An ninh nguồn nước cho đồng bào dân tộc thiểu số

Minh Phạm| 25/02/2020 18:09

(TN&MT) - Những năm qua, chính sách hỗ trợ nước sinh hoạt đã góp phần ổn định đời sống của người dân vùng dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN). Nhưng biến đổi khí hậu (BĐKH) ngày càng phức tạp đang đe dọa đến an ninh nguồn nước, đồng thời, cũng tạo áp lực mới đối với chính sách hỗ trợ nước sinh hoạt cho đồng bào DTTS.

“Khát” nước và nguy cơ dịch bệnh

Theo thống kê của Ủy ban Dân tộc, từ năm 2012 đến nay, nhiều chương trình, dự án hỗ trợ nước sinh hoạt (NSH) đã triển khai ở miền núi. Chỉ tính riêng thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg, tại 52 tỉnh vùng DTTS đã có 476 công trình NSH tập trung được xây dựng; ngoài ra đã có 249.251 hộ được hỗ trợ nước phân tán. Nhưng đến thời điểm này, toàn vùng vẫn còn 313.219 hộ thiếu NSH.

a4-dtmn.jpg
Khoan, đào giếng lấy nước ngầm tràn lan là một trong những nguyên nhân làm suy giảm nguồn nước

Thiếu NSH nên người dân miền núi phải sử dụng nước rất tiết kiệm. Như cách giáo viên, học sinh Trường THCS Dân tộc nội trú huyện Mường Lát (Thanh Hóa) đã thực hiện từ cuối tháng 8/2018 đến nay: Tắm rửa thì tìm những vũng có nước tích tụ từ các mạch nước ngầm; nước vệ sinh thì dồn các loại NSH vào một bể để dùng dần...
Việc bắt buộc phải tiết kiệm NSH theo cách này là nguy cơ bùng phát dịch bệnh. Bởi nguồn nước (nước ngầm và nước bề mặt) ở khu vực miền núi đã bị ô nhiễm do trong quá trình canh tác, người dân đã “quá tay” sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cùng với đó là tập quán chăn nuôi thả rông; ngoài ra còn nhiều nguồn gây ô nhiễm bất thường khác cũng luôn thường trực.
Vụ việc một lượng lớn dầu thải bị đổ trộm gây ô nhiễm suối Trầm, suối Bằng ở xã Phúc Tiến, huyện Kỳ Sơn (Hòa Bình), kéo theo hệ lụy hàng chục nghìn hộ dân ở Thủ đô Hà Nội phải dùng NSH “bẩn” đầu tháng 10/2019 là lời cảnh báo. Lâu nay, việc xây dựng các công trình cấp NSH đều lấy nguồn từ khe suối đầu nguồn. Điều này đặt dấu hỏi lớn về an ninh nguồn nước cho người dân miền núi.

Chính sách “lỗi nhịp”!

Từ năm 2004 đến nay, thực hiện chính sách hỗ trợ NSH cho đồng bào DTTS, hàng trăm nghìn công trình NSH đã được đầu tư xây dựng. Ngân sách Trung ương đã chi số tiền không nhỏ để thực hiện chính sách này.
Chỉ tính riêng thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg, theo Báo cáo số 5962/BC-BKHĐT ngày 23/8/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giai đoạn 2013 - 2015, ngân sách Trung ương đã hỗ trợ các địa phương 618,8 tỷ đồng đầu tư xây dựng 476 công trình NSH tập trung; hơn 324 tỷ đồng để hỗ trợ NSH phân tán 249.251 hộ.
Trước đó, thực hiện Quyết định 134/2004/QĐ-TTg, theo Báo cáo số 205/HĐDT12, ngày 8/5/2008 của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, giai đoạn 2004 - 2008, 1.141,34 tỷ đồng đã được bố trí để xây dựng 3.117 công trình NSH tập trung; 44,6 tỷ đồng để hỗ trợ cho NSH phân tán cho 148.816 hộ.

a5-dtmn.jpg
Công trình cấp NSH ở khu vực miền núi thường gặp sự cố khi mưa lũ

Tuy vậy, theo thống kê của Ủy ban Dân tộc, toàn vùng DTTS và miền núi hiện vẫn còn 313.291 hộ đồng bào DTTS thiếu NSH. Đặc biệt, tình trạng thiếu NSH được dự báo sẽ ngày càng trầm trọng khi nguồn nước đang bị suy giảm nghiêm trọng cả về số lượng lẫn chất lượng.
Việc bảo đảm NSH cho người dân miền núi càng khó khăn hơn bởi ngoài 313.291 hộ còn thiếu NSH thì tình trạng công trình NSH đã được xây dựng nhưng cấp nước không hợp vệ sinh (HVS) còn rất cao. Như ở Sơn La, trong 1.605 công trình NSH thì tỷ lệ cấp nước HVS chỉ đạt 29%; Bắc Kạn có 615 công trình thì tỷ lệ cấp nước HVS chỉ đạt 46%;…
Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thảo luận để thông qua nghị quyết về Đề án Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi. Đề án được kỳ vọng sẽ giải quyết triệt để những vướng mắc trong phát triển vùng DTTS và miền núi hiện nay, trong đó, có vấn đề NSH với những giải pháp mới, mang tính đột phá.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
An ninh nguồn nước cho đồng bào dân tộc thiểu số
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO