Phát triển bền vững

Bảo đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số- Bài 1: Còn khó khăn

Thúy Nhi 16:18 27/04/2023

Dù đã có nhiều chủ trương, chính sách đất đai liên quan tới với đồng bào DTTS, song tình trạng đồng bào DTTS thiếu đất sản xuất vẫn xảy ra. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất ở một số địa phương thực hiện còn chậm, làm ảnh hưởng đến quyền lợi, đời sống và sinh kế của người có đất bị thu hồi, trong đó có đồng bào DTTS. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới phát triển kinh tế - xã hội, cũng như đời sống của một bộ phận người dân vùng đồng bào DTTS.

Trong điều kiện vùng đồng bào DTTS, hầu hết các diện tích đất đã được giao đến các chủ sử dụng đất. Việc tăng cơ học về dân số, nhu cầu về đất của đồng bào ngày càng tăng, trong khi quỹ đất của các địa phương để giải quyết không nhiều và có xu hướng bị thu hẹp. Trước thực trạng này, việc thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào là nhiệm vụ cấp bách.

Theo TS. Lê Sơn Hải - Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất trên địa bàn các tỉnh vùng đồng bào DTTS&MN từ năm 2003-2016 đã hỗ trợ đất ở cho 93.664 hộ, đất sản xuất cho 107.827 hộ. Giai đoạn 2017-2020, về hỗ trợ đất ở có 46 tỉnh đã hỗ trợ được 9.523 hộ, diện tích 72 ha, với nguồn vốn từ ngân sách địa phương là 189.266 triệu đồng, trong đó: các tỉnh được phân bổ nguồn ngân sách Trung ương đã hỗ trợ được 9.362 hộ, 63 ha với nguồn kinh phí là 187.859 triệu đồng; các tỉnh tự cân đối ngân sách địa phương đã hỗ trợ cho 161 hộ, với 9 ha, kinh phí là 1.407 triệu đồng.

Về hỗ trợ đất sản xuất có 46 tỉnh đã hỗ trợ được 3.900 hộ, diện tích 1.283 ha, với nguồn vốn đầu tư là 30.205 triệu đồng, vốn vay là 38.792 triệu đồng, trong đó: các tỉnh được phân bổ nguồn ngân sách Trung ương đã hỗ trợ được 1.929 hộ, diện tích 1.112 ha, với nguồn vốn đầu tư là 13.823 triệu đồng, vốn vay là 35.107 triệu đồng; các tỉnh tự cân đối ngân sách địa phương đã hỗ trợ cho 1.971 hộ, diện tích 172 ha, với nguồn vốn đầu tư là 16.382 triệu đồng, vốn vay là 3.685 triệu đồng.

Từ năm 2021 đến nay, chính sách hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, chuyển đổi nghề và các nội dung ổn định dân cư có liên quan đến đất đai đối với đồng bào DTTS được thực hiện theo Quyết định 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025. Các nội dung hỗ trợ cụ thể đang được Ủy ban Dân tộc phối hợp với các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai, thực hiện.

1.jpg
Vấn đề đất đai trên địa bàn vùng DTTS&MN vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bức xúc chưa được giải quyết triệt để. Ảnh TG.

Cũng theo Thứ trưởng, mặc dù đã triển khai, thực hiện nhiều chính sách, pháp luật hỗ trợ về đất đai đối với vùng đồng bào DTTS&MN, tuy nhiên đến nay vấn đề đất đai trên địa bàn vùng DTTS&MN vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bức xúc chưa được giải quyết triệt để, như: vấn đề đất đai của các nông - lâm trường quốc doanh hoạt động kém hiệu quả; một bộ phận không nhỏ đồng bào DTTS còn thiếu đất ở, đất sản xuất, nơi ở không ổn định và có nguy cơ ảnh hưởng bởi thiên tai; dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao, thoát nghèo thiếu bền vững; khoảng cách về mức sống và trình độ phát triển giữa các vùng miền chậm được thu hẹp; phát triển sản xuất còn bị ảnh hưởng bởi tư duy tự cung tự cấp, manh mún, nhỏ lẻ, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế.

Bên cạnh đó, nhiều chính sách ban hành đã đề ra nhiều mục tiêu rất lớn, dự kiến nguồn lực cao, tuy nhiên hầu hết trong quá trình thực hiện chưa đạt các mục tiêu và chỉ tiêu đã đề ra, nguồn lực cấp không kịp thời và không đủ.

Theo TS. Lê Sơn Hải, có nhiều nguyên nhân khác nhau ảnh hưởng đến vấn đề đất đai trên địa bàn vùng đồng bào DTTS&MN nói chung, tuy nhiên một trong những nguyên nhân cơ bản đó là: Luật Đất đai năm 2013 quy định "Trách nhiệm của Nhà nước về đất ở, đất sản xuất nông nghiệp đối với đồng bào dân tộc thiểu số" còn chung chung, không giao chi tiết, chưa quy định vấn đề đảm bảo nguồn lực để cụ thể hóa Luật; một số văn bản dưới luật đã quy định và giao nhiệm vụ cụ thể nhưng chưa có tính bắt buộc; nguồn ngân sách thực hiện các chương trình, chính sách để cụ thể hóa Luật Đất đai vừa thiếu và không kịp thời, dẫn đến hiệu quả chưa cao.

Nhiều địa phương không còn quỹ đất để cấp cho người dân, hoặc còn quỹ đất nhưng phải đầu tư kinh phí lớn để cải tạo mới có thể sử dụng; đất phân tán, rải rác ở nơi xa; thường là đất xấu hoặc thiếu nguồn nước, sản xuất khó khăn, kém hiệu quả. Có nơi giá đất quá cao so với mức hỗ trợ theo quy định hiện hành nên không thể thực hiện được.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các chính sách, pháp luật có liên quan đến đất đai đối với đồng bào DTTS ở một số địa phương còn hạn chế, thiếu kiên quyết, năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức còn yếu; khảo sát, quy hoạch đất hỗ trợ cho hộ DTTS có nơi chưa sát với nhu cầu thực tế, thiếu khả thi, nên một số tỉnh đã đề nghị xin chuyển nguồn kinh phí hỗ trợ đất sản xuất sang xây dựng công trình nước sinh hoạt tập trung.

Việc rà soát, thu hồi đất của các nông - lâm trường hoạt động kém hiệu quả để tạo quỹ đất hỗ trợ cho các hộ DTTS triển khai chậm; mặt khác, vùng đồng bào DTTS có diện tích rừng khá lớn nhưng chủ yếu là rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn, vườn quốc gia, khu vực bảo vệ nghiêm ngặt chưa có giải pháp khai thác tốt loại rừng này trong phát triển kinh tế; diện tích rừng giao cho cộng đồng quản lý hưởng lợi còn ít…

Theo điều tra thống kê năm 2019, cả nước còn khoảng 52.456 hộ đồng bào DTTS thiếu đất ở và nhà ở; 210.400 hộ thiếu đất sản xuất có nhu cầu hỗ trợ trực tiếp đất sản xuất; 462.061 hộ thiếu đất sản xuất có nhu cầu hỗ trợ chuyển đổi nghề.

Bài liên quan
  • [Infographic] – Hỗ trợ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số
    Hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số là chủ trương của Đảng, Nhà nước trong nhiều năm qua nhằm cải thiện đời sống của đồng bào vùng sâu, vùng xa. Giai đoạn 2021-2030, chủ trương này tiếp tục được cụ thể hóa thông qua Quyết định 1719/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025).

(0) Bình luận
Nổi bật
Bài học đồng lòng - từ khóa của thành công
Cách trung tâm huyện 23,5km, Chiềng Khoa như khối cơ bắp cuộn lên trên cánh tay của Vân Hồ. Nơi đây, ba năm về trước, xã Chiềng Khoa được công nhận xã Nông thôn mới đầu tiên. Đi tìm “điểm sáng” Chiềng Khoa, chúng tôi được nghe rất nhiều về hai chữ “đồng lòng”.
Đừng bỏ lỡ
  • Phú Yên: Tìm giải pháp cho những công trình nước sạch vùng nông thôn, vùng đồng bào DTTS
    (TN&MT) - Phú Yên là một trong số những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán. Người dân nhiều địa phương trong tỉnh, đặc biệt là khu vực miền núi thường xuyên thiếu nước sinh hoạt. Tuy nhiên, nghịch lý là hiện nay hàng chục công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung do Nhà nước đầu tư xây dựng đã bị bỏ hoang từ nhiều năm qua.
  • Nuôi dê thương phẩm giúp nhiều hộ dân đổi đời
    Thời gian qua, việc chia sẻ kinh nghiệm nuôi dê thương phẩm và liên kết trong chăn nuôi, bao tiêu sản phẩm đang từng bước đem lại hiệu quả kinh tế lớn, đồng thời mở ra hướng đi mới cho hàng chục hộ dân ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Theo số liệu báo cáo, ước tính tổng đàn Dê thương phẩm của huyện đến hết tháng 6/2023 đạt khoảng 10.000 con.
  • Mường Lát (Thanh Hóa): Cuộc sống mới ở khu tái định cư
    Bản Ón, xã Tam Chung, huyện Mường Lát (Thanh Hóa) có 100% là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Đa số người dân trong bản thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo. Phần lớn các hộ dân dựng nhà bên những sườn núi cheo leo, nên luôn phải đối mặt với nguy cơ lũ quét, sạt lở rất cao vào mùa mưa lũ. Nhưng giờ đây người dân trong bản không còn phải nơm nớp lo sợ, bởi khu tái định cư do Nhà nước đầu tư khang trang, đồng bào đã và đang bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới.
  • Bắc Quang - Hà Giang: Nỗ lực giúp dân xóa nghèo bền vững
    Thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU, ngày 1/11/2020 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang về Chương trình cải tạo vườn tạp, phát triển kinh tế vườn hộ để tạo sinh kế cho người dân, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, huyện Bắc Quang đã chủ động tuyên truyền, xây dựng kế hoạch và triển khai hiệu quả giúp hàng chục hộ dân xóa nghèo và vươn lên khá giả.
  • Sắc xanh xứ đạo xã Phú Sơn
    Bà con giáo xứ tại xã Phú Sơn, thị xã Nghi Sơn (Thanh Hóa) luôn nêu cao phương châm sống “tốt đời đẹp đạo”, tự giác nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm.
  • Theo chân cán bộ kiểm lâm “cắm bản”
    (TN&MT) - Dọc theo những con đường đến với xã vùng biên Phiêng Pằn của huyện Mai Sơn (Sơn La), trên những quả đồi bạc màu, hoang hóa ngày nào, đang xanh lên màu xanh của những cánh rừng. Trong thành công ấy, có bóng dáng, sự nỗ lực quên mình của người kiểm lâm viên địa bàn ngày ngày “bám đất, bám rừng”.
  • Cây dược liệu- Cây xóa nghèo bền vững ở các huyện miền Núi
    Cùng với chính sách xóa đói, giảm nghèo của Chính phủ, trong những năm gần đây, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa đã đưa ra nhiều chương trình xóa đói, giảm nghèo cho bà con các huyện miền Núi. Trong những chương trình đó thì phát triển nguồn lực tại chỗ là một trong những thế mạnh của người dân như: Phát triển và bảo vệ rừng, trồng cây lâm nghiệp, nông nghiệp, trồng dược liệu… Nhờ đó, người dân vùng sâu, vùng xa Xứ Thanh đã thoát nghèo bền vững.
  • Lễ cầu mưa của dân tộc Hà Nhì
    (TN&MT) - Hàng năm từ 15/5 - 15/7 (âm lịch) người Hà Nhì ở Mường Nhé (Điện Biên) lại chuẩn bị cho Tết mùa mưa (Dế khù chà – theo tiếng Hà Nhì). Đây là dịp để người Hà Nhì cầu mong cho mưa thuận gió hòa, vụ mùa tốt tươi, con cháu họ được sum vầy hạnh phúc. Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng tâm linh thì đó còn là thời điểm họ cảm tạ thần mưa đã dâng nước suối đủ tưới mát cây cối, ruộng đồng, không làm lũ ống, lũ quét... Cảm tạ đất trời đã che chở họ trong cả một năm qua.
  • Người Mạ giữ rừng vì giá trị truyền thống
    (TN&MT) - Nghề giữ rừng tại Vườn Quốc gia Tà Đùng (xã Đắk Som, huyện Đắk G’long) đã mang lại nguồn thu nhập cho các hộ đồng bào dân tộc thiểu số người Mạ từ khoản kinh phí từ dịch vụ môi trường rừng. Với đại đa số các hộ dân tại đây, giữ rừng không chỉ mang lại thu nhập mà còn là trách nhiệm với tổ tiên và các thế hệ mai sau bởi nghề rừng được xem như một nghề truyền thống.
  • Đồng bào Cơ Tu giữ rừng
    (TN&MT) - Ngàn đời nay, đồng bào Cơ Tu ở huyện Tây Giang (Quảng Nam) xem rừng như người Mẹ vĩ đại che chở mang lại sự sống cho dân làng. Chính từ sự ngưỡng vọng, tôn vinh, trân trọng ấy nên người dân Tây Giang luôn yêu quý, bảo vệ rừng.
  • Chính sách cấp nước sạch cho bà con dân tộc thiểu số
    (TN&MT) - Hiện nay, nhiều thôn bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi, điều kiện cơ sở hạ tầng còn rất khó khăn và thiếu thốn, đặc biệt là thiếu nguồn nước sạch cho sinh hoạt của người dân. Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 đã đưa vấn đề hỗ trợ nước sinh hoạt bao gồm hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán và hỗ trợ nước sinh hoạt tập trung là một trong những trọng điểm.
  • Kinh nghiệm giữ rừng của người Tày Lạng Sơn
    Thôn Đông Đằng, xã Bắc Quỳnh (Bắc Sơn, Lạng Sơn) nằm cạnh một rừng nghiến cổ thụ xanh mướt. Bao đời nay, bằng tấm lòng yêu rừng, giữ rừng của người dân nơi đây, hàng trăm gốc nghiến quý giá vẫn giữ nguyên vẹn, sừng sững như minh chứng sống cho những thăng trầm, đổi thay trên vùng đất cách mạng Bắc Sơn.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO