lũ ống, lũ quét... Cảm tạ đất trời đã che chở họ trong cả một năm qua.
  • Người Mạ giữ rừng vì giá trị truyền thống
    (TN&MT) - Nghề giữ rừng tại Vườn Quốc gia Tà Đùng (xã Đắk Som, huyện Đắk G’long) đã mang lại nguồn thu nhập cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số người Mạ từ khoản kinh phí từ dịch vụ môi trường rừng. Với đại đa số các hộ dân tại đây, giữ rừng không chỉ mang lại thu nhập mà còn là trách nhiệm với tổ tiên và các thế hệ mai sau bởi nghề rừng được xem như một nghề truyền thống.
  • Đồng bào Cơ Tu giữ rừng
    (TN&MT) - Ngàn đời nay, đồng bào Cơ Tu ở huyện Tây Giang (Quảng Nam) xem rừng như người Mẹ vĩ đại che chở mang lại sự sống cho dân làng. Chính từ sự ngưỡng vọng, tôn vinh, trân trọng ấy nên người dân Tây Giang luôn yêu quý, bảo vệ rừng.
  • Chính sách cấp nước sạch cho bà con dân tộc thiểu số
    (TN&MT) - Hiện nay, nhiều thôn bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi, điều kiện cơ sở hạ tầng còn rất khó khăn và thiếu thốn, đặc biệt là thiếu nguồn nước sạch cho sinh hoạt của người dân. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 đã đưa vấn đề hỗ trợ nước sinh hoạt bao gồm hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán và hỗ trợ nước sinh hoạt tập trung là một trong những trọng điểm.
  • Kinh nghiệm giữ rừng của người Tày Lạng Sơn
    Thôn Đông Đằng, xã Bắc Quỳnh (Bắc Sơn, Lạng Sơn) nằm cạnh một rừng nghiến cổ thụ xanh mướt. Bao đời nay, bằng tấm lòng yêu rừng, giữ rừng của người dân nơi đây, hàng trăm gốc nghiến quý giá vẫn giữ nguyên vẹn, sừng sững như minh chứng sống cho những thăng trầm, đổi thay trên vùng đất cách mạng Bắc Sơn.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO