Phát triển bền vững

Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 3: Bức tranh giao đất, giao rừng ở Điện Biên

Thúy Nhi 16:19 27/04/2023

Trong những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên đã tích cực triển khai, tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về quản lý sử dụng đất rừng và giao đất, giao rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số khó khăn vướng mắc.

Hơn 350 ngàn ha được cấp Giấy chứng nhận 

Theo UBND tỉnh Điện Biên, tỉnh đã thực hiện giao đất, giao rừng, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đất lâm nghiệp có rừng là 352.127,98 ha; đất lâm nghiệp chưa có rừng đã thực hiện giao 26.459,37 ha cho 1.135 cộng đồng dân cư, 3.111 hộ gia đình cá nhân và 06 tổ chức.

Việc công nhận quyền hợp pháp và lâu dài đối với việc quản lý, sử dụng đất rừng thông qua chính sách giao đất, giao rừng đã tạo tâm lý ổn định cho cộng đồng dân cư và hộ gia đình, tạo động lực cho các cộng đồng dân cư và hộ gia đình huy động nguồn lực vào bảo vệ và phát triển rừng trên diện tích quản lý.

Sau khi được giao đất rừng, cộng đồng dân cư và hộ gia đình đã được hưởng lợi từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) theo quy định của mỗi địa phương, một số cộng đồng đã nâng cao thu nhập qua chính sách chi trả DVMTR, góp phần xóa đói, giảm nghèo trên địa bàn. Chính sách giao đất, giao rừng góp phần nâng cao độ che phủ của rừng và hạn chế tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái phép.

Công tác tổ chức triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách đến người dân có nhiều ưu điểm, được người dân đồng tình ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân quản lý, bảo vệ rừng. Chủ trương, chính sách giao đất, giao rừng đã gắn quyền lợi và trách nhiệm của cộng đồng dân cư hộ gia đình cá nhân với đất rừng, tạo điều kiện để các thành viên của chủ rừng bảo vệ được rừng, yên tâm quản lý, đầu tư phát triển rừng trên diện tích rừng được giao quản lý. Các hộ gia đình và cộng đồng dân cư được giao đất rừng có thể hưởng lợi từ rừng như: Hưởng chính sách dịch vụ môi trường rừng, khai thác tận thu gỗ và lâm sản ngoài gỗ, giữ được nguồn nước sạch, chống xói mòn, góp phần rất lớn đến cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu.

Rừng còn bị phá

Bên cạnh những kết quả đạt được trong trong việc quản lý sử dụng đất rừng giao cho cộng đồng dân cư hộ gia đình cá nhân vẫn còn các khó khăn vướng mắc như: Đất lâm nghiệp có rừng giao cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân phải cư trú hợp pháp trên địa bàn cấp xã nơi có rừng là một trong những quy định về giao rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân quy định tại Luật Lâm nghiệp năm 2017.

3(2).jpg
Được giao rừng và cấp giấy CNQSD đất, người dân Điện Biên Đông tích cực chăm sóc và bảo vệ rừng. Trong ảnh: Người dân Mường Chà phối hợp cùng lực lượng Kiểm lâm huyện tuần tra bảo vệ rừng. Ảnh Trần Hương

Tuy nhiên có những cộng đồng dân cư, hộ gia đình cá nhân bảo vệ diện tích rừng từ lâu đời nhưng quá trình chia tách địa giới hành chính thì diện tích rừng của họ lại thuộc về xã khác, nên về nguyên tắc không thể giao cho họ quản lý mặc dù họ đã bảo vệ rừng và sử dụng đất từ lâu đời.

Bên cạnh đó, có sự bất cập giữa Luật Lâm nghiệp và Luật Đất đai nên phát sinh xung đột về quyền sử dụng rừng đối với đất lâm nghiệp chưa có rừng (đất trống đồi núi trọc) khi giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất này sau vài năm khoanh nuôi, bảo vệ, hình thành rừng thì xử lý về quyền sử dụng đất và quyền sử dụng rừng có mâu thuẫn.

Một số nơi đất nông nghiệp xen kẽ với đất lâm nghiệp rất khó khăn trong công tác quản lý về phòng cháy, chữa cháy. Một số cộng đồng dân cư và hộ gia đình cá nhân chưa thống nhất được ranh giới thửa đất, để xảy ra tranh chấp. Người dân trên địa bàn canh tác chủ yếu phụ thuộc vào nương rẫy nên còn gặp nhiều khó khăn khi tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của người dân khi được nhà nước giao đất, giao rừng đối với những diện tích đất nương luân canh bỏ hoang nay đã phát triển thành rừng; trong quá trình rà soát để giao rừng thì một số chủ rừng đề nghị giao để tiện quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, một số hộ lại đề nghị để lại để sản xuất nông nghiệp luân canh.

Công tác quản lý bảo vệ rừng của một số cộng đồng dân cư và hộ gia đình chưa thực sự vào cuộc, chưa nghĩ đến việc sống bằng nghề rừng; công tác quản lý bảo vệ rừng của một số chủ rừng còn mang tính hình thức, nên vẫn còn tình trạng phá rừng, khai thác gỗ trái phép, cháy rừng nhỏ lẻ ở một số thôn, bản.

Do tập tục canh tác, truyền thống nương luân canh của các hộ gia đình cá nhân ảnh hưởng tới diện tích rừng đã giao vẫn bị chặt phá do nhu cầu sử dụng đất để làm nương, tình trạng tranh chấp đất đai vẫn còn xảy ra.

Đề xuất hoàn thiện chính sách

Để hoàn thiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, UBND tỉnh Điện Biên đề xuất trong tại khoản 2, điều 17, dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), về trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số cần sửa như sau “2. Có chính sách ưu tiên cho đồng bào dân tộc thiểu số có đất để sản xuất, kinh doanh, đảm bảo sinh kế” để nội dung được đầy đủ, chính xác.

Về quy định Thủ tướng Chính phủ ban hành Chính sách khung về hỗ trợ đất đai và giao cho UBND cấp tỉnh theo điều kiện thực tế của địa phương, quy định cụ thể chính sách về đất đai đối với đồng bào DTTS đã đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn.

Về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất là cộng đồng dân cư người DTTS (Điều 42) nên mở rộng quy định cho phép Cộng đồng dân cư sử dụng đất được góp vốn bằng quyền sử dụng đất để phát triển kinh tế, tăng thu nhập (kèm theo có quy định ràng buộc chặt chẽ) để phù hợp với quyền của người sử dụng đất. Bởi, hiện nay chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế nên hiệu quả sử dụng đất không cao, dẫn đến không khuyến khích được sự tham gia tích cực của người dân, đặc biệt là tại một số tỉnh miền núi phía Bắc; vì vậy, trong thời gian tới cần phải nghiên cứu, đánh giá để đưa ra chính sách hợp lý, khả thi cho nhóm đối tượng này.

Về việc giao rừng cho đồng bao dân tộc thiểu số gắn với tạo sinh kế tăng thu nhập cho đồng bào DTTS (Điều 178, 189, 180): Đối với quy định cho người dân kết hợp trồng cây lâu năm, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao có lợi thế của địa phương, là phù hợp với thực tiễn. Tuy nhiên, để tránh tình trạng lợi dụng phá rừng, khai thác lâm sản trái pháp luật, đề nghị bổ sung những quy định sau: Chỉ được trồng cây lâu năm, cây ăn quả có giá trị kinh tế cao có lợi thế của địa phương ở những diện tích rừng nghèo với diện tích nhất định tính theo từng hộ gia đình và phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất; quy định cụ thể về chế tài xử lý nghiêm những hành vi lợi dụng trồng cây lâu năm, cây ăn quả để phá rừng, khai thác lâm sản trái pháp luật; ngoài ra, đề nghị cân nhắc xem xét lại những nội dung các Điều này để thống nhất với quy định của Luật Lâm nghiệp năm 2017).

Về việc quản lý, sử dụng đất rừng, đất có nguồn gốc nông lâm trường: Đối với nội dung quy định như dự thảo Luật (Điều 175) đã đảm bảo đầy đủ, chặt chẽ về pháp lý để thực hiện được việc quản lý, sử dụng đất rừng, đất có nguồn gốc nông, lâm trường. Cần quy định rõ các tiêu chí về đất giao và đối tượng ưu tiên trong nhận đất đảm bảo đồng bào DTTS được tiếp cận đất công bằng…

Bài liên quan
  • [Infographic] – Hỗ trợ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số
    Hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số là chủ trương của Đảng, Nhà nước trong nhiều năm qua nhằm cải thiện đời sống của đồng bào vùng sâu, vùng xa. Giai đoạn 2021-2030, chủ trương này tiếp tục được cụ thể hóa thông qua Quyết định 1719/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025).

(0) Bình luận
Nổi bật
Đại biểu Vương Thị Hương: Tháo gỡ vướng mắc chính sách để hỗ trợ đồng bào DTTS và miền núi
(TN&MT) - Phát biểu thảo luận tổ sáng 24/5, đại biểu Vương Thị Hương (Đoàn ĐBQH Hà Giang) cho rằng bên cạnh những chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thì vẫn còn một số bất cập, vướng mắc đề nghị Chính phủ tiếp tục tháo gỡ để đạt được các mục tiêu đặt ra.
Đừng bỏ lỡ
  • Đắk Nông: Nỗ lực đưa nước sạch về với đồng bào vùng cao
    Trong những năm qua, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến việc cấp nước sạch còn nhiều hạn chế, nhưng với sự quyết tâm của chính quyền địa phương nên rất nhiều buôn làng vùng sâu, vùng xa thuộc một số địa phương của tỉnh Đắk Nông đã có nước sạch về đến các hộ đồng bào dân tộc thiểu số.
  • Hà Giang: Nỗ lực đưa nước sạch về cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
    (TN&MT) - Giải quyết nước sinh hoạt cho vùng miền núi nói chung, đặc biệt là cho đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng là vấn đề mà Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm trong suốt thời gian qua. Trong nỗ lực “xóa khát” đó, có dấu ấn rất lớn của ngành TN&MT thông qua việc thực hiện thành công nhiều dự án tìm kiếm nguồn nước ở trên núi cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giải “cơn khát” nhiều đời cho đồng bào nơi đây.
  • Văn Chấn (Yên Bái): Nhiều công trình cấp nước sạch phát huy hiệu quả
    Được sử dụng nước sạch là điều kiện sống cơ bản mà mỗi người dân cần được đáp ứng, hiện nay trên địa bàn huyện Văn Chấn (Yên Bái) được đầu tư một số công trình cấp nước tập trung và các công trình này đã phát huy được hiệu quả.
  • Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số- Bài 5: Ban hành chính sách đất đai phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương
    Trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được kèm theo Tờ trình của Chính phủ vừa mới gửi Quốc hội đã dành 1 điều quy định trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Đây là điều mà đồng bào dân tộc thiểu số chờ đợi, kỳ vọng sẽ giải quyết được tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, giúp nâng cao đời sống của người dân.
  • Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 3: Bức tranh giao đất, giao rừng ở Điện Biên
    Trong những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Điện Biên đã tích cực triển khai, tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về quản lý sử dụng đất rừng và giao đất, giao rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình vùng dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số khó khăn vướng mắc.
  • Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 4: Lai Châu tổ chức giao đất cho người dân thiếu đất sản xuất
    Trong giai đoạn từ năm 2011 – 2020, tỉnh Lai Châu đã tổ chức giao đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số cho 12.026/12.109 hộ có nhu cầu giao đất, đạt 99,3%, với diện tích 65.330,56 ha (đất ở 59.237,18 ha; đất sản xuất 6.093,38 ha).
  • Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số- Bài 1: Còn khó khăn
    Dù đã có nhiều chủ trương, chính sách đất đai liên quan tới với đồng bào DTTS, song tình trạng đồng bào DTTS thiếu đất sản xuất vẫn xảy ra. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất ở một số địa phương thực hiện còn chậm, làm ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống và sinh kế của người có đất bị thu hồi, trong đó có đồng bào DTTS. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới phát triển kinh tế - xã hội, cũng như đời sống của một bộ phận người dân vùng đồng bào DTTS.
  • Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 2: Ba kiến nghị nâng hiệu quả chính sách
    Để thực hiện hiệu quả các chính sách về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, TS. Lê Sơn Hải - Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc kiến nghị 3 vấn đề. Đó là là: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về đất đai gắn với công tác dân tộc; Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai sửa đổi; Rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt hệ thống chính sách hỗ trợ về đất đai.
  • Con đường ấm no mang tên Lộc Khánh
    Tháng 6/2022, xã Lộc Khánh (huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước) đón bằng công nhận xã đạt chuẩn danh hiệu nông thôn mới. Đồng nghĩa với việc, các tiêu chí về kinh tế, xã hội, an ninh, môi trường, y tế… được nâng lên. Nhắc đến Lộc Khánh giờ đây, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một địa phương sáng xanh sạch đẹp và đời sống kinh tế ổn định.
  • Giữ nguồn sống từ rừng
    (TN&MT) - Không còn thói quen di dịch cư theo mùa lá vàng, người La Hủ - một trong 4 dân tộc ít người của tỉnh Lai Châu - nay đã quyết bám rừng, bảo vệ rừng nơi thượng nguồn sông Đà để giữ nguồn sống cho các thế hệ mai sau.
  • Những hương ước ở miền Tây xứ Nghệ
    Ở miền Tây xứ Nghệ, những năm gần đây “hương ước” tại nhiều bản làng dường như đã trở thành "hiến pháp" của làng, tạo ra sự ràng buộc, áp đặt và cưỡng chế của cộng đồng đối với mỗi cá nhân. Và, những hước ước giữ rừng, hương ước bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản…đang mang lại hiệu quả ngoài mong đợi đối với các bản làng vùng cao.
  • Quảng Trị: Sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số
    Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã tăng cường công tác quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản góp phần triển kinh tế - xã hội, phục vụ giảm nghèo bền vững, qua đó giúp đời sống của người dân miền núi ngày một nâng lên. Để hiểu rõ hơn về nội dung này, phóng viên Báo TN&MT có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Trường Khoa – Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Trị.
  • Chuyện giữ rừng của người Mông Nà Hẩu
    Với Người Mông của xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái), rừng được coi là nguồn sống, là sinh kế, là mái nhà chở che và cũng là chỗ dựa tinh thần cho 484 hộ, 2.490 con người.
  • [Infographic] – Sửa đổi chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số
    Thể chế Nghị quyết 18-NQ/TW, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã bổ sung trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số phù hợp với phong tục, tập quán, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng. Các nội dung lấy ý kiến liên quan đến chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, được thể hiện ở các Điều 17, Điều 52, Điều 175.
  • Thu hẹp đất canh tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 5: Cần chấn chỉnh tình trạng lừa đảo đồng bào thiểu số bán đất
    Mặc dù, chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, nhiều chính sách liên quan đến việc giải quyết đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số, giúp hàng trăm ngàn hộ thoát nghèo. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ở nhiều địa phương tình trạng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của đồng bào dân tộc thiểu số để lừa đảo mua bán, sang nhượng đất ở và sản xuất.
  • Thu hẹp đất canh tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số - Bài 4: Sử dụng hiệu quả quỹ đất ở Tây Nguyên
    Đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên còn nhiều khó khăn, thu nhập chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, tình trạng đất canh tác bị thu hẹp đang có xu hướng tăng do suy thoái chất lượng đất, đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường chưa được sử dụng hiệu quả, xảy ra tình trạng tranh chấp, lấn chiếm…
  • Hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số xây nhà, khai hoang, phục hóa, cải tạo đất
    (TN&MT) - Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Quyết định số 04/2023/QĐ-TTg ngày 23/2/2023 về mức hỗ trợ và cơ chế hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số xây nhà, khai hoang, phục hóa, cải tạo đất.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO